ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ.-

Η άρνηση της Αγκυρας να συμμορφωθεί με τις συστάσεις του Αμερικανού υπουργού Αμυνας για την έναρξη συνομιλιών με στόχο την επίλυση του Κυπριακού, προκάλεσε, για πρώτη φορά ίσως στην πολιτική ιστορία των τελευταίων χρόνων της Τουρκίας, την αντίθεση ομάδας πολιτικογράφων. Και πρόκειται για πολιτικογράφους που βρίσκονταν μέχρι λίγο καιρό πριν στην ίδια, περίπου, γραμμή με την κυβερνητική εξωτερική πολιτική.

Φαίνεται πως η κάποια αναμέτρηση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, προκαλεί ενδοιασμούς όσον αφορά στην ευόδωση των στόχων της επίσημης κυβερνητικής πολιτικής. Δεν πρόκειται για φιλοαμερικανισμό, μα για ανησυχίες που προκαλεί το ενδεχόμενο της λήψης γενικότερων "αμερικανικών μέτρων" στο χώρο της Μέσης Ανατολής.

Η πρώτη διαμετρική αντίθεση στο Κυπριακό ζήτημα εκδηλώθηκε αμέσως μετά την εισβολή. Ηγετικά στελέχη του τότε Επαναστατικού Εργατοαγροτικού Κόμματος Τουρκίας, με επικεφαλής τον αρχηγό του κόμματος Ντογού Περιντσέκ,σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μεγαλόνησο, μοίρασαν αντιπολεμικές προκηρύξεις, με αποτέλεσμα να συλληφθούν και να φυλακιστούν.

Στη φυλακή ο Ντογού Περιντσέκ έγραψε το περίφημο βιβλίο του με τίτλο "Το Κυπριακό Ζήτημα" που κυκλοφόρησε το 1976 και αμέσως απαγορεύτηκε. Αργότερα κυκλοφόρησε σε παράνομη, δεύτερη έκδοση.

Στο βιβλίο του αυτό ο Περιντσέκ επικρίνει δριμύτατα την τότε κυβέρνηση Ετσεβίτ που "πραγματοποίησε την εισβολή με τη συγκατάθεση και τη συμπαράσταση της αμερικανικής CIA", αποδοκιμάζει τόσο τον δεξιό όσο και τον αριστερό Τύπο που υποστήριξε την απόφαση της εισβολής και καυτηριάζει ιδιαίτερα την ηγεσία του τότε μαρξιστικού Εργατικού Κόμματος που επιδαψίλευσε επαίνους στον τότε πρωθυπουργό Ετσεβίτ για την επέμβαση στην Κύπρο.

Στο βιβλίο του Ντογού Περιντσέκ υπάρχει μια αρκετά μεγάλη δόση φιλελληνισμού. Τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη μιας στενής συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς της Τουρκίας και της Ελλάδας. Τη συνεργασία αυτή, ως συνεργασία όμως ανάμεσα στο τουρκικό και στο ελληνικό κράτος, την υποστηρίζουν και άλλοι κύκλοι. Μέσα στα πλαίσια πάντα μιας εθνικής εξωτερικής πολιτικής.

Στην περίπτωση του Κυπριακού, που πρόσφατα συζητήθηκε στην Εθνοσυνέλευση, σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος - συμπολίτευση και αντιπολίτευση - τάχθηκε στο πλευρό της κυβέρνησης, αδιαφορώντας για την ισχνή, προς το παρόν, μα σημαντική, αντίθετη άποψη μικρής ομάδας Τουρκοκυπρίων διανοουμένων.

Να αναφέρουμε σχετικά το βιβλίο του Μεχμέτ Χασγκιουλέρ με τον τίτλο "Η χρεοκοπία της Διχοτόμησης και της Ενωσης", που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις του "Λεύτερου Πανεπιστημίου" της Κωνσταντινούπολης, καθώς και το τεύχος Ιουλίου του περιοδικού "Ιστορία και Κοινωνία" που είναι αφιερωμένο στην Κύπρο.

Οι συνομιλίες του Αμερικανού υπουργού Αμυνας Ο. Κοέν με τους Τούρκους αρμόδιους, από τουρκικής πλευράς δεν ήταν καθόλου ικανοποιητικές. Η Αγκυρα εξέφρασε τη δυσφορία της όσον αφορά στη στάση του Αμερικανού υπουργού, δεδομένου ότι κατά την παραμονή του στην Αθήνα είχε δηλώσει ότι δεν προτίθεται να προβεί σε πιέσεις κατά τις συνομιλίες του στην Τουρκία, ενώ αντίθετα άφησε να εννοηθεί ότι η Αμερική είναι αποφασισμένη να επιμείνει στις απόψεις της σχετικά με τον τρόπο των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού. Τις απόψεις αυτές η Τουρκία τις κρίνει σαν απαράδεκτες.

Ορισμένοι κύκλοι όμως εκφράζουν κάποιες ανησυχίες, γιατί, ενώ η Αμερική φαίνεται να υποστηρίζει τα τουρκικά συμφέροντα, παράλληλα, διατηρεί στενές σχέσεις με τους Κούρδους ηγέτες Μπαρζανί και Ταλαμπανί, έτσι που να δίνει λαβή σε υπόνοιες για δραστηριότητες με στόχο την ίδρυση ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, κάτι που ενοχλεί σοβαρά την Αγκυρα και γενικά τον πολιτικό κόσμο της Τουρκίας.

Αλέξης ΦΙΛΙΟΣ