Το να "κηρύσσεις" ως διατηρητέο ιστορικό μνημείο, ενώ ταυτόχρονα το "αποκηρύσσεις", ή με άλλα λόγια να το "διατηρείς" ενώ την ίδια ακριβώς στιγμή το κατεδαφίζεις, αποτελεί ομολογουμένως μια πρωτάκουστη, διεθνώς... πρακτική χαρακτηρισμού ιστορικού μνημείου. Αυτή, λοιπόν, την πρωτοτυπία κατέκτησε προχτές το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ. Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, αυτή την παγκόσμια πρωτοτυπία χρεώθηκε το ελληνικό κράτος.Μιλάμε για το πρώην εργοστάσιο ΦΙΞ της οδού Συγγρού. Το ΦΙΞ, που ανεγέρθηκε το 1957, συμπεριλήφθηκε στους διεθνείς αρχιτεκτονικούς χάρτες ως μοναδικό, ιστορικό, βιομηχανικό κτίριο και μάλιστα με πρωτοποριακή αρχιτεκτονική.

Βέβαια, συνέβη κι άλλες φορές το ελληνικό κράτος να καταστρέψει ό,τι στο μέλλον θα αποτελούσε την ίδια μας την παράδοση. Και το χειρότερο είναι ότι συνέβη κι άλλες φορές να ξεπουλάει μνημεία σε μεγαλοσυμφέροντα ή και μικροσυμφέροντα... Το είπε και ο αρχιτέκτονας Τ. Μπίρης,στην προχθεσινή συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων, "κάποτε γκρεμίζαμε τα νεοκλασικά και πέρασαν πολλά χρόνια για να διαπιστώσουμε το λάθος μας. Το να ονομάζουμε, όμως, διατήρηση την κατεδάφιση και την ανακατασκευή, είναι πέρα από κάθε ηθική και δεοντολογία. Αυτή η απομίμηση προσβάλει την ανάμνηση".

Πάντως, παρά την εμμονή των αρχιτεκτόνων ότι η ανακατασκευή δε θα έχει καμία σχέση με το παρόν κτίριο, που έχει και σημαντικά εσωτερικά στοιχεία, τα οποία δεν είναι δυνατόν να επαναληφθούν, το Συμβούλιο ακολούθησε με την απόφασή του την άποψη της εταιρίας "Αττικό Μετρό" και του Κ. Λαλιώτη!

Δηλαδή, από τα 190 τμ που είναι το ΦΙΞ, θα κατεδαφιστούν 108. Από αυτά, τα 50 τμ "θα" ανακατασκευαστούν και τα υπόλοιπα 58, "θα" γίνουν πράσινο.Ολα αυτά, αφού γίνουν οι εργασίες για το εργοτάξιο (εγκατάσταση πυργογερανού και γερανογέφυρας), τον σταθμό μετεπιβίβασης και το υπόγειο πάρκινγκ. Η απόφαση ορίζει ότι την ανακατασκευή θα αναλάβει το "Μετρό", ξεχνώντας ή υπεκφεύγοντας ότι η εταιρία δεν έχει καμία τέτοια υποχρέωση.Συνεπώς, η ευθύνη πέφτει στο ΥΠΕΧΩΔΕ, εάν και όταν το αποφασίσει... Κι αν δεν έχει αντίρρηση ένας επόμενος υπουργός ή μία επόμενη κυβέρνηση.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι, το 1978 το Συμβούλιο είχε απορρίψει το χαρακτηρισμό του κτιρίου ως διατηρητέου. Ετσι, "νόμιμο", κατά τον τύπο, το "Αττικό Μετρό" αγόρασε το κτίριο και πήρε θετική απάντηση από την κοινότητα ότι θα χρηματοδοτήσει το 50% των έργων. Οι ειλημμένες, ήδη, αποφάσεις και η πιθανή επιβάρυνση του δημοσίου με 10 δισ. εάν διακόπτονταν οι εργασίες, ήταν ο ισχυρισμός που χρησιμοποιήθηκε για χαρακτηριστεί ως μη αναστρέψιμη η κατάσταση.

Φαίνεται, όμως, ότι το ζητούμενο δεν είναι να αποφευχθεί το κόστος.Πόσο μάλλον να σωθεί το κτίριο του Τάκη Ζενέτου.Οι αρχιτέκτονες αναρωτήθηκαν τι θα γινόταν αν το ΦΙΞ εξακολουθούσε να λειτουργεί. Ετσι, στο φάκελο που κατέθεσαν στα μέλη του Συμβουλίου, συμπεριέλαβαν και τη δική τους πρόταση, που δεν προσβάλει ούτε στο παραμικρό το κτίριο και είναι λιγότερο δαπανηρή. Αλλά ο φάκελος δεν ανοίχτηκε.Με κορύφωση της πρόκλησης την προνομιακή μεταχείριση του προέδρου της εταιρίας ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, Λ. Κίκυρα, που παρέμεινε, μετείχε, κατά παράβαση του νόμου λειτουργίας του ΚΣΝΜ, σ' ολόκληρη τη συνεδρίαση του Συμβουλίου και δευτερολόγησε (!), είχε δηλαδή και τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο. Αντίθετα οι εκπρόσωποι των αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, οι εκπρόσωποι του ΣΑΔΑΣ (Σύλλογος Αρχιτεκτότων), του ΙΚΟΜΟΣ και των φοιτητών δεν έτυχαν της ίδιας μεταχείρισης. Μόνο για τους διαφωνούντες με την καταστροφή του βιομηχανικού αρχιτεκτονικού μνημείου εφαρμόστηκε ο νόμος.

Δήμητρα ΜΥΡΙΛΛΑ