Η δύναμη του καλού

Ο Μπρεχτ, βάσισε όλο το έργο του στην επιβεβαιωμένη από τη ζωή διαλεκτική αλήθεια ότι ο άνθρωπος αλλάζει. Το κακό ή το καλό γεννούν ή και αντιστρέφουν μέσα του οι κοινωνικές συνθήκες. Αυτή η αλήθεια αναδύεται, συνταρακτικά,από το βιωματικό μυθ - ιστόρημα του Νίκου Κυτόπουλου "Ο Μπελέτης" (βραβείο "Μενέλαος Λουντέμης" 1980, 4η έκδοση "Σύγχρονη Εποχή"). Τόπος δράσης ο Εβρος, στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης. Φόντο η μεταβαρκιζιανή Ελλάδα. Θέμα του, η πάλη του καλού με το κακό, όχι ιστορικοκεντρικά, αλλά ανθρωποκεντρικά. Ο ανθρωποκεντρισμός και η παραστατική, ψυχογραφική, απέραντα ουμανιστική και λαγαρή του γλώσσα είναι που κάνουν το βιβλίο συνταρακτικό και συναρπαστικό. Τόπος γραφής του ένα κελί φυλακής, στα 1963. Συγγραφέας του ο "Κώστας Ακρίτας" (διάβαζε: Ν. Κυτόπουλος). Πρόσωπα: Μαχητές της Εθνικής Αντίστασης. Κατακτητές και λαοπροδότες - μαυραγορίτες, φτωχοδιάβολοι, φονιάδες, πράκτορες - των Γερμανών, Βουλγάρων, Τούρκων, Αγγλοαμερικάνων και της ελληνικής κυβέρνησης του Καϊρου.

Τη δύναμη του καλού προσωποποιεί η Ελασίτικη ομάδα. Πρωταγωνιστές της, με συμβολικά ονόματα: ο καπετάνιος "Οδυσσέας", ο γραφιάς της "Ακρίτας", ο έρωτας ("Ελλη"), η γενναιότητα και η τιμή ("Στρατής"). Δύναμη του κακού οι κατακτητές, που ο συγγραφέας τούς θέτει στο "παρασκήνιο" της μυθοπλασίας του, ώστε να προβάλλει στο προσκήνιό της την ολέθρια επίδραση του φασισμού: Πρακτοροποίηση, αδελφοκτόνα και πατριδοκτόνα τερατοποίηση, δαιμονοποίηση ακόμα και του απλού, καλού αλλά ασυνειδητοποίητου ανθρώπου. Τερατογεννήματα του φασιστικού σκοταδισμού είναι ο σιχαμερός μαυραγορίτης "Μακρυχέρης", ο τουρκοσπορίτης φτωχοδιάβολος "Ανανίας" και ο "Μπελέτης". Ενας άλλοτε αγνός, φτωχός, χεροδύναμος και καλόκαρδος σκαλιστής της γης και της πέτρας, περήφανος κι ατρόμητος στον κίνδυνο, που η "φιλοσοφία" του φασισμού και ο πόλεμος τον μετάλλαξαν σε τριπλό κατάσκοπο, αχόρταγο κλέφτη, αδελφοκτόνο "λύκο", κυνικό ψεύτη, σατανικό υποκριτή. Οταν, όμως, ο "Μπελέτης" και ο υποτακτικός συνένοχός του "Ανανίας", βρεθούν αντιμέτωποι με την αντάρτικη ομάδα, η δύναμη, η επίδραση του καλού, θα τους οδηγήσει στην αυτοκάθαρση. Αρχικά αλληλοκατηγορούμενοι και αλληλοαποκαλυπτόμενοι για να σώσουν το τομάρι τους, ξετυλίγουν το κουβάρι των αποτρόπαιων εγκλημάτων τους. Η συγκλονιστική, παραληρηματική ομολογία, του - άφοβου και όταν κρίνεται η ζωή του - "Μπελέτη", αποκαλύπτει όχι μόνο τον ολέθριο ρόλο του κακού αλλά και την υπεροχή του καλού. Αυτό τον αλλάζει, τον εξανθρωπίζει στην ύστατη στιγμή του.

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ