«Θα ευχόμασταν, οι ΗΠΑ να μάχονταν τους τρομοκράτες στο Αφγανιστάν, χωρίς να σκοτώνονται αθώοι. Δεν είμαστε καθόλου ευχαριστημένοι». Αυτές οι δηλώσεις του πρίγκιπα Ναγιέφ, υπουργού Εσωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, ήταν η πρώτη επίσημη αντίδραση της χώρας του για τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Μέρες αργότερα, ο ίδιος προειδοποιούσε τους πολίτες «να μην δείχνουν συμπάθεια σε όσους προσβάλλουν τη χώρα και το Ισλάμ». Σαφής αναφορά στον Οσάμα Μπιν Λάντεν, από τον οποίο αφαιρέθηκε η σαουδαραβική υπηκοότητα το 1994, και τους συμπαθούντες του. Οι ενδείξεις ότι η κατάσταση στο σαουδαραβικό βασίλειο κάθε άλλο παρά γαλήνια είναι τείνουν να γίνουν βεβαιότητα. Την ίδια στιγμή, μάλιστα, πληθαίνουν καθημερινά τα αμερικανικά δημοσιεύματα που θέλουν τις σχέσεις των στενών συμμάχων Ριάντ - Ουάσιγκτον να διέρχονται τη χειρότερη φάση τους.

Η Σαουδική Αραβία ιδρύθηκε το 1932 από το βασιλιά Αμπντ αλ Αζίζ και μέχρι σήμερα κυβερνάται από τους διαδόχους του. Στο έδαφός της βρίσκονται οι δύο ιερότεροι τόποι του Ισλάμ, η Μέκκα και η Μεδίνα. Εφαρμόζει το δόγμα Γουαχαμπί του Ισλάμ, που ταυτίζεται σχεδόν με την ερμηνεία των σουνιτών Ταλιμπάν. Μοναδικός νόμος είναι η σαρία, ο ισλαμικός νόμος, και από αυτόν εκπορεύεται η εξουσία της βασιλικής οικογένειας, που θεωρείται θεματοφύλακας του λίκνου του Ισλάμ. Η εξουσία της είναι απόλυτη. Δεν υπάρχουν κόμματα, ενώ το σύνολο των ΜΜΕ ελέγχεται αποκλειστικά από τη βασιλική οικογένεια. Ακόμη και η ενημέρωση από δίκτυα άλλων χωρών του Κόλπου θεωρείται παράνομη.

Οι αποκεφαλισμοί, η ανυπαρξία ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα βασανιστήρια, οι φυλακίσεις χωρίς δίκες είναι καθημερινότητα. Στη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα του κόσμου, το μέσο κατά κεφαλήν ετήσιο εισόδημα έφθασε τα 6.000 δολάρια το 2000, έναντι 18.000 δολαρίων στις αρχές του '80. Ταυτόχρονα, οι περισσότεροι των 5.000 πριγκίπων της βασιλικής οικογένειας (που αυξάνονται με ρυθμούς 35 - 40 το μήνα) είχαν 111 δισ. δολάρια έσοδα το 1981 έναντι 4 δισ. το 1972 και εκτιμάται ότι, σήμερα, έχουν υπερδιπλασιαστεί.

Ολα άρχισαν ταυτόχρονα με τις σχέσεις ΗΠΑ - Σαουδικής Αραβίας, στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ΗΠΑ είχαν ανάγκη από πετρέλαιο. Η Σαουδική Αραβία από ασφάλεια. Αυτή είναι ακόμη και σήμερα η βάση της σχέσης τους. Οι ΗΠΑ θεμελίωσαν τη σαουδαραβική πετρελαϊκή αυτοκρατορία, στα τέλη του '30. Δημιούργησαν την «Aramco», που έγινε «Saudi Aramco», το 1970. Η Σαουδική Αραβία καλύπτει το 60% των αμερικανικών αναγκών σε πετρέλαιο και αποτελεί το βασικό συνδετικό κρίκο, προκειμένου οι ΗΠΑ να προμηθευτούν και από άλλες μουσουλμανικές χώρες. Παράλληλα, είναι η μεγαλύτερη, ίσως, αγορά αμερικανικού στρατιωτικού υλικού: Μόνο το 1998, οι αγορές της ξεπέρασαν τα 40,2 δισ. δολάρια. Αποτελεί, ουσιαστικά και τυπικά, την ηγεσία του αραβικού κόσμου, τη «δίοδο» επικοινωνίας του με τη Δύση: Χρηματοδοτεί συστηματικά τα φτωχότερα μουσουλμανικά κράτη - και τα ελέγχει - ενώ είναι ο, σχεδόν, μοναδικός χρηματοδότης του 56μελούς Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης.

Στον πόλεμο του Κόλπου, ο βασιλιάς Φαχντ επέτρεψε την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων στο ιερό έδαφος. Στις αντιδράσεις ακραίων ισλαμιστών, οι απαντήσεις τότε ήταν εύκολες: Το Ιράκ είχε παραβιάσει το Ισλάμ, επιτιθέμενο σε άλλη ισλαμική χώρα και ήταν κοσμικό κράτος. Σήμερα, όμως, δεν ισχύει τίποτε από τα δύο.

Η βασιλική οικογένεια, σήμερα για πρώτη φορά, βρέθηκε στο στόχαστρο των φάτουα - των θρησκευτικών κανόνων - σεβάσμιων κληρικών. Στους κόλπους της, η μάχη για τη διαδοχή έχει φουντώσει. Ο πρίγκιπας Διάδοχος Αμπντουλάχ φέρεται να υποστηρίζει ακόμη και την απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων. Ο έτερος διεκδικητής, πρίγκιπας Σουλτάν, υπουργός Αμυνας, το αντίθετο. Ο υπερήλικας βασιλιάς Φαχντ φέρεται να βρίσκεται, τις τελευταίες βδομάδες, στη Γενεύη, χωρίς προοπτική επιστροφής.

Θεωρητικά, η βασιλική οικογένεια και οι ΗΠΑ έχουν κοινό στόχο: Την πάταξη των τρομοκρατών. Οι ΗΠΑ για τους γνωστούς λόγους, η βασιλική οικογένεια φοβούμενη τυχόν ανατροπή της από την εντεινόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια που προσωποποιείται στην υποστήριξη του Μπιν Λάντεν. Εντούτοις, εκτιμούν πολλοί αναλυτές, τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα.

Πληθαίνουν τα αμερικανικά δημοσιεύματα για παντελή έλλειψη συνεργασίας των σαουδαραβικών αρχών, σε επίπεδο πληροφοριών και στοιχείων. Και υποστηρίζουν ότι είναι αναμενόμενο, αφού οι διασυνδέσεις των τριών ισχυρότερων οικονομικά, στον κόσμο πιθανώς, οικογενειών, της βασιλικής, των Μπιν Μαχφούζ και των Μπιν Λάντεν, είναι τόσο μπλεγμένες, που δε συμφέρει κανέναν να αναδειχτούν. Δε συμφέρει ούτε τις ΗΠΑ, αφού όλο αυτό το δίκτυο στήθηκε με την αμέριστη συμπαράστασή τους κατά τον πόλεμο ενάντια στους Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν (και νωρίτερα) και συμπεριλαμβάνει εξέχοντα ονόματα της αμερικανικής πολιτικής σκηνής. Εκτενέστατο δημοσίευμα της αμερικανικής «Boston Herald» περιέχει πληθώρα στοιχείων, που φέρονται να αποδεικνύουν ότι μέσα από ένα απίστευτο παγκόσμιο δίκτυο γνωστότατων τραπεζών, επενδυτικών εταιριών, πολυεθνικών επιχειρήσεων και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, πολλά χρήματα καταλήγουν σε οργανώσεις τύπου Μπιν Λάντεν. Τότε, ήταν χρήσιμο. Τώρα, επικίνδυνο και αυτονομημένο.

Οι ΗΠΑ, τονίζουν, έθρεψαν την ανεξέλεγκτη δύναμή τους, χρηματικά και στρατιωτικά. Γι' αυτό και φέρονται να εξετάζουν το ενδεχόμενο στρατιωτικής αποχώρησης από τη Σαουδική Αραβία, με αντάλλαγμα τη διαβεβαίωση της σταθερής ροής του πετρελαίου. Αυτό είναι το ζητούμενο, υποστηρίζουν, αυτού του πολέμου: Ο έλεγχός του. Γι' αυτό φέρεται ο στόχος του Μπιν Λάντεν να είναι η γενέτειρά του και η αλλαγή εξουσίας σ' αυτήν. «Τρομοκράτες δεν είναι οι πάμφτωχοι Αφγανοί, είναι οι ισχυρότατοι Φρανκεστάιν που οι ΗΠΑ εξέθρεψαν στην προσπάθειά τους να ελέγξουν το πετρέλαιο και την υφήλιο», γράφει στους «Los Angeles Times» ο Ρόμπερτ Σίιρ.