Η οικονομική κρίση στην Τουρκία αναθέρμανε, προς το παρόν τουλάχιστον, τη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, καθώς η Αθήνα έσπευσε να ανακοινώσει μονομερώς την αναστολή (άλλοι μιλούν για εγκατάλειψη) του προγράμματος προμήθειας των ευρωπαϊκών πολεμικών αεροσκαφών (Euro- fighter) τετάρτης γενιάς. Ταυτόχρονα, ο υπουργός οικονομικών της Τουρκίας Κεμάλ Ντερβίς ζήτησε χτες από τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου, που επισκέφτηκε την Αγκυρα, να υποστηρίξει η Ελλάδα πολιτικά το τουρκικό αίτημα για διεθνή οικονομική χρηματοδότηση της χώρας του, ύψους 20 δισ. δολαρίων.

Μέσα σε αυτό το κλίμα κινήθηκε η επίσκεψη του υπουργού εξωτερικών Γ. Παπανδρέου στην Αγκυρα, το περασμένο διήμερο. Η επίσκεψη αυτή, είχε ακριβώς σαν στόχο την αναθέρμανση της διαδικασίας της προσέγγισης, η οποία είχε ατονήσει το τελευταίο εξάμηνο.

Οι επίσημες επαφές του Γ. Παπανδρέου ξεκίνησαν την Παρασκευή το πρωί με τη συνάντηση που είχε με τον υπουργό Οικονομικών της Τουρκίας, ο οποίος του περιέγραψε με μελανά χρώματα την οικονομική κατάσταση της χώρας του, σημειώνοντας ότι υπάρχει η βάσιμη εκτίμηση πως μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στο πολιτικό επίπεδο, πολλαπλασιάζοντας την επιρροή των ισλαμιστών.

Ο υπουργός Εξωτερικών, μετά τις επαφές του με τον Κεμάλ Ντερβίς, ξεκίνησε τις συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογό του Ι. Τζεμ με στόχο την αναθέρμανση της διαδικασίας της προσέγγισης. Μετά τις συνομιλίες οι δύο υπουργοί, διαπίστωσαν την πραγματοποίηση «μικρών και σίγουρων βημάτων» προς την κατεύθυνση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παρέθεσαν, τόσο ο Γ. Παπανδρέου όσο και ο Ι. Τζεμ εμφανίστηκαν ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα των συνομιλιών τους και ανακοίνωσαν ότι το ερχόμενο φθινόπωρο θα εξετάσουν την πρόοδο των διαδικασιών της προσέγγισης στην Αθήνα, κατά την επίσκεψη που προγραμματίζει να πραγματοποιήσει ο Τούρκος υπουργός.

Στην ατζέντα των συζητήσεων της Αγκυρας, μεταξύ των δύο υπουργών, κυριάρχησε η προώθηση της συνεργασίας στον τουριστικό τομέα και συμφώνησαν στην υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων, όπως για παράδειγμα την κατάργηση της θεώρησης εισόδου (visa) κατά την τουριστική περίοδο. Συμφώνησαν επίσης την ενίσχυση των προσπαθειών για συνεργασία, που αναπτύσσουν οι τοπικοί φορείς, κυρίως στα τουρκικά παράλια και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

Στο σημείο αυτό αξίζει να παραθέσει κανείς την εκτίμηση της ελληνικής πρεσβείας, όπως καταγράφεται στην ετήσια έκθεσή της, την οποία έχει στη διάθεσή του ο «Ρ», για το ενδιαφέρον και την προσπάθεια που καταβάλλει η Αγκυρα, προκειμένου να δημιουργήσει τον «ενιαίο οικονομικό χώρο» στο Αιγαίο.

Σύμφωνα με την έκθεση: «Οι ελληνικές νήσοι του Αιγαίου συγκέντρωσαν και εφέτος ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την τουρκική πλευρά, πρωτογενώς μεν στον τομέα της οικονομικής συνεργασίας, αλλά με διαφανείς τους πολιτικούς σκοπούς. Ιδιαίτερη δραστηριότητα επέδειξε το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Σμύρνης, μετά την περσινή του επίσκεψη στην Αθήνα, το οποίο διοργάνωσε αντιστοίχως "Οικονομική Σύνοδο Παραλίων - Νήσων Αιγαίου", στη Σμύρνη στις 1-3/6 2000, με αίτημα, κάθε φορά, τη σύσφιγξη των οικονομικών και άλλων δεσμών νήσων - μικρασιατικών παραλίων. Η τουρκική αυτή προσπάθεια είναι αυστηρώς μονομερής, αφού, με σποραδικές εξαιρέσεις, κυρίως με την Κρήτη, δε σημειώνεται προσπάθεια να "συζευχτούν" άλλα επιμελητήρια, οικονομικοί παράγοντες κλπ., πλην εκείνων της μικρασιατικής ακτής με αυτούς των νήσων του Αιγαίου. Συνεχίστηκε, δηλαδή, και εντάθηκε η πολιτική σχηματισμού ενός "ενιαίου οικονομικού χώρου" στο ανατολικό Αιγαίο».

Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών εγκαινίασαν τη συζήτηση για την αναζήτηση τρόπων συνεργασίας των δύο χωρών στον ενεργειακό τομέα και ειδικότερα στον τομέα της μεταφοράς των πετρελαίων της Κασπίας μέσω αγωγών. Οπως είναι γνωστό, γύρω από τη μεταφορά των κοιτασμάτων της Κασπίας, εξελίσσεται ένα τεράστιο πολιτικό και οικονομικό «παιχνίδι» σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε αυτό το παιχνίδι, τόσο η Ελλάδα με την προσπάθεια της κατασκευής του πετρελαιαγωγού από το Μπουργκάς στην Αλεξανδρούπολη, όσο και η Τουρκία με την ανάλογη προσπάθεια για την κατασκευή του Αγωγού από το Μπακού στο τουρκικό λιμάνι Τζεϊχάν, προσπαθούν να παίξουν κάποιο ρόλο.

Μετά το τέλος των συνομιλιών στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών οι δύο υπουργοί παρουσίασαν ένα κοινό ανακοινωθέν για την απόφασή τους να προχωρήσει η αποναρκοθέτηση της μεθορίου. Η συμφωνία αυτή εντάσσεται στο πακέτο των Μέτρων Καλής Γειτονίας που είχαν υιοθετήσει οι δύο υπουργοί πριν από ένα χρόνο.

Η τουρκική πλευρά δεσμεύτηκε να συνυπογράψει τη Συνθήκη της Οτάβα, η οποία απαγορεύει τη χρήση ναρκών και σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά τις συνομιλίες Παπανδρέου - Τζεμ, οι δύο χώρες συμφώνησαν να κυρώσουν στα Κοινοβούλιά τους τη Συνθήκη και ταυτόχρονα να υποβάλουν τα αποτελέσματα της συνεργασίας τους για την αποναρκοθέτηση της μεθορίου στον Εβρο, στον ΟΗΕ.

Μετά τις συνομιλίες, στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εκδόθηκε και μια κοινή δήλωση των δύο υπουργών, στην οποία υπογραμμίζεται η συνεργασία των δύο χωρών στο πλαίσιο της ΕΕ και ειδικότερα στην προσπάθεια της Τουρκίας να ακολουθήσει την πορεία της προς την Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου, ζητήθηκε από τους δύο υπουργούς να τοποθετηθούν επί της απόφασης της ελληνικής κυβέρνησης να περικόψει τις εξοπλιστικές δαπάνες. Ο κ. Παπανδρέου υπογράμμισε ότι πρόκειται για μονομερή απόφαση της Αθήνας, η οποία επέλεξε να καθυστερήσει το πρόγραμμα για το ευρωπαϊκό μαχητικό αεροσκάφος Eurofighter.

Ο υπουργός Εξωτερικών σημείωσε, πάντως, ότι η κυβέρνηση θα διατηρήσει την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο και υπογράμμισε ότι η μονομερής αυτή απόφασή της, η οποία δικαιολογείται από τη συγκυρία, είναι ένα ισχυρό μήνυμα καλής θέλησης προς την Αγκυρα.

Από την πλευρά του ο Ι. Τζεμ, αφού χαρακτήρισε θετική την κίνηση της Αθήνας, επανέλαβε την τουρκική θέση, σύμφωνα με την οποία τα εξοπλιστικά προγράμματα της Αγκυρας δε συναρτώνται μόνο από την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.