Μέρος τέταρτο

Τα συνθήματα - ιδεολογήματα που διαχέονται περί «συμμετοχικών δημοτικών προϋπολογισμών», περί «δημοκρατικού προγραμματισμού όχι ως ντιρεκτίβα και πλάνο, αλλά ως πολιτική διεργασία συμμετοχικού χαρακτήρα», περί «της ανάγκης επανόδου στο προσκήνιο της δημόσιας πολιτικής και των κοινωνικών προτεραιοτήτων», περί του «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη», όλα αυτά τα ιδεολογήματα συνιστούν μια ιδεολογική εκστρατεία πολιτικής εξαπάτησης των λαϊκών μαζών για τη χειραγώγηση της σκέψης και της συμπεριφοράς τους.

Αποτελεί έκφραση ιδεολογικού - πολιτικού συντηρητισμού και ενσωμάτωσης η φλύαρη περιγραφή της ανεργίας, στην οποία επιδίδεται ο ΣΥΝ, το ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ. Το ίδιο όσον αφορά στα αιτήματα - στόχους για διεκδίκηση μεγαλύτερου ρόλου στη διαχείριση των κοινοτικών προγραμμάτων, η ενημέρωση των ανέργων για τα ευρωενωσιακά προγράμματα και τις λεγόμενες οριζόντιες δράσεις, τα στέκια ανέργων, η προστασία της υγείας του χρήστη (μεθαδόνη), οι πρωτοβουλίες αποποινικοποίησης του χρήστη και ο κοινωνικός εθελοντισμός.

Η κυβέρνηση της ΝΔ προώθησε μια σειρά διατάξεις και άλλα μέτρα που θα διευκολύνουν την παράδοση όλων των έργων υποδομής, κρατικών και δημοτικών υπηρεσιών στους χρυσοκάνθαρους ιδιώτες - «επενδυτές».

Νομοθέτημα που έρχεται να ενισχύσει τις συμφύσεις ανάμεσα στο κράτος και τα μονοπώλια, στην κατεύθυνση εκχώρησης ζωτικού χώρου στους μεγαλοεπιχειρηματίες, προώθησε η κυβέρνηση στη Βουλή μέσα στο καλοκαίρι.

Πρόκειται για τις λεγόμενες «συμπράξεις Δημοσίου και ιδιωτών», με τις οποίες τα μεγάλα και μικρότερα έργα υποδομής (οδικοί άξονες, νοσοκομεία, σχολικές εγκαταστάσεις κλπ.) και κρατικές υπηρεσίες παραδίδονται ολοκληρωτικά στους νόμους της αγοράς.

Πρόκειται για ρυθμίσεις επιδότησης «των επενδυτών» με ζεστό και δωρεάν δημόσιο χρήμα για την κατασκευή των έργων και στη συνέχεια τους προικοδοτεί και με τη μακροχρόνια οικονομική εκμετάλλευσή τους.

Οι βασικές κατευθύνσεις του νομοθετήματος παρουσιάστηκαν στις 12 Μάη 2005 σε ημερίδα από τον υπουργό κ. Αλογοσκούφη.

Επί της ουσίας, πρόκειται για διασταλτικής ερμηνείας και χαρακτήρα κρατικές ρυθμίσεις που διασφαλίζουν τα συμφέροντα των επενδυτών από τυχόν προσφυγές, δικαστικές αποφάσεις ή άλλες «χρονοβόρες» διαδικασίες (απαλλοτριώσεις, πολεοδομικές διατάξεις, «προβλήματα» με την Αρχαιολογική Υπηρεσία κλπ.).

Κάθε άλλο παρά τυχαία προβλέπεται η θεσμοθέτηση ενός «ευέλικτου» κυβερνητικού οργάνου - αξιόπιστου όσο και προνομιακού - εχέμυθου συνομιλητή των μεγαλοεπιχειρηματιών, το οποίο θα ρυθμίζει και θα επιλύει τέτοια ζητήματα.

Ο συγκεκριμένος νόμος έρχεται να απαλλάξει τους ιδιώτες χρυσοκάνθαρους και από τον «πονοκέφαλο» της συζήτησης των συμβάσεων στη Βουλή, στα νομαρχιακά και δημοτικά συμβούλια. Ταυτόχρονα, έρχεται να θεσμοθετήσει και ειδικού χαρακτήρα φοροαπαλλαγές και σε ό,τι αφορά τα τέλη και τους φόρους για δάνεια που θα πάρουν οι ιδιώτες από τις τράπεζες, οι οποίες αποτελούν τον τρίτο εταίρο της «σύμπραξης».

Οι βασικοί άξονες του νομοθετήματος, όπως παρουσιάστηκαν από τον κ. Αλογοσκούφη, είναι οι παρακάτω:

1. Ορίζονται οι δημόσιοι φορείς (Υπουργεία, Δήμοι, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ) που μπορούν να προχωρούν σε συμβάσεις σύμπραξης με ιδιώτες. Για το σκοπό αυτό συστήνονται από κάθε φορέα Ανώνυμες Εταιρίες για κάθε τέτοια «συνεργασία». Δηλαδή, διαμορφώνεται το ανάλογο θεσμικό πλαίσιο για την άμεση σύμπραξη των κρατικών φορέων με το ιδιωτικό κεφάλαιο.

2. Αντικείμενο των συμπράξεων είναι η «δημιουργία υποδομών και η παροχή υπηρεσιών», δηλαδή κάθε είδους παραγωγική δραστηριότητα που μπορεί να φέρει κέρδος στο ιδιωτικό κεφάλαιο.

3. Οι ιδιώτες αναλαμβάνουν «ουσιώδες μέρος των κινδύνων που, συνδέονται με τη χρηματοδότηση». Είναι φανερό ότι το ιδιωτικό κεφάλαιο επωμίζεται εξ ολοκλήρου τον κίνδυνο της καπιταλιστικής εμπορευματικής παραγωγής (την πώληση του εμπορεύματος και την αναπαραγωγή του κεφαλαίου), γιατί το νομοθέτημα του εκχωρεί πλήρη διασφάλιση για τυχόν κινδύνους από «καθυστερήσεις» κλπ.

4. Κανένα απολύτως όριο ποσοστού δεν προβλέπεται για τη συμμετοχή των επιχειρηματιών. Είναι φανερό ότι τη νύφη θα πληρώσει ο λαός μέσω της φορολογίας που παίρνει τη μορφή κρατικής συμμετοχής.

5. Το «προϋπολογιζόμενο κόστος» κάθε έργου μπορεί να φτάνει μέχρι τα 200.000.000 ευρώ. Ο νόμος θα προσδιορίζει το ελάχιστο όριο των συμβάσεων σύμπραξης. Είναι φανερό πως αυτό το «ελάχιστο» όριο του νόμου διασφαλίζει τα καλά και συμφέροντα των ιδιωτών.

Ακόμα περισσότερο, οι συμβάσεις κρατικών και δημοτικών φορέων με τους ιδιώτες αναγορεύονται σε νόμο του κράτους, έτσι ώστε να αποφύγουν την κύρωση των συμβάσεων στη Βουλή, που θεωρείται χρονοβόρα και περιττή διαδικασία.

Το πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων δημοτικών έργων και ο νόμος για τις «Συμπράξεις» είναι κομβικά ζητήματα.

Το ΠΑΣΟΚ είχε υποστηρίξει το πρόγραμμα «ΘΗΣΕΑΣ». Για τις «Συμπράξεις» η τοποθέτηση - άποψη της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ δημοσιοποιήθηκε σε περίοδο που το πολιτικό του Συμβούλιο λάνσαρε το σύνθημα «για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υπάρχει ο άλλος δρόμος, ο δρόμος του ΠΑΣΟΚ». Ας δούμε, λοιπόν, όσα είπε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Γ. Παπανδρέου στη Βουλή:

«Γιατί, όμως, έφερε το νομοσχέδιο αυτό η κυβέρνηση; Και μάλιστα, ένα νομοσχέδιο που αφορά τη συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα; Οταν επί ΠΑΣΟΚ κάναμε συνεργασίες ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, σε μεγάλα έργα, Ολυμπιακά, στη ζεύξη Ρίου - Αντιρρίου, σε σειρά άλλων πολύ σημαντικών έργων είχανε καταγγείλει αυτή τη συνεργασία. Είχανε καταγγείλει αυτή τη λογική, είχανε αντιδράσει με τον πιο έντονο αντιπολιτευτικό και λαϊκίστικο - θα έλεγα - τρόπο. Σήμερα, υιοθετείτε αυτή τη λογική. Αρα το συμπέρασμα είναι ότι δε σας έφταιγε η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Απλώς, αυτό που σας έφταιγε, ήταν ότι δεν ήσασταν εσείς κυβέρνηση για να διαχειριστείτε τα έργα αυτά. Η εξουσία για την εξουσία. Κάτι που αποκαλύπτεται πλήρως και αναδεικνύεται από αυτό το νομοσχέδιο».

Μετά από μια τέτοια ...αντιπολίτευση η κ. Β. Παπανδρέου ανέλαβε να ...στιγματίσει την κυβέρνηση της ΝΔ με δηλώσεις της σε κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό:³ «Ακολουθούν μια πολιτική να μεταφέρουν τα βάρη από τους λίγους στους πολλούς και συνεχώς το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών, όχι όλων, αλλά της μεγάλης πλειοψηφίας, επιβαρύνεται. Μας κατηγορούσαν πριν από λίγα χρόνια αλλά σήμερα κάνουν ό,τι και εμείς και θα αναγκαστούν να πάρουν νέα μέτρα».

Η αντιπολιτευτική φιλοσοφία του ΠΑΣΟΚ, όπως και της ΝΔ πριν από δύο χρόνια, είναι η δημαγωγική κριτική μιας πολιτικής επωφελούς για το κεφάλαιο, την οποία πολιτική και τα δύο κόμματα στηρίζουν, από τη σκοπιά του ποιο κόμμα είναι ο διαχειριστής αυτής της πολιτικής.

Α. Η υλοποίηση των προγραμμάτων επιδοτείται είτε χρηματοδοτείται σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30% έως 70% μέχρι και 100%, ανάλογα με το είδος και το χαρακτήρα ή τη στόχευση του προγράμματος.

Β. Η επιδότηση - χρηματοδότηση έχει χρονικό ορίζοντα 11 μηνών, 18 μηνών, 24 μηνών, 30 μηνών. Μετά το χρονικό όριο, η χρηματοδότηση διακόπτεται. Υπάρχουν και περιπτώσεις παρατάσεων ανάλογα με την πολιτική στόχευση του προγράμματος.

Γ. Με την ένταξη στο πρόγραμμα, ο συγκεκριμένος Δήμος αναλαμβάνει τη δέσμευση να βρει και να εξασφαλίσει τη συνέχιση του προγράμματος με ίδιους πόρους, μετά το πέρας του χρόνου επιδότησης - χρηματοδότησης.

Δ. Ο Δήμος, επίσης, αναλαμβάνει την ευθύνη συντήρησης και ανανέωσης των υποδομών του προγράμματος.

Ε. Η χρηματοδότηση του προγράμματος έρχεται προκαταβολικά και δεν ολοκληρώνεται μέσα στο χρόνο λειτουργίας του προγράμματος, αλλά περνούν από 2 έως και 8 χρόνια για να εκταμιευτεί το σύνολο της επιδότησης - χρηματοδότησης.

ΣΤ. Η συνολική και τελική αξιολόγηση του προγράμματος γίνεται σε πανελλαδικό επίπεδο και με την εκτίμηση του συνόλου των υλοποιούμενων κατά περιφέρεια προγραμμάτων. Δηλαδή, αν λείπουν τα προγράμματα κάποιου Δήμου ή κάποιων δημοτικών επιχειρήσεων η τελική αξιολόγηση δεν πραγματοποιείται (αναβάλλεται) και η ολοκλήρωση της χρηματοδότησης αναστέλλεται.

Ζ. Μοχλός συντονισμού είναι η εκάστοτε δημοτική επιχείρηση. Οχι τυχαία ο κύκλος εργασιών της κάθε δημοτικής επιχείρησης αφορά από 30% έως 90% την υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων.

Η. Οι χρηματοδοτήσεις υλοποίησης των προγραμμάτων αντικαθιστούν πάγιες, τακτικές χρηματοδοτήσεις των δημοτικών υπηρεσιών και δημοτικών ιδρυμάτων και τις αντικαθιστούν για πάντα. Μετά το πέρας των προγραμμάτων, οι πάγιες, τακτικές χρηματοδοτήσεις δεν επανέρχονται (ΚΑΠΗ, Παιδικοί Σταθμοί, Δημοτικές Βιβλιοθήκες, Δημοτικά Γυμναστήρια, Πνευματικά Κέντρα, Δημοτικά Ωδεία κλπ.).

Ενα παράδειγμα είναι το γνωστό περιλάλητο πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι». Πρόγραμμα που προσανατόλισε και προσανατολίζει τα αφυδατωμένα από χρηματοδοτικής - λειτουργικής άποψης ΚΑΠΗ να μετατραπούν σε κέντρα καταγραφής και παροχής κάποιων μετέωρων υπηρεσιών, μόνο σε ολιγάριθμους υπέργηρους δημότες. Αξιοποιείται, δηλαδή, κάθε προγενέστερη - έστω και υποτυπώδης - δομή κοινωνικής υπηρεσίας, για να μετατραπεί σε κρίκο περιορισμού της σε ελάχιστα τμήματα του πληθυσμού, ταυτόχρονα με την εμπορευματοποίηση του αντικειμένου της.

Η ΕΕ, όμως, δεν αστειεύεται αλλά βιάζεται. Για να δώσει παράταση χρηματοδότησης του προγράμματος μέχρι τέλος του 2006 μείωσε το ποσοστό της επιχορήγησης από 75% στο 65% και στις προγραμματικές συμβάσεις Δήμων - Υπουργείων εμφανίστηκε η διατύπωση: «Το πρόγραμμα δύναται επίσης να έχει πόρους από την τιμολόγηση των παρεχομένων υπηρεσιών, όπου υπάρχει δυνατότητα και προσφορά αποζημίωσης».

Τόσο σεμνά και ταπεινά!

Θ. Η αξιολόγηση - βαθμολόγηση της τελικής χρησιμότητας των προγραμμάτων δεν πραγματοποιείται από τα ΔΣ των δημοτικών ιδρυμάτων ούτε από το Δημοτικό Συμβούλιο ούτε από την ΤΕΔΚΝΑ ούτε από την ΚΕΔΚΕ. Την αξιολόγηση την κάνουν ιδιωτικές εταιρίες. Η αξιολόγηση δε γνωστοποιείται στο εκάστοτε Δημοτικό Συμβούλιο!!!

Με άλλα λόγια, οι επιδιώξεις και οι στόχοι των προγραμμάτων συμβάλλουν καθοριστικά στην προώθηση της διαρθρωτικής πολιτικής της ΕΕ. Η υλοποίησή τους τροποποιεί, μεταλλάσσει και αναπροσαρμόζει την κατεύθυνση λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών, των δημοτικών νομικών προσώπων, των δημοτικών επιχειρήσεων, των δημοτικών ιδρυμάτων γενικά, σε απόλυτη συμβατότητα με τις αναδιαρθρώσεις της ευρωενωσιακής πολιτικής.

Αναδημοσιεύεται από άρθρο που έχει δημοσιευτεί στην Κομμουνιστική Επιθεώρηση τεύχος 5 του 2005.

(Συνεχίζεται)