Πού οφείλεται το φαινόμενο της μαζικής ανεργίας

Είναι γνωστό ότι το κεφάλαιο δεν παράγει με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες, αλλά το κέρδος. Αυτό είναι η αρχή και το τέλος της αποστολής του.Είναι μάλιστα υποχρεωμένο από τη φύση του "επί ποινή θανάτου" "να επαναστατεί αδιάκοπα τα εργαλεία παραγωγής".

Ολη η ιστορία του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής είναι μια συνεχής ανατροπή των παραγωγικών δυνάμεων.

Η σημερινή τεχνολογική επανάσταση που βρίσκεται ακόμα στα πρώτα της βήματα και επεκτείνεται ραγδαία στη γεωργία, στη βιομηχανία, στην παροχή υπηρεσιών, επιφέρει τρομακτικές αλλαγές στις σχέσεις παραγωγής σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις. Πρωτοφανή αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας και σε αντίστοιχο βαθμό περιθωριοποίηση της ανθρώπινης εργασίας και ταυτόχρονα συγκέντρωση σε όλο και λιγότερα χέρια του κοινωνικού πλούτου.

Γιατί παρουσιάζεται αυτό το φαινόμενο της μαζικής ανεργίας;

Παρουσιάζεται όχι γιατί δεν υπάρχουν κεφάλαια για επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, αλλά γιατί οι δυνατότητες απόσπασης των επιθυμητών κερδών από τους καπιταλιστές είναι περιορισμένες, λόγω της τεράστιας υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και του μεγάλου ανταγωνισμού.

Είναι δε χαρακτηριστικό ότι παίζεται κάθε μέρα στις χρηματιστικές αγορές πάνω από 1,3 τρισ. δολ. Ποσό που είναι ίσο με το ΑΕΠ των 7 πλουσιότερων χωρών του κόσμου.

Πριν μερικές δεκαετίες συνέβαινε το αντίθετο. Κατά 90% περίπου διοχετεύονταν σε βιομηχανικές και εμπορικές επενδύσεις.

Η νέα τοποθέτηση κεφαλαίων, γενικά οι νέες επενδύσεις, γίνονται κατ' αρχήν με κύριο κριτήριο την αντοχή στην ανταγωνιστική πάλη. Πράγμα που σημαίνει επενδύσεις στηριγμένες, κατά κύριο λόγο, σε νέες τεχνολογίες για αύξηση της παραγωγικότητας και παραγωγής νέων προϊόντων και με πρόβλεψη τη συνεχή ανανέωσή τους, γιατί τα προσωρινά πλεονεκτήματα υψηλής τιμής που πετυχαίνουν ανατρέπονται από τον ανταγωνισμό.

Ενα παράδειγμα:

Η "Τογιότα" στη 10ετία του '50 χρειαζόταν 16 ώρες για την κατασκευή ενός αυτοκινήτου και η "Τζένεραλ Μότορς" 31 ώρες. Τα γιαπωνέζικα εργοστάσια υπολογίζεται ότι στα τέλη της 10ετίας θα χρειάζονται 8 ώρες. (Ρίφκιν, "Το τέλος της εργασίας", σελ. 253).

Είναι ολοφάνερος ο ανταγωνισμός που αναπτύσσεται.

Ανάλογες εξελίξεις έχουμε σε όλους τους κλάδους της βιομηχανικής παραγωγής.

Η "Τζένεραλ Μότορς", για να μπορέσει να επιβιώσει, είναι υποχρεωμένη σε μεγάλες αλλαγές στην οργάνωση της παραγωγής της. Ως το 2000 σχεδιάζει να καταργήσει το 1/3 του εργατικού δυναμικού της. Περίπου 90.000 εργάτες και υπάλληλοι. Και να σημειωθεί ότι από το 1970 απέλυσε 250.000 (Πανεπιστήμιο Χάρβαντ).

Η "Μάζντα" υπολογίζει ως το 2000 να έχει αντικαταστήσει το 50% της τελικής συναρμολόγησης με τη χρήση ρομπότ. Κάθε ρομπότ μπορεί να αντικαταστήσει 4 εργάτες.

Η απώλεια θέσεων εργασίας δεν περιορίζεται μόνο στο εργατικό δυναμικό, επεκτείνεται και στο μεσαίο στελεχικό δυναμικό.

Μέχρι πριν μερικά χρόνια, ήταν παραδεκτό ότι ένα μεγάλο μέρος των απωλειών θέσεων εργασίας από τον αγροτικό και βιομηχανικό τομέα απορροφούνταν από τον τομέα των υπηρεσιών.

Οι σύγχρονες εξελίξεις ανατρέπουν αυτή την παραδοχή.

Η Γουέστ Στριτ Τζόρναλ, (Φλεβάρης 1994) μας δίνει τα εξής αποκαλυπτικά στοιχεία:

"Ενα μεγάλο μέρος του τεράστιου τομέα παροχής υπηρεσιών δείχνει να βρίσκεται στα πρόθυρα μιας κατάστασης παρόμοιας με εκείνης που έζησαν οι τομείς γεωργίας και βιομηχανίας, όταν τα ποσοστά απασχόλησης βούλιαζαν επί χρόνια, ενώ η παραγωγή παρουσίαζε σταθερή άνοδο.

Η τεχνολογία προχωρά με τόση ταχύτητα, ώστε να μπορούν οι εταιρίες να απολύουν πολύ περισσότερους από αυτούς που χρειάζονται να προσλάβουν για τις νέες τεχνολογίες ή να υποστηρίζουν τις πωλήσεις τους".

Μερικά παραδείγματα:

- Στις υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ μόνο στη 10ετία του '80 χάθηκαν 180.000 θέσεις εργασίας.

- Από το 1983-1993 οι αμερικανικές τράπεζες αντικατέστησαν το 37% του εργατικού τους δυναμικού, με αυτόματες ταμειακές μηχανές και ως το 2000 υπολογίζουν ότι το 90% των πελατών τους θα εξυπηρετείται με αυτόματες ταμειακές μηχανές.

Κατά τη "Νιου Γιορκ Τάιμς", από το 1989 ως το 1993 η αύξηση της παραγωγικότητας σε κλάδους όπως οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρίες, λογιστικά γραφεία, δικηγορικά γραφεία, επικοινωνίες, αεροπορικές γραμμές, λιανικές πωλήσεις και τα ξενοδοχεία ξεπέρασαν τις προσδοκίες και των πιο ευφάνταστων προφητών.

Στο ίδιο χρονικό διάστημα η Νέα Υόρκη έχασε περισσότερες από 350.000 θέσεις εργασίας.

Η συρρίκνωση του λιανικού εμπορίου οδήγησε στις ΗΠΑ στην απώλεια από 250.000 θέσεις στα χρόνια 1989-1992.

Στην Ιαπωνία υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 1 εκατομ. υπάλληλοι είναι "περιττοί" και θα μπορούσαν αν αντικατασταθούν.