Μπορεί να καταπολεμηθεί η ανεργία σ' ένα καθεστώς σύμφυτο μ' αυτήν; Ο Μπρεχτ θα απαντούσε: "Η ανεργία δεν καταργείται αν δεν μπει στην ανεργία η αστική τάξη".Μια τέτοια παραδοχή οδηγεί στο συμπέρασμα πως οποιαδήποτε ενέργεια καταπολέμησης της ανεργίας, στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος, δεν μπορεί παρά να αποτελεί διαχείριση του φαινομένου.

Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν, από μια πλευρά, οι αριθμοί. Είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη είναι άνεργοι. Αλλα εξήντα εκατομμύρια άτομα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Στην Ελλάδα το επίσημο ποσοστό ανεργίας αγγίζει το 10% με σαφή την... προοπτική ανόδου του, σε τέσσερα χρόνια, στο 11%, μόνο από τη μετακίνηση αγροτικού πληθυσμού στα αστικά κέντρα.

Του λόγου το αληθές, από μια άλλη πλευρά, επιβεβαιώνει το περιεχόμενο των διαφόρων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), με στόχο - όπως διατείνεται - την αύξηση της απασχόλησης, την καταπολέμηση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το περιεχόμενο αυτό συνθέτουν η επιδότηση βιομηχάνων και άλλων ιδιωτών για την ανάπτυξη επενδυτικών δραστηριοτήτων σε τοπικό επίπεδο ή τη δραστηριοποίηση σε τομείς κρατικής ευθύνης, και η απασχόληση κάποιων ανέργων για όσο διάστημα διαρκεί η επιδότηση. Στόχος τους, να μοιράσουν την ανεργία και τη φτώχεια τοποθετώντας σε μία θέση δυο και τρεις εργαζόμενους, χωρίς ουσιαστικά ασφαλιστικά δικαιώματα και με ελάχιστη αμοιβή. Να προλάβουν, ταυτόχρονα, παρέχοντας ωριαία ελεημοσύνη, τις κοινωνικές εκρήξεις που ενέχουν τα παραπάνω ποσοστά ανεργίας και φτώχειας. Ανάμεσα σ' αυτά τα προγράμματα διακρίνουμε τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΤΣΑ). Ο όρος χρησιμοποιήθηκε δημόσια στην έναρξη του "κοινωνικού διαλόγου", όταν δηλαδή η κυβέρνηση καλούσε τους εργαζόμενους να συμφωνήσουν στην εκχώρηση δικαιωμάτων και κατακτήσεών τους. Με το νομοσχέδιο για τις εργασιακές σχέσεις, που κατατέθηκε στη Βουλή, στις 24 Ιούνη, ορίζεται ότι στα πλαίσια του κάθε ΤΣΑ - σε περιοχές με έντονο πρόβλημα ανεργίας - είναι δυνατό να ρυθμίζονται τα κατώτατα όρια μισθών και οι όροι απασχόλησης του προσωπικού που θα απασχοληθεί στα προγράμματα αυτά.

Στην πράξη τα ΤΣΑ αποτελούν ένα εταιρικό σχήμα, στο οποίο συμμετέχουν ιδιώτες, τοπικοί παραγωγικοί φορείς και φορείς Αυτοδιοίκησης. Το σχήμα αυτό δραστηριοποιείται κυρίως σε τομείς κοινωνικής πρόνοιας, όπως φύλαξη σχολείων, φύλαξη διαβάσεων, φύλαξη ηλικιωμένων, αλλά αναλαμβάνει και επενδυτικές δραστηριότητες σε δημόσιες εκτάσεις. Τα άτομα που θα προσληφθούν να στελεχώσουν τα ΤΣΑ θα επιδοτούνται από τον ΟΑΕΔ για δύο χρόνια. Αυτό συνεπάγεται, για τους μεν εργαζόμενους, επάνοδο στις λίστες των ανέργων, για τους μεν χρήστες των προγραμμάτων... εισβολή στην τσέπη τους, καθώς αυτά, με το πέρας των δύο χρόνων, θα λειτουργούν με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης. Οι περιοχές που επιλέχθηκαν για να εφαρμοστούν τα ΤΣΑ είναι: Κοζάνη - Φλώρινα, δυτικές περιοχές Αθήνας - Πειραιά, Αχαϊα, Μαγνησία, Δράμα, Ημαθία, Βοιωτία.

Κεντρικός φορέας διαχείρισης των πόρων των ΤΣΑ είναι το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας (ΕΙΕ). Οι Δήμοι Αιγάλεω, Χαϊδαρίου, Περιστερίου, Ιλίου, Καματερού, Αγίας Βαρβάρας και Αγ. Αναργύρων έχουν δηλώσει τη συμμετοχή τους στα ΤΣΑ και έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους στο ΕΙΕ. Ο μόνος δήμος που αρνήθηκε να συμπράξει στον εμπαιγμό των ανέργων και στην καταστρατήγηση εργασιακών κεκτημένων είναι ο Δήμος Πετρούπολης.

Οι υποστηριχτές των ΤΣΑ διατείνονται πως με αυτά θα αντιμετωπιστεί η ανεργία. Θα δοθεί η δυνατότητα σε τοπικούς παραγωγικούς φορείς να προωθήσουν δραστηριότητες που επηρεάζουν την απασχόληση και την ανάπτυξη της περιοχής. Θα συμβάλλουν στην προσπάθεια ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης, αναβαθμίζοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας.

Στην πραγματικότητα, τα ΤΣΑ μοιράζουν την ανεργία, αφού δεν εντάσσονται σε ένα ενιαίο σχέδιο αντιμετώπισής της, αλλά προωθούνται αποσπασματικά, με διαφορετικούς σκοπούς, ανά περιοχή. Την ίδια στιγμή δε δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, αφού δεν αποτελούν μέρος ενός ενιαίου εθνικού προγράμματος ανάπτυξης της χώρας. Ταυτόχρονα, υπονομεύουν όλα τα εργατικά δικαιώματα, αφού οι εργαζόμενοι που θα κληθούν να δουλέψουν σ' αυτά θα είναι ωρομίσθιοι, με σύμβαση αορίστου χρόνου, χωρίς ουσιαστικά ασφαλιστικά δικαιώματα.

Γίνεται φανερό πως η εφαρμογή των ΤΣΑ όχι μόνο δεν καταπολεμά την ανεργία, αλλά εξαναγκάζει έναν αριθμό ανθρώπων με οξύτατα προβλήματα να υπερασπιστεί πολιτικές κατευθύνσεις και πρακτικές των οποίων οι ίδιοι θα είναι θύματά τους. Σκοπεύει στην υποβάθμιση του συλλογικού αγώνα που θα επιβάλλει λύσεις, στη βάση μιας αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περιοχές που επιλέχθηκαν για να εφαρμοστούν τα ΤΣΑ είναι αυτές με πιο αυξημένα τα προβλήματα της ανεργίας, της φτώχειας, της συρρίκνωσης της βιομηχανίας. Οι περιοχές που - πιστεύουν οι κυβερνητικοί - οι αντιστάσεις των εργαζομένων θα είναι αντικειμενικά αδύναμες.