Σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι - το 1/6 της ανθρωπότητας - θεωρούνται λειτουργικά αναλφάβητοι, δεν μπορούν, δηλαδή, να διαβάσουν ή να υπογράψουν με το όνομά τους, δεν μπορούν να συμπληρώσουν καν μια απλή αίτηση. Κι ενώ όλες οι διεθνείς οργανώσεις προειδοποιούν πως το να μεγαλώνουν εκατοντάδες εκατομμύρια παιδιά χωρίς τα απαραίτητα εφόδια για μια αξιοπρεπή ζωή μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια ειρήνη και ευημερία, καμιά πρωτοβουλία - σε επίπεδο πολιτικής - δε λαμβάνεται.

Οι ευθύνες των αρμοδίων γίνονται ακόμα εντονότερες, μετά την παρουσίαση από τη "Γιούνισεφ" της ετήσιας έκθεσης για την κατάσταση των παιδιών στον κόσμο το 1999, όπου επί λέξει αναφέρεται: "Για να επιτύχουμε την εκπαίδευση όλων των παιδιών του κόσμου μας, χρειάζονται επιπλέον 7 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για την επόμενη δεκαετία. Αυτό το ποσό είναι μικρότερο από τις ετήσιες δαπάνες για καλλυντικά στις Ηνωμένες Πολιτείες ή για παγωτά στην Ευρώπη. Απαιτούνται λιγότερα χρήματα από το 1/10 των δαπανών για εξοπλισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο"! Μάλιστα, εξετάζοντας τα πορίσματα που σταχυολογούνται από όλο τον κόσμο, η έκθεση της "Γιούνισεφ" δείχνει ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ του χρόνου σχολικής φοίτησης και των ρυθμών παιδικής θνησιμότητας.

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς βασική εκπαίδευση δε δυσκολεύονται απλώς στη συντήρηση του εαυτού τους και των οικογενειών τους, αλλά συναντούν σημαντικές δυσκολίες και ως ενήλικες, όσον αφορά την ανάπτυξη πνεύματος ανεκτικότητας, κατανόησης και ισότητας. "Σε ευρεία κοινωνική κλίμακα, η άρνηση του δικαιώματος στην εκπαίδευση βλάπτει τη βάση της δημοκρατίας και της κοινωνικής προόδου και, κατ' επέκταση, τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Γι' αυτό τονίζουμε πως οι συνέπειες του αναλφαβητισμού είναι βαθιές, ενώ κάποιες φορές απειλούν ακόμα και την ίδια τη ζωή", υπογράμμισε η Κάρολ Μπέλαμι, εκτελεστική διευθύντρια της "Γιούνισεφ".

Ενα ακόμα σημαντικό στοιχείο της έκθεσης είναι πως η άρνηση του δικαιώματος στην εκπαίδευση πλήττει ιδιαίτερα τα κορίτσια. Η σοβαρότητα της κατάστασης μπορεί να συμπτυχθεί σε στατιστικές: Παγκόσμια, από τα 855 εκατομμύρια ενηλίκων - που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, είναι λειτουργικά αναλφάβητοι - τα 2/3 είναι γένους θηλυκού. Επίσης σημαντικό θεωρείται και το γεγονός πως στις αναπτυσσόμενες χώρες 150 εκατομμύρια παιδιά αρχίζουν το σχολείο, αλλά δε φτάνουν ούτε στην πέμπτη τάξη...

"Η κρίση στη βασική εκπαίδευση έρχεται σε μια χρονική στιγμή, που η τεχνολογία έχει πραγματοποιήσει τρομερά άλματα στην προσφορά πρόσβασης σε πληροφορίες, ιδέες και γνώσεις και στο μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ατόμων από ποτέ. Η τραγωδία είναι ότι αυτή η ίδια τεχνολογική εξέλιξη έχει διευρύνει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, μεταξύ αυτών που έχουν ικανοποιητικό επίπεδο εκπαίδευσης και οικονομικών πόρων, ώστε να ωφεληθούν από τη νέα τεχνολογία και αυτών που μειονεκτούν, εξαιτίας αναλφαβητισμού και φτώχειας", τονίζει η "Γιούνισεφ" στην έκθεσή της.

Υπενθυμίζει δε πως η εκπαίδευση αποτελεί ένα απ' τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, που διακηρύσσονται σε συμφωνίες, όπως η πεντηκονταετής Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του παιδιού του 1989. "Αλλωστε, η υποχρέωση να εξασφαλιστεί σε όλα τα παιδιά το δικαίωμα στην εκπαίδευση (για όλους) έγκειται κύρια στις εθνικές κυβερνήσεις", καταλήγει η έκθεση.