Ενα στοιχείο που λέει πολλά: Σχεδόν 40% των Μοσχοβιτών δε διαβάζουν πια βιβλία και 50% δεν αγοράζουν βιβλία. Τα παραπάνω δεν είναι «κομμουνιστική προπαγάνδα», αλλά στοιχεία που βρήκαμε σε δήλωση του Βλαντίμιρ Ζαμουρούγεφ, στελέχους της Δημαρχίας της Μόσχας. Στην πόλη όπου το διάβασμα ήταν καθημερινότητα, σήμερα είναι ένα ...χόμπι ορισμένων; Στη Μόσχα όπου οι Σοβιετικοί πολίτες ζούσαν με ένα βιβλίο στο χέρι, σήμερα το σνομπάρουν; Προφανώς δεν είναι θέμα εποχής, προφανώς δεν είναι θέμα γενεών. Είναι θέμα συνθηκών ζωής και κοινωνικο-οικονομικών συστημάτων. Ο σοσιαλισμός θέλει ένα λαό μορφωμένο και διαβασμένο και δημιουργεί όλες τις προϋποθέσεις για να τον διαμορφώσει ως τέτοιον πρώτ' απ' όλα δημιουργώντας συνθήκες δουλιάς και ζωής τέτοιες, που και βάσανα και άγχος να μην έχει, και ελεύθερο χρόνο να έχει, και να αγαπά το διάβασμα, ξεκινώντας από το σύστημα της εκπαίδευσης έως την οργάνωση ολόκληρης της κοινωνικής ζωής. Αντίθετα, ο καπιταλισμός έναν τέτοιο λαό τον φοβάται, ενώ δημιουργεί συνθήκες αμορφωσιάς για την πλειοψηφία του λαού, φτώχειας και μιζέριας, προκειμένου να τον χειραγωγεί. Το συμπέρασμα δε διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, αλλά είναι χρήσιμο με κάθε αφορμή να το υπενθυμίζουμε. Ειδικά σε μια περίοδο που, στη χώρα μας, η - ήδη εμπορευματοποιημένη - Παιδεία ετοιμάζεται να γίνει Παιδεία της επιχειρηματικότητας.