Καθώς το Κυπριακό αποτελεί για το 1996 πρώτη προτεραιότητα της αμερικανικής διπλωματίας και η Ουάσιγκτον βολιδοσκοπεί και προετοιμάζει το έδαφος πριν προχωρήσει στην εκδήλωση συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία τα απόρρητα έγγραφα του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών που δόθηκαν μετά από παρέλευση 30 χρόνων, στη δημοσιότητα, αφού και τότε, το 1965, το Κυπριακό βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Ουάσιγκτον.

Σύμφωνα με τα έγγραφα που δόθηκαν πια στη δημοσιότητα, η αμερικανική διπλωματία σε κάποια χρονική στιγμή στάθηκε θετικά απέναντι στο ενδεχόμενο της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, η οποία όμως θα παραχωρούσε στην Τουρκία εδαφικά ανταλλάγματα είτε στα δωδεκάνησα είτε στη Θράκη. Σύμφωνα με τη διπλωματική αλληλογραφία της εποχής, πριν την πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου, τόσο η Αθήνα όσο και η Αγκυρα συζητούσαν το ενδεχόμενο της ένωσης επάνω στη βάση των ανταλλαγμάτων στη Θράκη. Οι συζητήσεις όμως σταμάτησαν, καθώς μετά τα "Ιουλιανά" η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα δεν επέτρεπε τη συνέχισή τους. Πάντως, πολύ γρήγορα Λονδίνο και Ουάσιγκτον άλλαξαν προσανατολισμούς, καθώς σύμφωνα με έγγραφο του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, η Κύπρος ως τμήμα της Ελλάδας δε θα δημιουργούσε λιγότερα προβλήματα στα αμερικανοβρετανικά συμφέροντα.

Η διακοπή των συνομιλιών δε σταμάτησε τις διεργασίες στο παρασκήνιο, που μπορεί να μην αφορούσαν, αλλά επηρέασαν άμεσα τις εξελίξεις στο Κυπριακό, καθώς οδήγησαν τελικά στην "τε φάκτο διχοτόμηση του Νησιού με την τουρκική εισβολή το 1974.

Το κλίμα του 1965 αποτυπώνεται εύγλωττα σε τηλεγράφημα του Βρετανού πρεσβευτή στην Αθήνα Ρ. Μάρεϊ, ο οποίος έγραφε: "Οι πρόσφατες δηλώσεις του κ. Τσιριμώκου συμπίπτουν με τις πληροφορίες που έχουμε ότι η παρούσα κυβέρνηση έχει εγκαταλείψει την ιδέα να πετύχει την ένωση (της Κύπρου). Χωρίς αμφιβολία κατανοούν ότι η θέση τους δεν είναι αρκετά ισχυρή για να μπορέσουν να κάνουν τις παραχωρήσεις που απαιτούνται για την επιτυχή κατάληξη των διαπραγματεύσεων. Γνωρίζουν δε ότι ο Γ. Παπανδρέου θα εκμεταλλευτεί τυχόν παραχωρήσεις στο έπακρο, παρά το γεγονός ότι προηγουμένως ήταν ίσως διατεθειμένος να τις κάνει ο ίδιος".

Σήμερα, 30 χρόνια μετά από το 1965, η Ουάσιγκτον έχει προαναγγείλει πρωτοβουλία για την εξεύρεση λύσης στο κυπριακό πρόβλημα. Σύμφωνα με τις διαρροές του σχεδίου που επιτρέπει η αμερικανική διπλωματία, βολιδοσκοπώντας τις προθέσεις των εμπλεκομένων μερών, η πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον στηρίζεται στα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί στο Νησί μετά από την ντε φάκτο διχοτόμησή του από τα τουρκικά στρατεύματα το 1974.

Στα αρχεία του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, για την ταραγμένη περίοδο του 1965 υπάρχουν ενδιαφέρουσες αναφορές και προβλέψεις για τις πολιτικές εξελίξεις που αφορούν στη νεότερη ελληνική ιστορία. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι αναφορές του Βρετανού πρεσβευτή, με τις οποίες προβλέπει τα γεγονότα του Ιούλη του 1965, και σκιαγραφεί τα πολιτικά πορτρέτα των πρωταγωνιστών της εποχής.