ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ δέκα χρόνια, που ο αξέχαστος σύντροφος Μ. Παπαϊωάννου, στην επιφυλλίδα του, θύμιζε την επική διαδρομή του «Ριζοσπάστη», με ιδιαίτερη αναφορά στους διανοούμενους, που στα χρόνια της χιτλεροφασιστικής Κατοχής στις γραμμές του ΕΑΜ πήραν δραστήρια μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

ΗΤΑΝ η μεγάλη στιγμή, που ο «Ρ» έβγαινε πια ύστερα από τη μαύρη νύχτα στο φως, κυκλοφορούσε νόμιμος και οι άνθρωποι των Γραμμάτων έστελναν τα χαιρετιστήρια μηνύματά τους. Σε μια μικρή στήλη, που πιάνει λίγες γραμμές μόνο, δημοσιεύτηκαν τότε λίγα, γιατί τα πρόλαβε ο Δεκέμβρης.

ΜΙΑ ΒΔΟΜΑΔΑ έτσι, πριν από τη ματωμένη Κυριακή (3 Δεκέμβρη 1944), ο πρωταγωνιστής του Θεάτρου Γιώργος Γληνός, στο χαιρετιστήριο μήνυμά του για το «Ριζοσπάστη», έγραφε: «...Να σε χαιρετήσω μονάχος μου εγώ, στερνός συναγωνιστής, εσένα "Ριζοσπάστη". Το γίγαντα και μαχητή, τον γκρεμιστή και το χτίστη, τον πλάστη και το λυτρωτή, το δάσκαλο και το σύντροφο της εργαζόμενης Ελλάδας, τον ξεσκεπαστή κάθε αδιαντροπιάς και εκμετάλλευσης, εσένα, το λόγο και την πύρινη ρομφαία του λαού, το μάτι της ορθής συνείδησης και του ελέγχου, τον οργανωτή της λευτεριάς και της απολύτρωσής μας, εσένα, τον τρόμο του ντόπιου και του ξένου φασισμού, εσένα, τη ζωντανή ιστορία της ιδέας και του πρωτοπόρου Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας^. είμαι μικρός κι είμαι λίγος, γι' αυτό σε χαιρετώ μαζί με τις ομάδες του Εθνικού Θεάτρου, με τα φλογισμένα ηρωικά του νιάτα, που στάθηκαν άγρυπνοι φρουροί και φροντιστές σου, μαζί με τους ασπρομάλληδες εργάτες μας, που ήταν πρώτοι και καλύτεροι ανάμεσά μας στα χρόνια της σκλαβιάς, στο πείσμα της φασιστικής τρομοκρατίας που βασίλευε μέσα στο ναό αυτό της Τέχνης και που τον είχαν μετατρέψει σε θεατρική Βαστίλλη! Δε μας έλειψες ποτέ κι ούτε ένα φυλλαράκι σου δεν πήγε χαμένο. Χιλιοδιαβάστηκες από χέρι σε χέρι και τα συνεργεία μας σε κολλούσανε τις νύχτες στους τοίχους με πύρινα συνθήματα».

«ΣΤΑΘΗΚΕΣ», προσθέτει ο Γ. Γληνός, «το κρυφό μας σχολειό και το μάννα μέσα στην έρημο και το σκοτάδι που μας έφερνε η "νέα τάξη", ήγουν η σκλαβιά. Και δεν είχαν ξεκουμπιστεί οι τελευταίοι Ούνοι και οι ταγματασφαλίτες, ταμπουρωμένοι, ακόμα για να μποδίσουν το ξεσκλάβωμα, αντικαθιστώντας τα φασιστικά τέρατα, που τα παιδιά μας πριν από τις χαρμόσυνες καμπάνες και το ξετύλιγμα των σημαιών σε κυκλοφορήσανε και σε διαλαλήσανε σαν πρώτο άγγελμα της λευτεριάς, εσένα, "Ριζοσπάστη". Σε χαιρετίσαμε εκείνη την ημέρα με δάκρυα, αλαλαγμούς και φιλιά. Και σήμερα σε χαιρετούμε, ανανεώνοντας τον όρκο μας...».

«ΣΕ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ με την ίδια πίστη, εμψυχωτή μας και σημαιοφόρε μας στους νέους αγώνες σου, για μια πανδημοκρατική ένωση, για μια ελεύθερη, ανεξάρτητη, λαοκρατούμενη Ελλάδα, σε ακολουθούμε για το λούφασμα και την εξαφάνιση από τους ορίζοντες και του τελευταίου βρικόλακα, του στερνού τσακαλιού, του τελευταίου γερμανόδουλου... Σε ακολουθούμε στο μεγάλο έργο της ανοικοδόμησης και για την κατοχύρωση πραγματικής λευτεριάς και πρωτόφαντης δικαιοσύνης για όλους τους Ελληνες συμμαχητές στον παγκόσμιον αγώνα για τη λύτρωση και το δίκιο όλων των ανθρώπων που κατοικούνε τη Γης. Μαζί με τους συναγωνιστές του Εθνικού Θεάτρου...».

Ν' ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ και του Αιμίλιου Βεάκη το μήνυμα, κι αυτό σταλμένο της λευτεριάς τη μεγάλη ώρα, στο «Ριζοσπάστη»: «Είπε ο Λένιν: "Θέλουμε και θα δημιουργήσουμε ελεύθερο Τύπο, ελεύθερο όχι μόνο από την Αστυνομία, μα και από το κεφάλαιο κι από την αντίδραση και προπάντων από τον αναρχικό ατομισμό". Η εντολή αυτή τηρήθηκε πιστά στη χιλιοβασανισμένη χώρα μας από το ηρωικό όργανο της Λαϊκής Λευτεριάς, τον αγαπητό "Ριζοσπάστη". Και τηρήθηκε μέσα στον πιο φανατικό, άγριο, ξολοθρευτικό κατατρεγμό. Κι ούτε μια στιγμή δεν μπόρεσαν οι δήμιοι να σταματήσουν την έκδοση και την κυκλοφορία αυτού του φάρου της αλήθειας και της λευτεριάς, κι ούτε μια στιγμή, μ' όλη τη βία και την τρομοκρατία. Και μέσα από τους ήρωες, που δούλευαν με την υπέρτατη θυσία της ζωής τους, ούτε μια στιγμή δεν ξεχώρισαν άτομα, ούτε μια στιγμή δε βρέθηκε κανείς να ζητήσει αμοιβές και τιμές ξέχωρες για την ατομική του αυτοθυσία. Γι' αυτό ο "Ριζοσπάστης" στάθηκε πάντα το πνευματικό φως, η παρηγοριά και η πίστη του λαού».

«- ΤΟ 'ΠΕ Ο "ΡΙΖΟΣ"! Η αλήθεια, που ξεπηδούσε πάντα, ολόφωτη απ' τις μικρές σελιδούλες του, τις κακοτυπωμένες μέσα στα βαθιά υπόγεια, κάτω από το φως του λυχναριού, ρίζωνε μέσα στην ψυχή που χαλύβδωνε τη συνείδηση του σκλάβου κι έκανε το δήμιο να λυσσάει κατάχλομος».

«- ΤΟ 'ΠΕ Ο "ΡΙΖΟΣ": Ετσι η αιώνια ζωή - ζωή στο φως και τη λευτεριά - του "Ριζοσπάστη" δεν πρέπει να είναι ευχή μόνο, πρέπει να είναι θέληση και αγώνας κάθε ανθρώπου, που 'χει την αξίωση να λέγεται άνθρωπος».