Καίριο χτύπημα στη στήριξη των ανέργων μέσα από την επιδότηση ανεργίας, ετοιμάζουν η κυβέρνηση και το υπουργείο Εργασίας, με έμφαση στην «αυστηροποίηση» των προϋποθέσεων χορήγησης του επιδόματος, στη μείωση του χρόνου επιδότησης και στην ταυτόχρονη ενίσχυση των «ενεργητικών» πολιτικών απασχόλησης, καθώς και με τη μείωση των «πλεονεκτημάτων» που θεωρούνται ότι έχουν οι εποχιακά απασχολούμενοι όταν μένουν άνεργοι, σε σχέση με τους υπόλοιπους! Την ίδια ώρα, η ανεργία έχει ξεπεράσει το 13%, ενώ ακόμη και με τα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ, ήταν 11,3% τους τελευταίους μήνες του 1998!

Η πρόθεση της κυβέρνησης σκιαγραφείται από τις προτάσεις που περιέχει μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας για τα επιδόματα, η οποία χρηματοδοτήθηκε από τον ΟΑΕΔ. Υπεύθυνος του έργου, το οποίο υλοποιήθηκε από ομάδα ερευνητών, είναι ο Β. Καραγιάννης. Η μελέτη δεν έχει ακόμη παρουσιαστεί επίσημα, ωστόσο στον προϋπολογισμό του ΟΑΕΔ για το 2000, το ποσό για την επιδότηση της ανεργίας παραμένει σχεδόν στα ίδια επίπεδα με το 1999, με μια μικρή αύξηση που προέκυψε από την τελευταία - προεκλογικής σκοπιμότητας - αύξηση του επιδόματος ανεργίας, το οποίο παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό. Αντίθετα, το ποσό που θα δαπανηθεί για προγράμματα απασχόλησης, για την ενίσχυση δηλαδή των εργοδοτών και την εκμάθηση των ανέργων στις εργασιακές σχέσεις τύπου «Λευκής Βίβλου», θα αυξηθεί κατά 40%!!!

Επιγραμματικά, η μελέτη του ΕΙΕ για τα επιδόματα, επισημαίνει ότι η διάρκεια επιδότησης των ανέργων πρέπει να συνδεθεί με τη διάρκεια ασφάλισης, σε αυστηρότερη βάση και ότι πρέπει να περιοριστούν τα «πλεονεκτήματα» για τους εποχιακά απασχολούμενους. Η παρατήρηση αυτή δεν είναι άσχετη με δηλώσεις της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας, σύμφωνα με τις οποίες τα επιδόματα των εποχιακά εργαζόμενων πρέπει να επανεξεταστούν.

Πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο, ότι η κατεύθυνση αυτή παίρνει υπόψη της και το «μοντέλο» εργασίας που θέλει να επιβάλει η κυβέρνηση μελλοντικά, όπου στα πλαίσια της πολυδιαφημισμένης από τον πρωθυπουργό «απασχολησιμότητας», οι εργαζόμενοι θα «απολαμβάνουν» εργασία μικρής διάρκειας, με συχνές εναλλαγές αντικειμένου και τελικό αποτέλεσμα το μοίρασμα της ανεργίας σε εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους, που θα φυτοζωούν, διεκδικώντας, δυο και τρεις μαζί, μια θέση!

Στη μελέτη, σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Το σύστημα παροχής επιδομάτων στη χώρα μας παρουσιάζει μειονεκτήματα για το σύνολο των μισθωτών με συνεχή εργασιακή σχέση και πλεονεκτήματα για τους εποχιακά απασχολούμενους, λόγω σχετικά υψηλών μη ανταποδοτικών παροχών σε συγκεκριμένες κατηγορίες απασχολούμενων που καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την ισότιμη αναδιανομή των εσόδων του κλάδου ανεργίας. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τους χαμηλούς ρυθμούς είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών έχουν οδηγήσει το σύστημα να διατηρεί σημαντικές ανισότητες και να παρεκκλίνει από την αρχή της αναδιανομής των ασφαλιστικών εσόδων, αλλά και των ανταποδοτικών αρχών του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης. Ετσι, προτείνεται σε μεσοπρόθεσμο στάδιο να γίνουν ουσιαστικές αλλαγές με τη θέσπιση ενός συστήματος που θα στοχεύει στην άμβλυνση όλων των ανωτέρων ανισοτήτων».

Οι στόχοι αυτής της αναμόρφωσης, σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης, πρέπει να είναι η προαναφερόμενη σύνδεση της διάρκειας της επιδότησης με τη διάρκεια ασφάλισης και «η απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών με την απλούστευση του τρόπου του επιδόματος ανεργίας μέσω ομογενοποίησης του ύψους αποζημίωσης». Το πόσο στο οποίο θα καθοριστεί αυτή η αποζημίωση, είναι μια άλλη υπόθεση...

Μια από τις προτάσεις των μελετητών, σχετικά με το ύψος του επιδόματος ανεργίας, είναι η σταδιακή του επανασύνδεση με τα 2/3 του μεροκάματου του ανειδίκευτου εργάτη . Σήμερα, το επίδομα ανεργίας είναι 3.432 δρχ., όπως διαμορφώθηκε από την πρόσφατη αύξησή του κατά 10%. Το επίδομα παραμένει στο μισό περίπου του βασικού μεροκάματου και σύντομα η σχέση θα ανατραπεί ξανά αρνητικά. Πάγια πολιτική της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, είναι να δίνει μια ανάλογη αύξηση στο επίδομα κατά αραιά χρονικά διαστήματα, μόνο και μόνο επειδή αυξάνεται ονομαστικά το κατώτερο μεροκάματο και μειώνεται η αντιστοιχία του επιδόματος μ' αυτό. Η πολιτική αυτή, δεν μπορεί - ούτε έχει τέτοιο στόχο - να βγάλει τη χώρα μας από την τελευταία θέση στις παροχές ανεργίας, (ύψος επιδόματος, διάρκεια, μηδενική μέριμνα για νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας).

Μέχρι το τέλος Δεκέμβρη, το επίδομα ήταν 3.120 δραχμές. Υπάρχει βεβαίως και ο σχετικός νόμος που ορίζει ότι το επίδομα πρέπει να είναι τα 2/3 του μεροκάματου, όπως αναγνωρίζει και η μελέτη, υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις από το νόμο, σύμφωνα με τις οποίες το ύψος του επιδόματος καθορίζεται από τις οικονομικές δυνατότητες του ΟΑΕΔ.

Η όλο και μεγαλύτερη ενίσχυση των ενεργητικών πολιτικών για την ανεργία, δημιουργεί μια τεχνητή και υποκειμενική αδυναμία του Οργανισμού - ουσιαστικά πρόκειται για μια αδύναμη πρόφαση - να αυξήσει το επίδομα. Η αλήθεια είναι ότι αν και ο συντριπτικός όγκος των εσόδων του ΟΑΕΔ προέρχεται από τις εισφορές των δικαιούχων του, η κυβέρνηση προτιμά να διοχετεύει τεράστια ποσά στους εργοδότες με τη μορφή των πάσης φύσεως προγραμμάτων της.