Στο πλαίσιο της προσπάθειας να βρεθούν συμβιβασμοί στις αντιθέσεις εντός του ευρωατλαντικού άξονα και μέσα από την περιβόητη «αναθέρμανσή» του να μεγιστοποιηθεί η πίεση απέναντι στη ραγδαία άνοδο της Κίνας και στην «επιθετικότητα της Ρωσίας», πραγματοποιήθηκε την Τρίτη στις Βρυξέλλες η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ - ΗΠΑ, μεταξύ του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, και των προέδρων της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Σαρλ Μισέλ.

«Ο κόσμος έχει αλλάξει εντελώς» και η συνεργασία ΕΕ και ΗΠΑ είναι «η καλύτερη απάντηση για την αντιμετώπιση αυτών των αλλαγών», που προκαλούν «μεγάλο άγχος», ανέφερε ο Αμερικανός Πρόεδρος, αποτυπώνοντας με χαρακτηριστικό τρόπο την «ανησυχία» των ΗΠΑ για τις ανακατατάξεις στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. «Είναι συντριπτικά προς το συμφέρον των ΗΠΑ να έχουν καλή σχέση με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ», πρόσθεσε.

Η ίδια η ατζέντα της Συνόδου επιβεβαίωσε αυτό το περιεχόμενο των «αλλαγών του κόσμου» και του «άγχους»: Ανοδος της Κίνας, διεθνές εμπόριο και «μεταρρύθμιση» του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ανταγωνισμός για νέες τεχνολογίες και «πράσινη ανάπτυξη», όπου το Πεκίνο πραγματοποιεί επίσης τεράστιες επενδύσεις, πανδημία, «διπλωματία των εμβολίων» και μελλοντικές «κρίσεις υγείας», ως ένα ακόμα κομβικό επίπεδο εκδήλωσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

ΗΠΑ και ΕΕ, στην κοινή δήλωσή τους με τίτλο «Προς μια ανανεωμένη διατλαντική εταιρική σχέση», δεσμεύονται να «συνεργαστούν στενά» απέναντι στην Κίνα, αν και αναγνωρίζουν τις «πολύπλευρες προσεγγίσεις» τους, ενώ προαναγγέλλεται αύξηση των πιέσεων με «μοχλό» τις «κοινές ανησυχίες» για ζητήματα «δικαιωμάτων» (Χονγκ Κονγκ, Ουιγούροι στη Σιντζιάνγκ) και για τις κινεζικές διεκδικήσεις στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.

Πίσω από τη διατύπωση περί «πολύπλευρων προσεγγίσεων» απέναντι στην Κίνα βρίσκονται βέβαια οι ενδοαστικές διαφοροποιήσεις συμφερόντων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Οι ΗΠΑ, παρά τον ανταγωνισμό αμερικανικών και ευρωπαϊκών μονοπωλίων που αναδείχθηκε ακόμα πιο έντονα τα τελευταία χρόνια, επιζητούν παραπέρα ενίσχυση της συμμαχίας με την ΕΕ και «συντονισμό» στον βαθμό που αυτό είναι δυνατόν, προκειμένου να επικεντρωθούν στον πρωταρχικό στόχο, δηλαδή τη διατήρηση της πρωτοκαθεδρίας τους έναντι της Κίνας.

Από την πλευρά της, η ΕΕ - χωρίς να λείπουν βέβαια οι διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό της - επιδιώκει να ενισχυθεί μέσα σε αυτό το ρευστό σκηνικό, να διατηρήσει «περιθώρια ελιγμών» στο πλαίσιο της «συμμαχίας» εναντίον της Κίνας, καθώς δεν ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις προτεραιότητες των ΗΠΑ, για οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Χαρακτηριστικά, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, ωστόσο η μεταξύ τους επενδυτική συμφωνία - που θεωρητικά ανοίγει σε ευρωπαϊκά κεφάλαια τομείς της κινεζικής αγοράς με περιορισμένη ή απαγορευμένη πρόσβαση - έχει «παγώσει» μετά την ανταλλαγή κυρώσεων μεταξύ Βρυξελλών και Πεκίνου, χωρίς πάντως να έχει ακυρωθεί.

Σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, ΗΠΑ και ΕΕ δήλωσαν «έτοιμες να αντιδράσουν σθεναρά» αν «επαναληφθούν» οι «βλαπτικές δραστηριότητες» της Μόσχας, ενώ καθιερώνεται ένας «διάλογος υψηλού επιπέδου ΕΕ - ΗΠΑ για τη Ρωσία». «Ταυτόχρονα διατηρούμε κανάλια επικοινωνίας και δυνατότητες επιλεκτικής συνεργασίας σε τομείς κοινού συμφέροντος», αναφέρεται.

Σε αυτό το πλαίσιο, ΗΠΑ και ΕΕ επιδιώκουν «πάγωμα» εμπορικών συγκρούσεων, ώστε να επικεντρωθούν σε «ευρύτερες ατζέντες», όπως η αντιμετώπιση της ανόδου της Κίνας, ο ανταγωνισμός στις νέες τεχνολογίες και μια «συμμαχία» για μεταρρύθμιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου προς όφελός τους και σε βάρος του Πεκίνου.

Ετσι, ΗΠΑ και ΕΕ συμφώνησαν «ανακωχή» στη σχεδόν 17χρονη διαμάχη τους για τις επιδοτήσεις προς την αμερικανική εταιρεία αεροσκαφών «Boeing» και την ευρωπαϊκή «Airbus», τερματίζοντας για 5 χρόνια δασμούς σε πολλά προϊόντα αξίας 11,5 δισ. δολαρίων.

Επίσης, δεσμεύονται μέχρι το Δεκέμβρη να τερματίσουν τους εκατέρωθεν τιμωρητικούς δασμούς που σχετίζονται με τον χάλυβα και το αλουμίνιο, αν και ειδικά οι δασμοί σε χάλυβα και αλουμίνιο αναμένεται να διατηρηθούν, καθώς έχουν επιβληθεί και σε άλλες χώρες (Κίνα, Ρωσία, Ιαπωνία, Τουρκία κ.ά.), και υποστηρίζονται από την αμερικανική βιομηχανία. Εξάλλου, αναφέρουν ότι θα συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα χάλυβα της Κίνας.

Την ανάγκη ορισμένων συμβιβασμών μέσα στη «μεγάλη εικόνα» περιέγραψε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Το εμπόριο και οι επενδύσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ «είναι απαράμιλλα» και εν μέσω πανδημίας, ανέφερε, καθώς το διμερές εμπόριο άγγιξε το 1 τρισ. ευρώ το 2020. «Για να διατηρηθεί, πρέπει να προσαρμοστούμε σε ένα ακόμη πιο ανταγωνιστικό και πιο διαφοροποιημένο παγκόσμιο περιβάλλον», είπε.

Αντιμέτωπες με τον «ασιατικό γίγαντα» που απειλεί το αμερικανικό ψηφιακό προβάδισμα, ιδρύουν το Συμβούλιο Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ - ΗΠΑ για «να αποφεύγουμε αδικαιολόγητα τεχνικά εμπόδια σε τομείς με υψηλή δυναμική, ειδικά στις ψηφιακές τεχνολογίες». Θα είναι ένα «φόρουμ ευθυγράμμισης», από την τεχνητή νοημοσύνη και την κυβερνοασφάλεια μέχρι τις «καθαρές» τεχνολογίες στον περιβαλλοντικό τομέα.

Αρχικά ΕΕ και ΗΠΑ θα επικεντρωθούν στην επείγουσα αντιμετώπιση της παγκόσμιας έλλειψης σε ημιαγωγούς (τσιπς), που φρενάρει την παραγωγή σε αυτοκινητοβιομηχανίες, τεχνολογικούς ομίλους κ.ά,, ενώ η Κίνα έχει προβάδισμα στην παραγωγή τους.

Επίσης, με κριτήριο την ανεύρεση πρόσθετων πόρων για τα μεγάλα πακέτα συνολικότερης στήριξης των καπιταλιστικών οικονομιών, θα επιδιωχθεί συμβιβασμός και στο θέμα της διεθνούς φορολόγησης των ομίλων τεχνολογίας και πληροφορικής, προσπαθώντας να εφαρμόσουν την απόφαση των υπουργών Οικονομικών του G7 για φόρο 15% και στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ.

Στο όνομα, εξάλλου, της «καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής», η πρόεδρος της Κομισιόν, «φωτογραφίζοντας» τα συσσωρευμένα κεφάλαια που αναζητούν κρατική στήριξη για νέα πεδία κερδοφόρων επενδύσεων, υπογράμμισε ότι «και στις δύο πλευρές υπάρχουν πολλά ιδιωτικά κεφάλαια εκεί έξω που αναζητούν αληθινές πράσινες επενδύσεις». Σε αυτό το πλαίσιο, θα ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις για Διατλαντική Συμμαχία για την Πράσινη Τεχνολογία.