Δε θα ήταν υπερβολή η εικόνα που εμφανίζουν οι ελληνοαλβανικές σχέσεις να χαρακτηριστεί "μαγική". Η κλιμακούμενη ένταση που αποτελούσε χαρακτηριστικό γνώρισμα των ελληνοαλβανικών σχέσεων τον τελευταίο χρόνο, ως διά μαγείας, έδωσε τη θέση της στην "πολιτική βούληση" των κυβερνήσεων των δύο χωρών να προχωρήσουν στην αντιμετώπιση των διαφορών μεταξύ τους και να καταλήξουν στην υπογραφή Συμφώνου Φιλίας και Συνεργασίας.

Την ίδια "μαγική εικόνα" εμφανίζει το διπλωματικό παρασκήνιο στο οποίο αναζητείται ο τρόπος με τον οποίο θα "σερβιριστεί" η ήδη αποφασισμένη διευθέτηση των διαφορών Αθήνας - Σκοπίων. Το "μικρό πακέτο", δηλαδή συμφωνία σε όλα τα θέματα εκτός από αυτό του ονόματος, είναι η "λύση" η οποία έχει ήδη μαγειρευτεί, και οι δύο πλευρές, Αθήνα και Σκόπια, θέλοντας και μη έχουν αποδεχτεί.

Κοινός παρονομαστής και στις δύο αυτές υποθέσεις είναι η αμερικανική διπλωματία, στην οποία η ελληνική κυβέρνηση έχει εκχωρήσει εν λευκώ την εκπροσώπηση των ελληνικών συμφερόντων.

Πράγματι, σε ό,τι αφορά στην εξέλιξη των ελληνοαλβανικών σχέσεων θα πρέπει να αναγνωριστεί ο ουσιαστικός ρόλος που ανέλαβε η Ουάσιγκτον, προκειμένου να υποσταλεί ο αλβανικός μεγαλοϊδεατισμός ο οποίος αποτελούσε μέχρι πρόσφατα κυρίαρχο συστατικό της κυβέρνησης των Τιράνων. Η αμερικανική κυβέρνηση, με δημόσιες ή παρασκηνιακές παρεμβάσεις, πράγματι οδήγησε τα Τίρανα σε διαλλακτικές θέσεις. Ωστόσο, αυτό το γεγονός υποκρύπτει μία άλλη αλλά εξίσου ουσιαστική και οπωσδήποτε καθοριστική παράμετρο: Τον αμερικανικό ρόλο στην υπόθαλψη του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού, ως μοχλού πίεσης στο Βελιγράδι.

Για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, η ανικανότητα που επέδειξε η ελληνική διπλωματία στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρας με τα Τίρανα και τα Σκόπια, αποτέλεσε χρυσή ευκαιρία την οποία έσπευσε να εκμεταλλευτεί στο έπακρο. Τα προβλήματα στις ελληνοαλβανικές και ελληνοσκοπιανές σχέσεις, δεν αποτέλεσαν απλώς την τροχοπέδη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Αποτέλεσαν, πρώτα και κύρια, τα "γκέμια" που κατευθύνουν τις "επιλογές" της χώρας όσον αφοράτις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η Ουάσιγκτον, κρατώντας - και - με αυτόν τον τρόπο το πηδάλιο της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, έχει τη δυνατότητα να προωθεί τους μείζονες στόχους της στην περιοχή, που διαιωνίζονται και παγιώνονται με την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.Η διευθέτηση, λοιπόν, των ελληνοτουρκικών διαφορών, με τους όρους που θέτει η αμερικανική διπλωματία, και είναι γνωστοί ήδη αυτοί οι όροι, αποτελεί το τίμημα που καλείται να καταβάλει η χώρα για τις μέχρι τώρα "εξυπηρετήσεις" της Ουάσιγκτον. Τίμημα εξαιρετικά υψηλό, άμεσα καταβαλλόμενο και με πενιχρά και επισφαλή ανταλλάγματα...