Εντείνεται η εξάρτηση - και κατά συνέπεια η ανασφάλεια - εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών από το τραπεζικό σύστημα, που προσφεύγουν σε όλο και μεγαλύτερο τραπεζικό δανεισμό για να τα «φέρουν βόλτα». Αδιάψευστος μάρτυρας τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας που δημοσιοποιήθηκαν χτες, σύμφωνα με τα οποία το Νοέμβρη του 2004, τα ανεξόφλητα υπόλοιπα των στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, ξεπέρασαν το «φράγμα» των 50 δισ. ευρώ.

Αν στο χρέος των νοικοκυριών προσθέσουμε και το χρέος των κάθε μορφής επιχειρήσεων (βιομηχανία, εμπόριο, τουρισμό, αγροτικές επιχειρήσεις) τα ανεξόφλητα υπόλοιπα των τραπεζικών δανείων στο τέλος του Νοέμβρη ανήλθαν στα 115,6 δισ. ευρώ. Το χρέος πάντως των επιχειρήσεων σε ετήσια βάση αυξήθηκε με ρυθμό 7,8%, τη στιγμή που η χρέωση των νοικοκυριών αυξήθηκε με μέσο ρυθμό 28,4%, ενώ η ψαλίδα του χρέους επιχειρήσεων και νοικοκυριών κλείνει με ταχύτατους ρυθμούς.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, με έτος βάσης το 2000, το Νοέμβρη του 2004 το χρέος των επιχειρήσεων εμφανίζει αύξηση 55% (από 42,2 δισ. ευρώ έφτασε στα 65,5 δισ. ευρώ), ενώ την ίδια περίοδο το χρέος των νοικοκυριών εμφανίζει αύξηση 195% (από 17 δισ. ευρώ έφτασε στα 50,1 δισ. ευρώ)!

Το φαινόμενο της υπερχρέωσης των νοικοκυριών εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και συνδέεται με τη λεγόμενη απελευθέρωση του τραπεζικού συστήματος. Με την αφειδή χορήγηση στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων επιδιώκεται η επίτευξη δύο βασικών στόχων: Την τοποθέτηση κεφαλαίων με επικερδείς, ως και τοκογλυφικούς όρους, εξέλιξη η οποία ενδιαφέρει «στενά» το τραπεζικό σύστημα, κάτι που εξηγεί και τον οξύτατο ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών για την κατάκτηση μεριδίων στην αγορά. Από την άλλη, λύνεται, έστω και σε κάποια περίοδο, το πρόβλημα της ζήτησης, η οποία, σε συνθήκες λιτότητας των μισθών και των συντάξεων, αντιστοιχίζεται στην αυξημένη προσφορά εμπορευμάτων, αλλά και υπηρεσιών από την πλευρά της βιομηχανίας και του τριτογενή τομέα.

Πρόκειται για φαινόμενο γνωστό, σε όλες τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, το οποίο συντελείται σε συνθήκες αυξημένης αβεβαιότητας των νοικοκυριών που καταφεύγουν στην επώδυνη λύση του πλαστικού χρήματος. Από την άλλη, παρεμβάσεις, όπως η πρόσφατη της Τράπεζας της Ελλάδας, που αύξησε τις υποχρεωτικές δεσμεύσεις των τραπεζών, στόχο έχουν την προστασία των ίδιων των τραπεζών από τον κίνδυνο των αυξημένων επισφαλειών και όχι φυσικά των νοικοκυριών.

Από την περαιτέρω ανάλυση του χρέους των νοικοκυριών στο τέλος του Νοέμβρη προκύπτει η ακόλουθη εικόνα:

-- Τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων ανήλθαν στα 32,1 δισ. ευρώ και σε ετήσια βάση εμφανίζουν ποσοστό μεταβολής 24,5% και κινείται στα ίδια επίπεδα με το 2003. Οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης της στεγαστικής πίστης, αποτελούν το βασικό λόγο της διατήρησης της οικοδομικής δραστηριότητας στα υψηλά επίπεδα των τελευταίων χρόνων, ενώ οι μεγάλες ανατιμήσεις που εμφανίζει η αγορά ακινήτων, εξάλειψαν τα οποία οφέλη από τη μείωση των επιτοκίων.

-- Τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων ανήλθαν στα 16,6 δισ. ευρώ και σε ετήσια βάση εμφανίζουν αύξηση 37,2%, πολύ υψηλότερα από το 2003, όταν η καταναλωτική πίστη είχε αυξηθεί με ρυθμό 27,2%. Στον τομέα αυτό, σε ρυθμό αύξησης πρωταγωνιστούν τα προσωπικά δάνεια, τα οποία σε ετήσια βάση εμφανίζουν αύξηση 61,9%! Ακολουθούν τα δάνεια με δικαιολογητικά, τα οποία αυξήθηκαν με ρυθμό 33,2% και έπονται τα δάνεια μέσω πιστωτικών καρτών, τα οποία εμφανίζουν ρυθμό αύξησης 23,1%.