Υπάρχει όμως και ένα εντονότερο ιδεολογικό ζήτημα που πρέπει να τίθεται από τους εκπαιδευτικούς και αυτό πρέπει να τίθεται υπό τη μορφή του ερωτήματος, Παιδεία για ποιον; Το ερώτημα αυτό είναι κρίσιμο. Η πρόταση άλλων διδακτικών μοντέλων, άλλου τύπου βιβλίων, άλλου τύπου εκπαιδευτικού, έχει νόημα μόνο αν αναφερόμαστε σε ένα ριζικά διαφορετικό τύπο Παιδείας. Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ταξικό με πολλές έννοιες: α) Με την ύπαρξη ταξικών φραγμών⁴⁴, β) ως μηχανισμός αναπαραγωγής της αστικής ιδεολογίας (δηλαδή, πρόκειται για σημαντικό στοιχείο του καπιταλιστικού εποικοδομήματος), γ) ως τομέας άμεσης καπιταλιστικής δραστηριότητας (ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια, ιδιωτικά ΙΕΚ, κ.ά.) με την έννοια της διείσδυσης των καπιταλιστών μέσα σε αυτήν για την αποκόμιση κερδών. Επομένως, για να έχει νόημα η συζήτηση για την αξία ή την απαξία του κονστρουκτιβισμού και των λοιπών νεολογισμών, θα πρέπει να συνδυαστεί με τη συζήτηση για το χαρακτήρα της Παιδείας.

Διεκδικούμε Παιδεία αποκλειστικά δημόσια, δωρεάν και ενιαία που θα εξασφαλίζει γενική μόρφωση, επαγγελματική και επιστημονική εξειδίκευση, χωρίς ταξικούς φραγμούς. Θέλουμε Παιδεία που θα υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες: Σχολείο ενιαίο, δωδεκάχρονο, δημόσιο και δωρεάν. Πανεπιστήμια που θα κάνουν έρευνα για λογαριασμό της γενικής κοινωνικής ευημερίας και όχι για τα μονοπώλια. Επομένως, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τέτοια Παιδεία δεν μπορεί και δε θέλει να εξασφαλίσει ο καπιταλισμός. Αν το έκανε αυτό, θα αμφισβητούσε την ίδια του την ύπαρξη και ασφαλώς τέτοια πρόθεση δεν έχει. Ετσι, σε αυτό το σημείο η συζήτηση «ανοίγει» αναγκαστικά και μπαίνει επί τάπητος η συγκρότηση ενός μετώπου που θα διεκδικεί έναν άλλο τύπο Παιδείας σε άλλες κοινωνικοοικονομικές δομές, που δεν είναι άλλες από τις σοσιαλιστικές.

Ειδικότερα στο χώρο του πανεπιστημίου πρέπει να ανοίξει το μέτωπο, ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητό ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ή κυρίως η ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αναμφίβολα είναι από τα σημαντικά ζητήματα, αλλά δε θα πρέπει η αντίθεση στην ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων να επισκιάζει την επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση των δημόσιων πανεπιστημίων. Η Παιδεία πάντα συνδέεται με την παραγωγή και την οικονομία και έχει κοινωνικό χαρακτήρα. Το ερώτημα που τίθεται είναι, για ποια οικονομία και ποιος είναι ο κοινωνικός της χαρακτήρας; Η έρευνα που διεξάγεται στα πανεπιστήμια, η παρεχόμενη γνώση, ο γενικός προσανατολισμός των πανεπιστημίων ή θα εντάσσεται στις ανάγκες των μονοπωλίων ή του λαού. Επομένως, αυτή είναι και η ουσιαστική συζήτηση που πρέπει να ανοίξει εντός της τριτοβάθμιας και όχι αν πρέπει να παραιτηθεί η υπουργός Παιδείας, αν έχει κάνει έγκαιρα το διάλογο και αν οι αλλαγές στερούνται μεθοδικότητας.

Βέβαια, είναι μεγάλη υπόθεση και απαιτεί μια υπέρβαση ο εκπαιδευτικός να μη γίνει υπηρέτης του κεφαλαίου, αλλά να συμβάλλει στη διαμόρφωση ταξικών συνειδήσεων. Να σκέφτεται ο ίδιος και να δρα ως μέλος της εργατικής, της λαϊκής οικογένειας. Να συμπαρατάσσεται με τους μαθητές, τους φοιτητές και τους γονείς και όλοι μαζί να αντιστέκονται και να διεκδικούν σαν μια γροθιά το δικαίωμα στη γνώση. Ειδικότερα για τους κομμουνιστές εκπαιδευτικούς υπάρχει μια πλούσια συλλογική εμπειρία στο ΚΚΕ, που διαμορφώθηκε σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους. Σήμερα προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη διαμόρφωσης μιας πρωτοπορίας κομμουνιστών εκπαιδευτικών, ικανής να συμβάλλει παιδαγωγικά στα παιδιά της εργατικής τάξης.

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από την «Κομμουνιστική Επιθεώρηση», τεύχος 2 2007

Σημειώσεις:

44. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι σύμφωνα με δημοσίευμα της υπεράνω πάσης υποψίας «Καθημερινής», η εισαγωγή στα πανεπιστημιακά τμήματα υψηλής ζήτησης (ΕΜΠ, Ιατρική κλπ.) σχετίζεται άμεσα με το επάγγελμα του πατέρα των εισαχθέντων φοιτητών. Για παράδειγμα, στην Ιατρική Αθήνας το 2,7% των φοιτητών έχουν πατέρα γεωργό, κτηνοτρόφο κ.ά., 11,5% έχουν πατέρα εργάτη, τεχνίτη κ.ά. και 39,9% έχουν πατέρα στα επιστημονικά και ελεύθερα επαγγέλματα (Λακάσα Α., «Καθημερινή», Σχολές φιλέτο μόνο για αστούς και πλούσιους, 13.4.2003).