Ο σημερινός ελληνικός καπιταλισμός είναι καπιταλισμός των μονοπωλίων, του χρηματιστικού κεφαλαίου, της σύμφυσης μονοπωλίων και κράτους. Στην ελληνική οικονομία κυριαρχούν τα μονοπώλια.

Σύμφωνα με την έρευνα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) σε 12 κλάδους, τέσσερις επιχειρήσεις από κάθε ένα κλάδο ελέγχουν από κοινού πάνω από το 40% της αγοράς. Στους κλάδους της καπνοβιομηχανίας, των ειδών αλουμινίου και εμαγέ, απορρυπαντικών και ζυθοποιίας η συγκέντρωση είναι μεγαλύτερη του 80%. Σε εννέα κλάδους η συγκέντρωση κυμαίνεται από 30% έως και 39%, σε 13 κλάδους η συγκέντρωση κυμαίνεται από 20% έως και 29% και σε 22 κλάδους η συγκέντρωση της αγοράς στα "χέρια" τεσσάρων επιχειρήσεων κυμαίνεται από 10 έως και 19% (49).

Γενικότερα, στους περισσότερους τομείς και κλάδους της ελληνικής οικονομίας κυριαρχούν όμιλοι του μονοπωλιακού κεφαλαίου (π. χ. οι επιχειρηματικοί όμιλοι ΔΕΛΤΑ και ΦΑΓΕ στη βιομηχανία γάλακτος, το συγκρότημα της ΑΓΕΤ - "Ηρακλής" και του ΤΙΤΑΝΑ στην τσιμεντοβιομηχανία, οι όμιλοι Βαρδινογιάννη και Λάτση στη βιομηχανία επεξεργασίας πετρελαίου, η "Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ", η 3Ε, οι "Παπαστράτος" ΑΒΕ, "Καρέλια" ΑΕ, "Κεράνης" ΑΕ και ΣΕΚΑΠ ΑΕ και άλλες).

Πάνω από 20 από τις 100 μεγαλύτερες βιομηχανικές επιχειρήσεις έχουν διαμορφωμένη πολυκλαδική δομή και ορισμένες έχουν απλώσει τη δράση τους σε όλους σχεδόν τους κλάδους της οικονομίας. Για παράδειγμα το συγκρότημα Βαρδινογιάννη με επιχειρηματικό κέντρο τη MOTOR - OIL ελέγχει άμεσα δεκάδες βιομηχανίες, ναυτιλιακές, εμπορικές, ξενοδοχειακές, εκδοτικές, ποδοσφαιρικές, τεχνικές και άλλες επιχειρήσεις.

Στο Πρόγραμμά μας τονίζεται ότι το ελληνικό κεφάλαιο έχει πιο στενά συνδεθεί με τα συμφέροντα του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου.

Τη διαπλοκή του ελληνικού με το ξένο κεφάλαιο είχε ήδη εκτιμήσει το 12ο Συνέδριο του ΚΚΕ (1987). Η διαπλοκή αυτή βάθυνε τα επόμενα χρόνια, σε βαθμό που να μην είναι εύκολο να γίνεται ο διαχωρισμός του ελληνικού από το ξένο κεφάλαιο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι ενώ η "Χαλυβουργική" κλείνει, οι ιδιοκτήτες της έχουν επιχειρήσεις μέχρι τις ΗΠΑ. Στις 500 πρώτες σε πωλήσεις βιομηχανικές επιχειρήσεις, αυτές που ελέγχονται από μεγάλα διεθνή - πολυκλαδικά μονοπώλια είναι 118 και πραγματοποίησαν το 1995 το 1/3 των συνολικών πωλήσεων της ελληνικής βιομηχανίας. Τα συγκεκριμένα μονοπώλια ελέγχουν σημαντικούς κλάδους της ελληνικής οικονομικής ζωής, όπως π. χ. την αγορά της κινητής τηλεφωνίας, των καυσίμων, των ποτών, των ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, των τσιγάρων κλπ. (50)

Σε σημαντικό ποσοστό οι μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις που δρουν στη χώρα μας είναι θυγατρικές και υπάγονται σε πανίσχυρα ευρωπαϊκά και αμερικανικά συγκροτήματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην κατηγορία αυτή βρέθηκαν στη χώρα μας το 1995 οι 10 από τις 20 βιομηχανίες με τα μεγαλύτερα μερίσματα, π. χ. η πρώτη σε κέρδη ελληνική βιομηχανία τα τελευταία 3 χρόνια, η "Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ" διαθέτει για μέρισμα στη μητρική της, Heineken, το 46% των κερδών της, ενώ αποκλειστικός ουσιαστικά μέτοχος της πέμπτης το 1995 (σε μέγεθος βιομηχανικού μερίσματος) "Λουμίδης ΑΕ" είναι η ελβετική Nestle (51).

Από την άλλη πλευρά, 24 επιχειρηματικοί όμιλοι με κέντρο την Ελλάδα ελέγχουν στο εξωτερικό περισσότερες από 90 βιομηχανικές επιχειρήσεις (52). Ο Ομιλος Βαρδινογιάννη έχει πετύχει μονοπωλιακή διείσδυση στην αγορά πετρελαιοειδών της Ουκρανίας (53).

Στο σύνολο των ξένων επενδυτικών δραστηριοτήτων στη Ρουμανία, η χώρα μας κατέχει τη 12η θέση από άποψη επενδεδυμένου ύψους και τη 14η από άποψη πλήθους επιχειρήσεων (χωρίς να συμπεριληφθούν οι επενδύσεις στο τομέα της ναυτιλίας) (54).

Μιλώντας για τις σημαντικότερες ελληνικές επενδυτικές δραστηριότητες στη Βαλκανική, το περιοδικό "Foreign Report" αναφέρεται σε επένδυση 20 εκατ. δολαρίων στο ρωσικό αγροτικό τομέα και τις μεταφορές εκ μέρους του Ομίλου Αρφάνης - Χιόνης. Επίσης στη δραστηριότητα της "ΔΕΛΤΑ" στη Βουλγαρία, καθώς και στο γεγονός ότι η "Ελληνική Εταιρία Εμφιαλώσεως" είναι ο σημαντικότερος ξένος επενδυτής στη Βουλγαρία, όπου έχει διοχετεύσει κεφάλαια άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων.

Οι κατασκευαστικές εταιρίες ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΕ και Γ. Ι Σαραντόπουλος ανακατασκευάζουν το οδικό δίκτυο της Αλβανίας, στο πλαίσιο ενός προγράμματος χρηματοδοτήσεων από την Παγκόσμια Τράπεζα. Η ΜΗΧΑΝΙΚΗ οικοδομεί επίσης συγκρότημα γραφείων στην Οδησσό. Οι ελληνικές εταιρίες δε λείπουν κι από τον τομέα της προσφοράς υπηρεσιών. Η Τράπεζα του Βουκουρεστίου, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ιδιωτική τράπεζα της Ρουμανίας, ανήκει στην Τράπεζα Πίστεως. Ο ναυτιλιακός Ομιλος Αλαφούζου έχει επενδύσει περισσότερα από 75 εκατομμύρια δολάρια για τον εκσυγχρονισμό και την εκμετάλλευση ρουμανικών πλοίων. Ο Ομιλος Βαρδινογιάννη διαχειρίζεται ξενοδοχεία και μια αλυσίδα πρατηρίων βενζίνης στη Βουλγαρία (55).

Το ίδιο εμφανής είναι και η ισχυροποίηση της δράσης του χρηματιστικού κεφαλαίουστην ελληνική οικονομία. Στη δεκαετία του '80, οι 4 μεγαλύτεροι χρηματιστικοί όμιλοι, με επιχειρηματικό κέντρο ελληνικές τράπεζες, ήταν οι όμιλοι της Εθνικής, της Εμπορικής, της ΕΤΒΑ και της ΑΤΕ, που είχαν στον απόλυτο έλεγχό τους (με συμμετοχή πάνω από 50%) 123 επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούσαν 25.000 εργαζόμενους και συμμετείχαν σε άλλες 149 επιχειρήσεις με 56.000 εργαζόμενους. Ο όμιλος της Εθνικής ελέγχει σήμερα 7 τράπεζες και περισσότερες από 75 βιομηχανίες, ενώ επεκτείνεται σε ασφαλιστικές και εμπορικές δραστηριότητες.

Αξίζει επίσης να εστιάσουμε την προσοχή μας στη σύμφυση ολιγαρχίας και κράτους, στο σημερινό ρόλο του ελληνικού κράτους. Το ελληνικό κράτος συμμετέχει σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους (π. χ. Περσικός), ενεργοποιείται για τη συμμετοχή στις Δυνάμεις Ταχείας Επέμβασης και στα μισθοφορικά στρατεύματα. Ταυτόχρονα επιχειρεί να κατοχυρώσει για το κεφάλαιο το οποίο δρα στη χώρα μας την αύξηση της οικονομικής και πολιτικής του επιρροής σε νέες σφαίρες (π. χ. Βαλκάνια).

Το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος είναι σήμερα οργανικό στοιχείο των διακρατικών μηχανισμών του ιμπεριαλιστικού συστήματος. Το πολιτικό σύστημα στη χώρα μας επιχειρεί επίσης να διασφαλίσει αυτή τη σχέση, γιατί υπάρχει συνολική στρατηγική σύμπτωση ανάμεσα στο διεθνή ιμπεριαλισμό (ΕΕ, ΔΕΕ, ΝΑΤΟ κλπ. ) και στο αστικό κράτος της χώρας μας.

Γι' αυτό και οι ενώσεις του κεφαλαίου στην Ελλάδα (π. χ. ΣΕΒ), καθώς και οι πολιτικοί εκφραστές τους υπερασπίζονται ενεργά την οργανική σύνδεση της χώρας μας με τις διακρατικές καπιταλιστικές ενώσεις.

Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται ολοκληρωμένα με τη συμμετοχή της χώρας μας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ενοποίησης. Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΟΚ και στη συνέχεια στην ΕΕ εξυπηρετεί τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης της χώρας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, μορφή διακρατικής συνένωσης καπιταλιστικών κρατών, εκφράζει την τάση μετατόπισης αρμοδιοτήτων από το εθνικό κράτος προς ένα υπερεθνικό κέντρο. Βασίζεται στη διακρατική συμφωνία συνεργασίας, λειτουργεί με όρους ενσωμάτωσης, υποταγής και εξάρτησης για τη χώρα μας,κάτω από τον ανταγωνισμό των πολυεθνικών και των ιμπεριαλιστικών κέντρων εξουσίας.

Η σχέση αυτή δεν αποδυναμώνει το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος σαν όργανο κυριαρχίας της ολιγαρχίας στην Ελλάδα απέναντι στην εργατική τάξη και τα καταπιεζόμενα κοινωνικά στρώματα. Στα πλαίσια του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος, των περιφερειακών ιμπεριαλιστικών κέντρων, όλες οι σχέσεις είναι σχέσεις ανισότιμες, έχουν το στοιχείο της εξάρτησης. Οι σχέσεις αυτές εκδηλώνονται σαν τέτοιες κυρίως όσον αφορά τις λαϊκές δυνάμεις. Αντίθετα η άρχουσα τάξη και το κράτος της, ανάλογα με την οικονομική, πολιτική, στρατιωτική της δύναμη, συμμετέχει στις γενικότερες στρατηγικές επιλογές του ιμπεριαλιστικού κέντρου.

Για να κατανοηθεί καλύτερα το γεγονός αυτό αξίζει να σταθούμε λίγο πιο αναλυτικά στην αναδιάρθρωση που απορρέει από τη συμμετοχή της χώρας μας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η αναδιάρθρωση αυτή του ελληνικού καπιταλισμού γίνεται μέσω διεθνών κρατικομονοπωλιακών ρυθμίσεων, με βασικό μοχλό και στήριγμα το ελληνικό αστικό κράτος.

Πρώτο: Το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος, ενισχυόμενο από τους μηχανισμούς της καπιταλιστικής ΕΕ, προωθεί ευρείας κλίμακας αντιδραστικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις (π. χ. με τη Λευκή Βίβλο). Γενική επιδίωξη είναι να αυξηθεί ο βαθμός εκμετάλλευσης των εργαζομένων, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται το βιοτικό επίπεδο. Η πολιτική αυτή αποτελεί βασική στρατηγική επιλογή της άρχουσας τάξης. Στοχεύει στο να περιορίσει άμεσα τις συνέπειες της κρίσης ως προς τα κέρδη της. Μακροπρόθεσμα στοχεύει να εξασφαλίσει την επιβίωση του συστήματος, πετυχαίνοντας τον κατακερματισμό, τη χειραγώγηση του εργατικού κινήματος.

Δεύτερο: Μέσα από ένα κύμα εξαγορών, συγχωνεύσεων και ιδιωτικοποιήσεων κρατικών επιχειρήσεων δυναμώνει η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου. Δυναμώνει η σύμπραξη ελληνικού και ξένου κεφαλαίου σε τέτοιο βαθμό, ώστε, όπως υπογραμμίζουν τα ντοκουμέντα του 15ου Συνεδρίου, να "είναι πολύ δύσκολη, ακόμα και τυπική η διάκριση ανάμεσα σε ελληνικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις και διεθνή μονοπώλια" (56).

Τρίτο: Στα πλαίσια της ΕΕ προωθείται ανασυγκρότηση των λειτουργιών του κράτους, που οδηγεί σε αναπροσαρμογές στη λειτουργία του ελληνικού κράτους, οι οποίες σε τίποτα δεν αλλάζουν τον ταξικό του χαρακτήρα.

Ετσι, λόγω του βαθμού διεθνοποίησης της οικονομικής ζωής και του μικρού μεγέθους της ελληνικής εσωτερικής αγοράς αυξάνει η σημασία των διεθνών διακρατικών ρυθμίσεων.Ταυτόχρονα, στα πλαίσια του ΚΜΚ, μειώνεται ο κρατικός τομέας της οικονομίας, προς όφελος του ιδιωτικού τομέα. Ας σημειωθεί ακόμα ότι η πολιτική για "αυτονόμηση" των ΔΕΚΟ προφυλάσσει το μεγάλο κεφάλαιο από την όποια πιθανή πίεση του κινήματος που μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική, στις κρατικές επιχειρήσεις ("πολιτικό κόστος"). Η "αυτονόμηση" είναι σχετική, γιατί το μεγάλο κεφάλαιο κουμαντάρει, θέλει όμως και σχετική ανεξαρτησία από πολιτικές παρεμβάσεις που γίνονται έστω με τη μορφή ελιγμών προς τις λαϊκές δυνάμεις. Αν και χρειάζεται περισσότερα στοιχεία, ας μην αποκλείσουμε να συνδέεται το ξεπούλημα των ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΛΔΑ με το ενδεχόμενο να αναλάβει ο ελληνικός καπιταλισμός στρατηγικό ρόλο στο τομέα της ενέργειας και των επικοινωνιών στα Βαλκάνια.

Σημειώνουμε ακόμα ότι ενισχύεται η ιδεολογική και κατασταλτική λειτουργία του αστικού κράτους,ενώ αναπροσαρμόζεται στις νέες συνθήκες η οικονομική λειτουργία (μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, των δημοσίων επενδύσεων και της ανάθεσης έργων στο ιδιωτικό κεφάλαιο ενισχύει την πιο ισχυρή μερίδα της ολιγαρχίας, το ίδιο με τη φορολογική, νομισματική, πιστωτική και άλλες πολιτικές, με το σύνολο των κρατικομονοπωλιακών ρυθμίσεων σε σχέση με ΕΕ, ΔΝΤ κλπ. ).

Τέταρτο: Παρατηρείται συρρίκνωση της εγχώριας παραγωγικής βάσης σαν αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης.Ομως, όπως τονίζει το 15ο Συνέδριό μας, "δε θα γίνει, όπως λέγεται γενική αποβιομηχάνιση, εξαφάνιση της βιομηχανίας και της αγροτικής οικονομίας. Στην Ελλάδα αν δεν ανατραπεί η κατάσταση θα έχουν μέλλον οι πολύ ισχυρές και σύγχρονες επιχειρήσεις, οι οποίες στην ουσία θα είναι παραρτήματα των πολυεθνικών" (57).

Η μονομερής προσαρμογή στον καπιταλιστικό ενδοκοινοτικό καταμερισμό εργασίας, που προωθεί το Διευθυντήριο των Βρυξελλών, αναβαθμίζει το ισχυρότερο τμήμα του ελληνικού κεφαλαίου στο διεθνή καταμερισμό του καπιταλισμού, σε σχέση με το εάν ήταν έξω από τις ενώσεις του. Από την άλλη καταστρέφονται περισσότερο οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδας.

Πέμπτο: Η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί έκφραση της σύγχρονης κρατικομονοπωλιακής ρύθμισης προς όφελος του μεγάλου κεφαλαίου. Είναι πολιτική που αυξάνει τις δυσβάσταχτες και αρνητικές συνέπειες για το λαό. Οι ιδιωτικοποιήσεις επεκτείνονται στις υπηρεσίες υγείας, παιδείας, στην κοινωνική ασφάλιση, ταυτόχρονα με την πολιτική υποβάθμισης των αντίστοιχων δημόσιων υπηρεσιών.

Το σύνολο των εξελίξεων που προαναφέραμε οξύνει τις αντιθέσεις που διαπερνούν την ελληνική κοινωνία, και ιδιαίτερα τη βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας.

Η όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων εδραιώνει τη θεμελιακή μας θέση για την ανάγκη σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας. Στο Πρόγραμμά μας αναφέρουμε συγκεκριμένα: "... έχουν γίνει φανεροί οι δύο δρόμοι για την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας: - Ο δρόμος που υπηρετεί τα συμφέροντα των πολυεθνικών, των καπιταλιστών, σε βάρος του λαού, ο δρόμος της προσαρμογής και υποταγής στις αντεργατικές, αντιλαϊκές επιλογές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. - Ο δρόμος της συγκρότησης του ΑΑΔ Μετώπου Πάλης που μπορεί να δώσει προοπτική για την εργατική τάξη, τα μικρομεσαία στρώματα και τη νεολαία.

Δεν υπάρχει υπερταξικός ή τρίτος δρόμος. Η θα υπηρετεί τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό, το καπιταλιστικό σύστημα ή θα υπηρετεί το λαό και θα έχει προοπτική το σοσιαλισμό" (58).

Ολες οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, πέρα από δευτερεύουσες διαφορές, ισχυρίζονται ότι η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση βασίζεται στην αντικειμενική διαδικασία της διεθνοποίησης. Υποστηρίζουν, δηλαδή, ότι οι απαιτήσεις της σύγχρονης παραγωγής και γενικότερα της διεθνοποιημένης οικονομίας επιβάλλουν ορισμένες θυσίες, μέσω των οποίων ανοίγει ο δρόμος για τη "σύγκλιση" της Ελλάδας με τις ισχυρές καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης.

Για να προσεγγίσουμε το θέμα, θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε ορισμένα πιο συγκεκριμένα ερωτήματα:

1. Ποιο είναι το περιεχόμενο της "σύγκλισης";

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι ονομαστικοί στόχοι σύγκλισης του Μάαστριχτ, δεν έχουν καμία σχέση με την ουσιαστική εξομοίωση των επιπέδων παραγωγής και διαβίωσης των εργαζομένων στα διάφορα κράτη - μέλη. Δεν αφορούν κάποια προσπάθεια σύγκλισης των ασθενέστερων λαών και των φτωχότερων τάξεων της Ευρώπης με το βιοτικό επίπεδο των πλουσιότερων.

Αντίθετα οι ονομαστικοί στόχοι σύγκλισης (αφορούν τον πληθωρισμό, το δημόσιο χρέος, το δημόσιο έλλειμμα, τα επιτόκια) αποτελούν μια βαθύτατα ταξική επιλογή της γερμανικής Bundesbank και των κοινοτικών πολυεθνικών που δεν ενδιαφέρονται για το μέλλον του Ευρωπαίου εργαζόμενου, αλλά για το μέλλον του γερμανικού μάρκου και την επίτευξη του κοινού νομίσματος της ΕΕ. Οι στόχοι αυτοί επιχειρούν να διευκολύνουν την απρόσκοπτη κίνηση του μεγάλου κεφαλαίου στα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Αλλά και από την άποψη των πρακτικών αποτελεσμάτων, αξίζει να αναφερθεί η ίδια η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις προοπτικές της νομισματικής ενοποίησης: "Μέχρι το 2002 οι προβλέψεις μας λένε ότι το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Αυστρία και η Σουηδία θα έχουν αποτύχει ολοκληρωτικά στην επίτευξη του κριτηρίου του χρέους" (59).

Γι' αυτό και επιχειρούν να συγκαλύψουν φραστικά την αντικειμενική πραγματικότητα της ανισόμετρης ανάπτυξης με τη γνωστή ορολογία της ΕΕ των "πολλών ταχυτήτων". Ετσι ο κ. Σημίτης είναι από τους πρώτους που έσπευσε στο πρόσφατο ταξίδι του στο Βέλγιο, να διευκρινίσει ότι η χώρα μας θα συμμετάσχει μέσα από τη δεύτερη ταχύτητα στο κοινοτικό "θαύμα" της σύγκλισης.

2. Ποιος θα πληρώσει τη "συμμετοχή" στην ΟΝΕ;

Το κόστος της πολιτικής για τη συμμετοχή στην ΟΝΕ πέφτει στις πλάτες της εργατικής τάξης, της μικρομεσαίας αγροτιάς, των ΕΒΕ και της νεολαίας. Η ανεργία στη χώρα μας σπάει για πρώτη φορά το φράγμα του 10%. Ακόμα και πολιτικοί φορείς που δεν αμφισβητούν ουσιαστικά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, όπως το ΔΗΚΚΙ, αναγκάζονται να παραδεχτούν ότι στη δεκαετία του '90, με βάση την πολιτική υλοποίησης αυτών των κατευθύνσεων, αφαιρέθηκε 42% πραγματικό εισόδημα από τους Ελληνες εργαζόμενους. Η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και η ισοπέδωση των κατακτήσεων στο ασφαλιστικό σύστημα, σε συνδυασμό με τον περιορισμό των δαπανών για την υγεία και την παιδεία είναι τα επόμενα βήματα που ακολουθούν με βάση το συγκεκριμένο πλαίσιο για τη χώρα μας.

Ο στόχος της "σύγκλισης" είναι λοιπόν ένας στόχος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα των κοινοτικών πολυεθνικών, αποπροσανατολιστικός και βαθύτατα αντιλαϊκός.

Η διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης είναι διαδικασία επίθεσης του μονοπωλιακού κεφαλαίου απέναντι στους εργαζόμενους. Κάθε προσπάθεια που βάζει εμπόδια στη διαδικασία αυτή με την ενδυνάμωση της ταξικής πάλης, είναι μια ουσιαστική συνεισφορά υπέρ των εργαζομένων όλων των κρατών - μελών της ΕΕ.

Με βάση λοιπόν αυτό το σκεπτικό, οφείλουμε κατ' αρχήν να θέσουμε το εξής ερώτημα: "Από ποιον κινδυνεύουν να απομονωθούν οι εργαζόμενοι στη χώρα μας; Ποιους έπρεπε να απομονώσουν; ". Η θέση του ΚΚΕ σε καμία περίπτωση δεν απομονώνει τους Ελληνες εργαζόμενους από τα μαχόμενα τμήματα του ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος, από τους σύγχρονους αγώνες στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ισπανία κ. ά.

Αλλά και με βάση την πείρα των 15 χρόνων της ένταξης μπορεί κανείς να επαληθεύσει τη θεωρητική θέση για την ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού. Το μέσο βιοτικό επίπεδο στην Ελλάδα απέκλινε από το μέσο βιοτικό επίπεδο της ΕΕ.

Η συμμετοχή στην ΕΕ εμπόδιζε και εμποδίζει την αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας μας. Αυτή την εικόνα θα σχηματίσει κανείς αν παρακολουθήσει την πορεία μιας σειράς κλάδων της ελληνικής βιομηχανίας από τις αρχές της δεκαετίας του '80, που δεν είναι άσχετη με τον πολλαπλασιασμό του ρυθμού διείσδυσης των εισαγωγών μετά την ένταξη και τις κοινοτικές οδηγίες περιορισμού της παραγωγής που ακολούθησαν. Αναφερόμαστε στους κλάδους της κλωστοϋφαντουργίας, της ένδυσης, της ναυπηγικής βιομηχανίας, των τελικών μεταλλικών προϊόντων κλπ.

Την απομόνωση και την υποβάθμιση βιώνουν οι Ελληνες αγρότες που είδαν μετά την υπογραφή της GATT και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής να ενισχύονται οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από Τρίτες Χώρες και, ταυτόχρονα, να μειώνονται δραματικά οι εξαγωγές μας με την επιβολή ανώτατων ορίων παραγωγής από την Κοινότητα και με τη μείωση των εξαγωγικών επιδοτήσεων.

Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η σημερινή Ελλάδα παρουσιάζει βαθμό εμπορικής ενσωμάτωσης στην κοινοτική οικονομία μεγαλύτερο από τον κοινοτικό μέσο όρο. Πρόκειται για έναν ιδιότυπο περιορισμό στον προσανατολισμό των ελληνικών εισαγωγών και εξαγωγών, οι οποίες μετά την ένταξη συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο προς τις χώρες της Κοινότητας. Ετσι, ουσιαστικά, αφαιρούνται δυνατότητες για επέκταση των οικονομικών σχέσεων της χώρας μας με κράτη που δε συμμετέχουν στην ΕΕ.

Η δική μας στρατηγική στοχεύει στην αποδυνάμωση της αντίπαλης τάξης, των πολυεθνικών, στην ενίσχυση του ταξικού αγώνα που θα φέρει στο προσκήνιο την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.Εμείς καλούμε όλους τους εργαζόμενους να αντισταθούν, να συγκρουστούν με πιο ολοκληρωμένους αντιμονοπωλιακούς στόχους, αξιοποιώντας την πείρα των αγώνων των αγροτών της Θεσσαλίας ενάντια στις συνέπειες της ΓΚΑΤΤ και της ΚΑΠ. Αξιοποιώντας την πείρα των αγώνων των συνταξιούχων, που αμφισβήτησαν ανοιχτά την πολιτική της λιτότητας, των φοιτητών και των σπουδαστών, που αντιστάθηκαν αγωνιστικά στις μορφές άμεσης και έμμεσης ιδιωτικοποίησης των ΑΕΙ και των ΤΕΙ. Σε αντίθεση με τις επιλογές των Βρυξελλών, που επιχειρούν να μετακυλήσουν άμεσα τα βάρη της κρίσης στα λαϊκά στρώματα, στους φτωχούς λαούς της Ευρώπης και να εδραιώσουν μακροπρόθεσμα την εξουσία του μονοπωλιακού κεφαλαίου, η δική μας στρατηγική στοχεύει στην αποδέσμευση από την ΕΕ και σε μια Ελλάδα του σοσιαλισμού, που θα συμβάλλει στην προώθηση και εδραίωση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής σ' ολόκληρη την Ευρώπη. Και φυσικά μια ριζική αλλαγή της κατάστασης στην Ελλάδα θα συμβαδίζει με σημαντικές μεταβολές του συσχετισμού δύναμης και σ' άλλες χώρες της Ευρώπης και της ευρύτερης περιοχής.

Το πραγματικό ερώτημα που προκύπτει είναι αν τα συμφέροντα του ελληνικού λαού, η ελληνική επικράτεια και η φιλία με τους άλλους λαούς εξασφαλίζεται από τους "συμμάχους". Για να μπορέσουμε να διερευνήσουμε το ζήτημα αυτό οφείλουμε να προσδιορίσουμε τους στόχους των δυνάμεων που δρουν στην περιοχή μας.

Η δραστηριότητα των ΗΠΑ στην περιοχή στοχεύει στην εδραίωση της "νέας τάξης πραγμάτων". Οι ΗΠΑ επιχειρούν να αμφισβητήσουν σ' όλο τον κόσμο το στάτους κβο που υπήρχε πριν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης (υπάρχοντα σύνορα κλπ. ). Επιχειρούν να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στα Βαλκάνια, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, στα πλαίσια του ανταγωνισμού τους με τον γερμανικό ιμπεριαλισμό. Επιχειρούν, πιο συγκεκριμένα, να θέσουν υπό τον άμεσο και ουσιαστικά αποκλειστικό στρατιωτικό έλεγχό τους το Αιγαίο. Παράλληλα, τα αμερικάνικα μονοπώλια της πολεμικής βιομηχανίας πιέζουν για να συντηρείται η ξέφρενη και αδιέξοδη κούρσα των πολεμικών εξοπλισμών.

Στα πλαίσια αυτού του συστήματος της "νέας τάξης" και των συγκεκριμένων επιλογών τους, οι ΗΠΑ στηρίζουν την Τουρκία στο ρόλο της περιφερειακής δύναμης, για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής, χωρίς όμως να εγκαταλείπουν και την Ελλάδα.

Η αστική τάξη της Τουρκίας, όπως και της Ελλάδας, επιδιώκει να αναβαθμίσει τη θέση της στο σύστημα του ιμπεριαλισμού και να αποκομίσει ένα τμήμα των υπερκερδών στην περιοχή των Βαλκανίων, στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.

Με βάση αυτές τις επιλογές ανταγωνίζεται άμεσα με τη χώρα μας γύρω από ορισμένα οικονομικά θέματα αιχμής, όπως τα πετρέλαια του Αιγαίου, ο χώρος διέλευσης του αγωγού πετρελαίου, η εμπορική διείσδυση στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες, οι τηλεπικοινωνίες κ. ά.

Γενικότερα, όπως αναλύσαμε και στο σχέδιο Προγράμματος:

"Οξύνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στην ελληνική και στην τούρκικη ολιγαρχία. Εξαιτίας της θέσης τους, και της Ελλάδας και της Τουρκίας, στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, επιδιώκουν να αποσπάσουν η καθεμία για λογαριασμό της, τη μεγαλύτερη υποστήριξη από τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες. Η επιδίωξη αυτή αυξάνει την προθυμία τους να συμμετέχουν στα ιμπεριαλιστικά επεκτατικά σχέδια" (60).

Η άρχουσα τάξη της Τουρκίας εκδηλώνει ανοιχτά και με έργα τις επεκτατικές της βλέψεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο, αξιοποιώντας τη σημασία που έχει η θέση της για τον ιμπεριαλισμό.

Από το 1974 και μετά τον εποικισμό της Κύπρου, η τουρκική πλευρά κλιμακώνει σταθερά τις απαιτήσεις της που αφορούν το Αιγαίο: Υφαλοκρηπίδα, εναέρια και θαλάσσια σύνορα, ζητήματα της Δυτ. Θράκης, επιχειρησιακός έλεγχος του Αιγαίου και τελευταία η διεκδίκηση ουσιαστικά βραχονησίδων και νησιών με αφορμή την κρίση στα Ιμια.

Στην προσπάθειά της αυτή η τουρκική ολιγαρχία και ο αμερικάνικος παράγοντας αξιοποιούν δηλώσεις και ενέργειες εκπροσώπων των εθνικιστικών αντιλήψεων που υπάρχουν στη χώρα μας (π. χ. η πρόταση Σαμαρά για αποκλεισμό των μουσουλμάνων από τα ψηφοδέλτια, το σύνθημα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα κλπ. ).

Η στάση της ελληνικής ολιγαρχίας χαρακτηρίζεται και από την επιδίωξη αναβάθμισης της θέσης της και από την τάση συμβιβασμού υπό την ιμπεριαλιστική διαιτησία.

Στο Πρόγραμμά μας τονίζεται ότι "στις σημερινές συνθήκες η ντόπια ολιγαρχία φιλοδοξεί να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ από τη μια και τις χώρες των Βαλκανίων και της Μεσογείου από την άλλη. Να δυναμώσει την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική παρουσία της στην περιοχή. Οι επιδιώξεις αυτές τη φέρνουν αντιμέτωπη με τις ανάλογες επιδιώξεις και τις επεκτατικές βλέψεις της τουρκικής ολιγαρχίας. Οξύνουν τον ανταγωνισμό μεταξύ τους. Δημιουργούν μεγαλύτερες δυνατότητες επέμβασης και αξιοποίησης των διαφορών αυτών από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις" (61).

Οι αναδιατάξεις των ρόλων στη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ είναι υπό εξέλιξη. Και ακριβώς επειδή αυτή είναι διαδικασία έντασης του ανταγωνισμού ανάμεσα σε καπιταλιστικά κράτη, ελλοχεύει ο κίνδυνος, η όξυνση της αντιπαράθεσης και του ανταγωνισμού να φτάσει ως την πολεμική σύγκρουση.

Απ' όλα τα παραπάνω είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς ότι η ειρήνη στην περιοχή και η εθνική μας ανεξαρτησία ΑΠΕΙΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΚΟΙΝΟ ΕΧΘΡΟ. Ο εχθρός αυτός δεν είναι άλλος από τον ιμπεριαλισμό.

Η θέση του ΚΚΕ για αγώνα ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό είναι η μόνη συμφέρουσα για τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Οι στόχοι για κλείσιμο των βάσεων του ΝΑΤΟ, για μη συμμετοχή στις ομάδες Ράμπο, για αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ, είναι επίκαιροι στόχοι πάλης πλατιών λαϊκών δυνάμεων.

Γενικότερα θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι σήμερα όποιος θέλει τη διατήρηση της ειρήνης και την προάσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας είναι αναγκαίο και αναπόφευκτο να συγκρουστεί με τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό.

Ο δρόμος της σύγκρουσης είναι αυτός που μπορεί να διασφαλίσει την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων υπέρ των εργαζομένων, να αναπτύξει την ταξική πάλη, που μπορεί ενδεχομένως να αποσπάσει και ορισμένες προσωρινές, μερικές κατακτήσεις. Αλλά πάνω από όλα είναι ο δρόμος για τη διαμόρφωση του μετώπου πάλης ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό, ο δρόμος κατάκτησης της συνείδησης για πάλη ενάντια στον καπιταλισμό. Ο δρόμος αυτός εντάσσεται στα πλαίσια της ταξικής πάλης για τη λύση του προβλήματος της εξουσίας, για το σοσιαλισμό.