Από το Γενάρη έως το Μάη του 1947, στο πλαίσιο ανασύνταξης των δυνάμεων της άρχουσας τάξης και της παράδοσης του ντόπιου αντιδραστικού καθεστώτος στην αμερικανική στήριξη, αντικαθιστώντας την αγγλική, με όχημα το «Δόγμα Τρούμαν» μία μεγάλη αμερικανική εταιρεία αναλαμβάνει την κατασκευή του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης με στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ιμπεριαλιστών στο χώρο των Βαλκανίων. Σήμερα, 60 χρόνια μετά, ο λαός της Βόρειας Ελλάδας βρίσκεται αντιμέτωπος με τους νέους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με συμμέτοχες τις ελληνικές πολιτικές δυνάμεις της πλουτοκρατίας και την κατασκευή του λιμανιού της Νέας Περάμου Καβάλας. Η επανάληψη, τηρουμένων των αναλογιών, τέτοιων γεγονότων, όπως και η ομοιότητα της συμβιβασμένης στάσης της «διοίκησης» της ΓΣΕΕ στην Εργατική Πρωτομαγιά του 1947 με τη σημερινή εργοδοτική πλειοψηφία της ΓΣΕΕ αποκαλύπτονται από ένα κομμάτι τσίγκου, που πίσω του κρύβει μια ολόκληρη ιστορία.

Ενα κομμάτι τσίγκου, δίπλα σε πέτρες κι ασβέστη, ανάμεσα στα καστανά χώματα της πλατείας Αχειροποιήτου της Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται μεταξύ των οδών Πλάτωνος και Αγίας Σοφίας, μας αφηγείται την ένδοξη ιστορία της Εργατικής Πρωτομαγιάς του 1947. Το κομμάτι τσίγκου, κομμάτι του ιστορικού τυπογραφείου των εφημερίδων - οργάνων της Επιτροπής Περιοχής Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ, αναπαριστά το γιορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς του 1947. Είναι το «αρνητικό» του χαρακτικού, που κοσμούσε το πρωτοσέλιδο του οργάνου της Επιτροπής Περιοχής Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ, «ΕΝΟΤΗΤΑ», την 1η του Μάη του 1947.

Το έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στη διάρκεια εργασιών διάνοιξης της σήραγγας του μετρό και παρουσιάστηκε στο πρόσφατο Αρχαιολογικό Συνέδριο και σε συνέντευξη Τύπου από το ΥΠΠΟ και την «ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ» ως άγνωστης προέλευσης μεταλλικό έλασμα με παραστάσεις κι επιγραφές. Μετά από έρευνα του «Ρ», στη Βιβλιοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης, βρέθηκε πως ανήκει στο φύλλο της 1ης του Μάη του 1947 του οργάνου της ΕΠ Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ «ΕΝΟΤΗΤΑ». Η «ΕΝΟΤΗΤΑ» γραφόταν και τυπωνόταν σε αυτήν ακριβώς τη γειτονιά. Τα γραφεία της εφημερίδας ήταν στην οδό Πλάτωνος 1 και το τυπογραφείο στην οδό Αγίας Σοφίας 26 (απέναντι από τον κινηματογράφο «Διονύσια»).

Στον τσίγκο απεικονίζεται ο γιορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Πλήθος από εργάτες κι εργάτριες βρίσκονται στη διαδήλωση της 1ης του Μάη του 1947. Δύο εργάτες στο κέντρο της αναπαράστασης κρατιούνται χέρι χέρι. Κι άλλοι δύο κρατούν ένα πανό που γράφει: «Ζήτω η Εργατική Πρωτομαγιά του 1947». Αλλοι εργάτες κι εργάτριες κρατούν πλακάτ, που γράφουν «Οικοδόμηση», «Ειρήνευση», «Επιβίωση». Το πρωτοσέλιδο μας δίνει το κομμάτι που λείπει από τον τσίγκο, δηλαδή άλλο ένα πλακάτ που γράφει: «Συναδέλφωση». Επίσης, στο πρωτοσέλιδο βλέπουμε ότι το χαρακτικό κοσμεί το πρωτομαγιάτικο πολιτικό ρεπορτάζ με τίτλους: «ΖΗΤΩ Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΕΡΑ. ΟΛΟΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ 24ΩΡΗ ΑΠΕΡΓΙΑ! Ζήτω η ακατάλυτη ενότητα των εργαζομένων» και «Συναγερμός της Εργατικής Τάξης σε μία γιγάντια πάλη για τη ζωή, τη λευτεριά, την ανεξαρτησία, την ειρήνευση κι ανοικοδόμηση! Για να πάψουν οι φασιστικοί διωγμοί κι η αιματοχυσία του Λαού!».

Από την ειδησεογραφία και το πρωτομαγιάτικο ρεπορτάζ του φύλλου της «Ενότητας», ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι ο γιορτασμός εκείνης της Πρωτομαγιάς θα στεφθεί με επιτυχία, γεγονός που επιβεβαιώνεται στο φύλλο της 3ης του Μάη του 1947.

Εκείνη την Πρωτομαγιά του 1947, η 24ωρη απεργία είχε μεγάλη επιτυχία, παρά την τρομοκρατία, τις συλλήψεις, τα δρακόντεια κυβερνητικά μέτρα, την αντεργατική συμφωνία κυβέρνησης και ξεπουλημένης «διοίκησης» της ΓΣΕΕ για να μη γίνει η απεργία στο όνομα της λεγόμενης ανοικοδόμησης, τα δολώματα των εργοδοτών για διπλά μεροκάματα, τα απεργοσπαστικά κηρύγματα των εγκάθετων. Απεργήσανε όλοι οι καπνεργάτες, 2.500 τον αριθμό.

«Ποτέ άλλοτε η Πρωτομαγιά, αυτή η ιστορική μέρα, δεν είχε τόσο ουσιαστικό περιεχόμενο για τους εργαζόμενους της Ελλάδας όσο η φετινή Πρωτομαγιά», σημειώνεται στο ρεπορτάζ (1/5/1947), που αφορά στην απεργία της Θεσσαλονίκης. Στιγματίστηκε, όμως, από ένα στημένο έγκλημα εναντίον αξιωματικών της Αεροπορίας, για το οποίο κατηγορήθηκαν άδικα οι κομμουνιστές την επομένη μέρα από το «δεξιό Τύπο» (π.χ., εφημερίδα «Φως»), χωρίς αποδείξεις και χωρίς να έχει ξεκινήσει καμία δίκη. Το έγκλημα αποτέλεσε το έναυσμα για δεκάδες συλλήψεις αγωνιστών και κομμουνιστών.

Εγραφε η «ΕΝΟΤΗΤΑ» την 1η του Μάη στο ρεπορτάζ για τη Θεσσαλονίκη: «Η Εργατική Πρωτομαγιά θα δώσει στους εργαζόμενους καινούριες δυνάμεις και θα μεγαλώσει το κουράγιο για να συνεχίσουν τον αγώνα μέχρι τη νίκη. Η εργατική τάξη κι ιδιαίτερα οι μπαρουτοκαπνισμένοι προλετάριοι της Βόρειας Ελλάδας ήταν, είναι και θα παραμείνει η πρωτοπόρα φάλαγγα για τη δημοκρατία και την ανεξαρτησία της Ελλάδας».

Στο πρωτοσέλιδο δίπλα στο πολιτικό ρεπορτάζ της 1ης του Μάη φιλοξενείται άρθρο του Γ. Σιάντου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στο άρθρο αυτό μαθαίνουμε ότι η «διοίκηση» της ΓΣΕΕ δεν είχε κηρύξει απεργία, απόφαση που βρήκε, σαφώς, σύμφωνη την κυβέρνηση. Κάτω από το άρθρο διαβάζουμε το ρεπορτάζ για το έγκλημα εναντίον των αξιωματικών της Αεροπορίας, με δήλωση του Σιάντου που ξεκαθαρίζει πως οι κομμουνιστές δεν έχουν καμία σχέση με αυτή την υπόθεση, και με υπότιτλο για τις διώξεις δεκάδων αγωνιστών, δημοκρατών, κομμουνιστών. Στο δεξιό τμήμα της σελίδας, κάτω από το πολιτικό πρωτομαγιάτικο ρεπορτάζ, δύο αγωνιστικοί χαιρετισμοί από το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και την Παγκόσμια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία. Στη σελίδα 3 το ρεπορτάζ για τη Θεσσαλονίκη, με την είδηση κατασκευής του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης από μεγάλη αμερικανική εταιρεία, σχολιάζει τις βλέψεις του ιμπεριαλισμού και περιλαμβάνει πολλά χαιρετιστήρια μηνύματα από το ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ Μακεδονίας - Θράκης, την Επιτροπή Πόλης του ΕΑΜ. Ακόμα, ρεπορτάζ για την Πρωτομαγιά στην εξορία της Λήμνου κι ένα ρεπορτάζ για την καπνική κρίση και τις δυνατότητες παραγωγής του καπνού στη χώρα. Στη σελίδα 2 διαβάζουμε αφιέρωμα στους 200 εκτελεσμένους του Χαϊδαρίου, ιστορικό σημείωμα της Εργατικής Πρωτομαγιάς, κ.ά.

Στο πρωτοσέλιδο της 1ης του Μάη του 1947 η «ΕΝΟΤΗΤΑ» δημοσιεύει το τραγούδι της δουλιάς:

«Ολοι το τραγούδι ας πούμε / το τραγούδι της δουλιάς / ήρθε η ώρα να χαρούμε / Ζήτω - ζήτω η εργατιά! / Κι αν τα χρόνια μας περνούνε / τρανές ελπίδες φτάνουν πια για μία κοινωνία / ας ενωθούμε όλοι παιδιά / Σκλάβοι της δουλιάς σηκώστε / το κεφάλι σας ψηλά / και τη δύναμή σας νιώστε / Ζήτω - ζήτω η εργατιά!»

«Γέννημα μιας οραματικής εποχής ξεπροβάλλει στις επάλξεις του λαϊκού δημοκρατικού Τύπου, τις καθαγιασμένες με το αίμα των μαρτύρων του και βαρυμένες με τα πολύχρονα δεσμά των διευθυντών, συντακτών του, η "ΕΝΟΤΗΤΑ". Σημαιοφόρος των ηρωικών παραδόσεων του λαού μας, των απαραγράπτων δικαίων του», σημειώνεται στο δεύτερο φύλλο του εντύπου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η «ΕΝΟΤΗΤΑ», όργανο της Επιτροπής Περιοχής Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ, είναι το όργανο που διαδέχτηκε, λόγω των διώξεων, τα άλλα τοπικά όργανα της ΕΠ Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ, κατά χρονολογική σειρά: Τη «Λαϊκή Φωνή», που κυκλοφόρησε για τελευταία φορά στις 13 του Σεπτέμβρη 1946, τη «Νέα Λαϊκή Φωνή», που κυκλοφόρησε στις 14 του Σεπτέμβρη κι έκλεισε στις 3 του Νοέμβρη 1946, το «Συμφιλιωτή», που κυκλοφόρησε στις 4 του Νοέμβρη κι έκλεισε στις 13 του Γενάρη του 1946, τον «ΟΔΗΓΗΤΗ», που κυκλοφόρησε στις 14 του Γενάρη του 1947 κι έκλεισε στις 18 του Γενάρη, τον «Αγωνιστή», που κυκλοφόρησε στις 19 του Γενάρη κι έκλεισε στις 8 Απρίλη...

Με βάση το αρχείο της Βιβλιοθήκης το τελευταίο φύλλο της «ΕΝΟΤΗΤΑΣ» κυκλοφορεί στις 9 του Ιούλη και για πρώτη φορά στις 9 του Απρίλη του 1947. Μόλις κυκλοφορεί η «ΕΝΟΤΗΤΑ» το Κόμμα ξεκινάει μεγάλη οικονομική εξόρμηση για να στηρίξει το έντυπο, μιας και οι προηγούμενες καταστροφές των εντύπων έχουν δημιουργήσει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα. Από τις 9 του Απρίλη έως τις 9 του Ιούλη, δημοσιεύονται συγκινητικές οικονομικές προσφορές για την «ΕΝΟΤΗΤΑ» από όλη τη Βόρεια Ελλάδα.

Εχει σημασία πως όλα αυτά τα έντυπα τυπώνονταν στην οδό Αγίας Σοφίας, όπου βρέθηκε το κομμάτι του τσίγκου. Αλλαζε η ονομασία του εντύπου, οι εκδότες, οι διευθυντές του τυπογραφείου, κάθε φορά που έκλεινε, μετά από δικαστική δίωξη, κάποιο έντυπο και συλλαμβάνονταν οι εργαζόμενοί του. Η «ΕΝΟΤΗΤΑ» έχει: Εκδότη - διευθυντή τον Αθανάσιο Τσαούσκογλου, διευθυντή Τυπογραφείου τον Χρήστο Τσικαρά, γραφεία στην οδό Πλάτωνος 1, και τυπογραφείο στην Αγίας Σοφίας 26, απέναντι από τον κινηματογράφο «Διονύσια».