Ενορκη Διοικητική Εξέταση ενεργείται από αξιωματικό της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής, εις βάρος των αστυνομικών που κακοποίησαν πριν τα Χριστούγεννα έναν ανύποπτο πολίτη μέσα σε τηλεφωνικό θάλαμο, στην προσπάθειά τους να συλλάβουν κάποιο κακοποιό που αναζητούσαν στην ίδια περιοχή.

Οι ηγεσίες του υπουργείου Δημόσιας Τάξης και της Αστυνομίας επιθυμούν να δώσουν την εικόνα λήψης κάποιων μέτρων "βελτίωσης της συμπεριφοράς" των αστυνομικών οργάνων. Και αυτό για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, γιατί τελευταία έχουν αυξηθεί τα κρούσματα αυταρχισμού και βιαιοπραγιών, ακόμη και μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες που καταγράφουν τους "παλικαρισμούς" των αστυνομικών οργάνων, ενώ πάρα πολλοί είναι ήδη "τυχεροί", οι οποίοι αντιμετωπίζοντας υβριστική συμπεριφορά και προπηλακισμούς έχουν υποστεί την εξευτελιστική διαδικασία του ελέγχου στα μπλόκα που έχουν γίνει πλέον καθεστώς στην περιοχή της πρωτεύουσας, όλες τις ώρες του 24ωρου. Δεύτερον, γιατί είναι υποχρεωμένες να λάβουν υπόψη τους και τις παρατηρήσεις και συστάσεις που απηύθυνε το 1994 προς την ελληνική κυβέρνηση η επιτροπή πρόληψης βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η επιτροπή, μετά από πολυήμερες επισκέψεις σε αστυνομικές υπηρεσίες και συζητήσεις με αστυνομικούς, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Αστυνομία δεν έχει απαλλαχτεί από κακές συνήθειες και ζήτησε να ληφθούν μια σειρά μέτρων για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των κρατουμένων, καθώς και για τη διασφάλιση του προανακριτικού έργου των αστυνομικών υπαλλήλων. Η επιτροπή θεωρεί ως εγγύηση κατά της κακοποίησης των κρατουμένων το δικαίωμά τους να γνωστοποιούν αμέσως σε κάποιο συγγενικό τους πρόσωπο το γεγονός της κράτησης, να έχουν πρόσβαση σε δικηγόρο και να υπόκεινται σε ιατρική εξέταση από ιατρό της επιλογής τους. Τα πρόσωπα, που περιέρχονται στην κράτηση της Αστυνομίας, πρέπει ρητά και χωρίς καθυστέρηση να ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους, αν και για όλα αυτά δεν υπάρχει στην Ελλάδα συγκεκριμένη νομική διάταξη.

Η επιτροπή συνιστά στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης να μοιράζεται συστηματικά σε όλους τους συλλαμβανομένους ένα έντυπο που να αναφέρει τα δικαιώματα των ατόμων, από την αρχή της κράτησής τους, μέχρι την ώρα της παραπομπής τους στον εισαγγελέα. Το έντυπο πρέπει να είναι διαθέσιμο σε διάφορες γλώσσες και το συλλαμβανόμενο πρόσωπο πρέπει να βεβαιώνει ότι έχει ενημερωθεί για τα δικαιώματά του.

Σε ό,τι αφορά τη διεξαγωγή των ανακρίσεων, οι αστυνομικοί τους οποίους συνάντησαν τα μέλη της επιτροπής δήλωσαν ότι δεν είχαν συγκεκριμένες οδηγίες. Η επιτροπή επισημαίνει ότι η τέχνη της ανάκρισης ποινικών υποθέσεων δε χωρεί αμφιβολία ότι βασίζεται πάντοτε στη μεγάλη πείρα. Εν τούτοις, θεωρεί ότι πρέπει να συμπληρωθούν τα σχετικά άρθρα του Ποινικού Κώδικα, με έναν τυπικό κώδικα συμπεριφοράς, όπου να ορίζεται λεπτομερώς η ακολουθητέα διαδικασία σε διάφορα συγκεκριμένα σημεία. Ο κώδικας θα πρέπει μεταξύ άλλων να αναφέρεται στην υποχρέωση των αστυνομικών να ενημερώνουν τον κρατούμενο για την ταυτότητα των ατόμων που είναι παρόντα στην ανάκριση, για την επιτρεπόμενη διάρκεια των ανακρίσεων, για τις περιόδους των αναπαύσεων και των διαλειμμάτων κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, για τους τόπους, όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί μια ανάκριση, για το εάν ο κρατούμενος οφείλει να παραμείνει όρθιος, ποια συμπεριφορά πρέπει να έχουν απέναντι σε χρήστες ναρκωτικών ή σε άτομα που έχουν υποστεί σοκ. Πρέπει επίσης να απαιτείται η συστηματική καταγραφή του χρόνου έναρξης και περάτωσης των ανακρίσεων, των προσώπων που είναι παρόντα και των αιτημάτων που υποβάλλονται από την πλευρά των κρατουμένων.

Τέλος, η επιτροπή συνιστά να καθιερωθεί η ηλεκτρονική καταγραφή των ανακρίσεων της Αστυνομίας, σαν μια πρόσθετη εγγύηση για τους κρατούμενους. Το σύστημα της ηλεκτρονικής καταγραφής, εφόσον καθιερωθεί, πρέπει να έχει τη συναίνεση του κρατουμένου, στον οποίο πρέπει να παραδίδεται η μία εκ των δύο ταινιών καταγραφής της ανάκρισής του.

Μανόλης ΣΤΑΥΡΑΚΑΚΗΣ