"Να που πλια αποφασίζω/ στο εξής να εγλεδίζω, / ν' αφεθώ από τα δέρτια/ να πηγαίνω σε σοχπέτια/ και συχνά να σεργιανίζω/ σε μετζλήσια να γυρίζω/ σ' εξοχές, σε πρασινάδες/ σε μπαχτσέδες, σε ζιμπάδες, / κι όπου σάζια ταιριασμένα/ εις τη μέσην να κι εμένα/ με τραγούδια ουιδισμένα/ σε μακάμι αρμονισμένα (...)".Σίγουρα, αυτά τα στιχάκια σας θυμίζουν ρεμπέτικο τραγούδι. Κι αν δεν καταλαβαίνετε κάποιες λέξεις (λ.χ. η λέξη ουιδισμένα σημαίνει ηδυσμένα, από το ήδομαι - τέρπομαι, και εννοεί τραγούδια τέρποντα, ευχάριστα), είναι γιατί τα στιχάκια γράφτηκαν σε παλιούς καιρούς. Το 1770, από λόγιο Φαναριώτη, κατ' απομίμηση των δημοφιλών λαϊκών τραγουδιών - ρεμπέτικων τραγουδιών, που στιχουργούσαν και μελωδούσαν ραγιάδες Ρωμιοί, σε οθωμανοκρατούμενες περιοχές του πάλαι ποτέ Βυζαντίου.

Η "Σύγχρονη Εποχή" μας παραδίδει το άκρως ενδιαφέρον βιβλίο του Κύπριου μελετητή του μακραίωνου ελληνικού λαϊκού τραγουδιού Νέαρχου Γεωργιάδη.Μετά το, επίσης πολύ σημαντικό βιβλίο του "Ρεμπέτικο και Πολιτική",η"ΣΕ" εξέδωσε την πολύπλευρα - και κοινωνιολογικά - διαφωτιστική, ελκυστικά γραμμένη, με γνώση και αγάπη για το αντικείμενό της, μελέτη του "Από το Βυζάντιο στον Μάρκο Βαμβακάρη (Η προϊστορία του ρεμπέτικου τραγουδιού)".Το βιβλίο εξετάζει τις απαρχές και τα χαρακτηριστικά του λαϊκού τραγουδιού των άστεων, τις μεσαιωνικές και αναγεννησιακές επιρροές στο στίχο και τη θεματολογία του, την οριστική διαμόρφωση του είδους, γύρω στα 1500. Αναφέρεται διεξοδικά στις ποικίλες παραλλαγές και μεταλλαγές του επί πέντε αιώνες. Καταδείχνει τις νέες λέξεις, έννοιες και μορφές, την κοσμοαντίληψη, θεματολογία και ιδεολογία του λαϊκού τραγουδιού, που "εισήγαγε" η οθωμανική εποχή στη νεοελληνική κοινωνία. Σωστά επισημαίνεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου ότι το ρεμπέτικο "αγαπήθηκε από πολλούς", καθώς "κατέγραψε πέντε αιώνες νεοελληνικής ζωής". Και γι' αυτό η μελέτη του "είναι μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας και κοινωνίας".

Ο συγγραφέας διερευνά και την καταγωγή της λέξης "ρεμπέτικο". Προέρχεται από την περσική λέξη "ρουμπαγιάτ" (τετράστιχο), τη σλάβικη "rebenok" (παιδί), την ιταλική "rebelo" (επαναστάτης); Ο συγγραφέας τείνει προς το αρχαίο "ρέμβομαι" - το μεσαιωνικό "ρέμπομαι" (ρεμβάζω και περιπλανιέμαι), αφού κι οι τραγουδιστάδες συχνά ήτανε πλάνητες και ο Παλαμάς έγραφε γι' αυτούς "Μέσα σας κλαίει το μαύρο φτωχολόι".

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ