60ό ΜΕΡΟΣ

Το επόμενο πρωί, Κυριακή 11 του Νοέμβρη (29 του Οχτώβρη), οι κοζάκοι, κάτω από τις κωδωνοκρουσίες όλων των εκκλησιών μπήκαν στο Τσάρσκογιε Σελό. Ο ίδιος ο Κερένσκι πήγαινε καβάλα σ' ένα άσπρο άλογο. Από την κορυφή ενός μικρού υψώματος μπορούσαν να δουν τους χρυσούς οβελίσκους και τους πολύχρωμους τρούλους, την τεράστια γκρίζα μάζα της πρωτεύουσας, που απλωνόταν στο μελαγχολικό κάμπο, και πίσω της τα γκριζόμαυρα νερά του Φιλανδικού Κόλπου.

Μάχη δεν έγινε. Ο Κερένσκι, όμως, έκανε το μοιραίο λάθος. Στις 7 το πρωί, έστειλε στο 2ο Σύνταγμα Πεζικού του Τσάρσκογιε Σελό διαταγή να καταθέσει τα όπλα. Οι στρατιώτες απάντησαν πως παραμένουν ουδέτεροι, μα δε θέλουν να αφοπλιστούν. Ο Κερένσκι τους έδωσε δέκα λεπτά προθεσμία να σκεφτούν. Αυτό εξόργισε τους στρατιώτες. Είχαν περάσει κιόλας οχτώ μήνες που αυτοδιοικούνταν με τις στρατιωτικές τους επιτροπές και τώρα μύριζε πάλι το παλιό καθεστώς. Υστερα από λίγα λεπτά το πυροβολικό των κοζάκων άνοιξε πυρ ενάντια στους στρατώνες και σκότωσε οχτώ στρατιώτες. Απ' αυτή τη στιγμή, στο Τσάρσκογιε Σελό δεν έμεινε ούτε ένας "ουδέτερος" στρατιώτης...

Η Πετρούπολη ξύπνησε από τον κρότο των κανονιοβολισμών και από το δυνατό θόρυβο ανθρώπινων βημάτων. Κάτω από τον γκρίζο ουρανό φυσούσε ένας κρύος αέρας που προμηνούσε χιόνι. Τα ξημερώματα, ισχυρά τμήματα ευελπίδων κατέλαβαν το στρατιωτικό ξενοδοχείο και το τηλεγραφείο, όμως, ύστερα από αιματηρή μάχη, εκτοπίστηκαν. Το τηλεφωνικό κέντρο κυκλώθηκε από ναύτες, που καλύπτονταν πίσω από οδοφράγματα φτιαγμένα με βαρέλια, κιβώτια και φύλλα τσίγκου καταμεσής στη λεωφόρο Μορσκόι, ή κρύβονταν στη γωνιά της πλατείας Γκόροχοβ και Ισαάκιεφ, πυροβολώντας ενάντια σ' όλους τους περαστικούς. Από καιρό σε καιρό, περνούσε δίπλα τους ένα αυτοκίνητο με τη σημαία του Ερυθρού Σταυρού. Οι ναύτες δεν το πείραζαν....

Οι Αλμπερτ Ρις Ουίλιαμς (1) ήταν στο τηλεφωνικό κέντρο. Εφυγε από κει με το αυτοκίνητο του Ερυθρού Σταυρού, που ήταν δήθεν γεμάτο τραυματίες. Κάνοντας τον κύκλο της πόλης, το αυτοκίνητο με μερικά τεχνάσματα έφτασε μέχρι το επιτελείο της αντεπανάστασης, που ήταν στη Σχολή Ευελπίδων του Μιχαϊλοφσκι. Στην αυλή της σχολής βρισκόταν ένας Γάλλος αξιωματικός, που, όπως φαίνεται, έδινε διαταγές για όλα όσα γίνονταν... Μ' αυτό τον τρόπο, έστελναν στο τηλεφωνικό κέντρο πολεμοφόδια και τρόφιμα. Ολόκληρες δεκάδες τέτοιων αυτοκινήτων δήθεν του Ερυθρού Σταυρού, εξυπηρετούσαν τους ευέλπιδες για σύνδεση και ανεφοδιασμό...

Στα χέρια τους βρίσκονταν πέντε - έξι θωρακισμένα από τη διαλυμένη αγγλική θωρακισμένη μεραρχία. Καθώς η Λουίζα Μπράιαντ (2) περνούσε δίπλα από την πλατεία Ισαάκιεφ, έπεσε πάνω σ' ένα απ' αυτά τα θωρακισμένα που κατευθύνονταν από το Ναυαρχείο προς το τηλεφωνικό κέντρο. Στη γωνία της οδού Γκόγκολ, το αυτοκίνητο σταμάτησε, ακριβώς απέναντι από τη Λουίζα Μπράιαντ. Μερικοί ναύτες που καλύπτονταν πίσω από ένα σωρό ξύλων, άνοιξαν πυρά. Το πολυβόλο του πυργίσκου του θωρακισμένου γύρισε προς όλες τις κατευθύνσεις, γαζώνοντας με χαλάζι από σφαίρες τους σωρούς των ξύλων και το πλήθος. Κάτω από την αψίδα, όπου στέκονταν η Λουίζα Μπράιαντ, ήταν σκοτωμένα εφτά άτομα, κι ανάμεσά τους δύο μικρά αγόρια. Αξαφνα οι ναύτες πήδηξαν με φωνές από τα προκαλύμματά τους και κινήθηκαν προς τα μπρος. Κύκλωσαν το μεγάλο αυτοκίνητο κι άρχισαν να το τρυπούν με τις λόγχες απ' όλες τις χαραμάδες του, μη δίνοντας σημασία στα πυρά... Ο σοφέρ του αυτοκινήτου καμώθηκε ότι είναι τραυματίας και οι ναύτες τον άφησαν ελεύθερο. Εκείνος έτρεξε στο Δημαρχείο για να συμπληρώσει τους μύθους για τις μπολσεβίκικες θηριωδίες... Ανάμεσα στους σκοτωμένους ήταν κι ένας Αγγλος αξιωματικός...

Αργότερα, οι εφημερίδες ανακοίνωσαν πως στο θωρακισμένο των ευελπίδων πιάστηκε ένας Γάλλος αξιωματικός που τον έστειλαν στο φρούριο του Πετροπάβλοφσκ. Η γαλλική πρεσβεία διέψευσε αμέσως αυτή την είδηση. Ενα, όμως, από τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου είπε πως αυτός προσωπικά πέτυχε την απελευθέρωση αυτού του αξιωματικού... Οποιαδήποτε κι αν ήταν η επίσημη στάση των συμμαχικών πρεσβειών, ορισμένοι Αγγλοι και Γάλλοι αξιωματικοί εκείνες τις μέρες είχαν δραστηριοποιηθεί τόσο πολύ, ώστε να παίρνουν μέρος σαν εμπειρογνώμονες στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Σωτηρίας...

Ολη την ημέρα σ' όλα τα σημεία της πόλης γίνονταν συμπλοκές ανάμεσα στους ευέλπιδες και τους κοκκινοφρουρούς, συγκρούσεις ανάμεσα σε θωρακισμένα... Ομοβροντίες, αραιοί πυροβολισμοί, ριπές πολυβόλων ακούγονταν από μακριά κι από κοντά. Τα σιδερένια παντζούρια των καταστημάτων ήταν κατεβασμένα, όμως, οι εμπορικές δουλιές συνεχίζονταν. Ακόμα κι οι κινηματογράφοι, με σβησμένα τα εξωτερικά φώτα, δούλευαν κι ήταν γεμάτοι θεατές. Τα τραμ κινούνταν όπως πάντα. Τα τηλέφωνα δούλευαν. Παίρνοντας το κέντρο, μπορούσες ν' ακούσεις καθαρά τους πυροβολισμούς. Ολα τα τμήματα του Σμόλνι είχαν αποσυνδεθεί, όμως, το Δημαρχείο και η Επιτροπή Σωτηρίας βρίσκονταν σε διαρκή τηλεφωνική επικοινωνία μ' όλες τις σχολές των ευελπίδων, ακόμα και με τον Κερένσκι στο Τσάρσκογιε Σελό.

Στις 7 το πρωί, στη Σχολή Ευελπίδων Βλαντίμιρ πήγε ένα τμήμα στρατιωτών και κοκκινοφρουρών. Το τμήμα ζήτησε από τους ευέλπιδες να καταθέσουν τα όπλα μέσα σε είκοσι λεπτά. Οι ευέλπιδες αρνήθηκαν. Μέσα σε μια ώρα ετοιμάστηκαν και προσπάθησαν να επιτεθούν, όμως αποκρούστηκαν με καταιγιστικά πυρά, από τη γωνιά της λεωφόρου Γκρεμπετσκάγια και της Μεγάλης Λεωφόρου. Τα σοβιετικά στρατεύματα κύκλωσαν τη σχολή κι άρχισαν να βάλλουν κατά μήκος του κτιρίου. Μπρος - πίσω κινούνταν δύο θωρακισμένα αυτοκίνητα, ξερνώντας φωτιά από τα πολυβόλα. Οι ευέλπιδες ζήτησαν τηλεφωνικά ενίσχυση. Οι κοζάκοι απάντησαν πως διστάζουν να κινηθούν γιατί μπροστά στο στρατώνα τους έχει πάρει διάταξη ένα ισχυρό τμήμα ναυτών με δύο πολυβόλα. Η σχολή του Πάβλοφ κυκλώθηκε. Η πλειοψηφία των ευελπίδων της σχολής Μιχαϊλοφσκι μάχονταν στους δρόμους...

Στις έντεκα και μισή, ήρθαν τρία πεδινά πυροβόλα. Πρότειναν ξανά στους ευέλπιδες να παραδοθούν, αυτοί όμως σε απάντηση άνοιξαν πυρά και σκότωσαν δύο Σοβιετικούς αντιπροσώπους, που πήγαιναν με άσπρη σημαία. Τότε άρχισε πραγματικός βομβαρδισμός. Στους τοίχους της σχολής άνοιξαν μεγάλες ρωγμές. Οι ευέλπιδες αμύνονταν απεγνωσμένα, τα θορυβώδικα κύματα των κοκκινοφρουρών που έκαναν έφοδο, τσακίστηκαν από τα καταιγιστικά πυρά... Ο Κερένσκι έδωσε με το τηλέφωνο διαταγή από το Τσάρσκογιε Σελό να μην κάνουν καμιά διαπραγμάτευση με τη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή.

1. Αλμπερτ Ρις Ουίλιαμς, φίλος του Τζον Ριντ, επιφανής Αμερικανός προοδευτικός παράγοντας και δημοσιογράφος, συγγραφέας μερικών βιβλίων για την πάλη των εργαζομένων της ΕΣΣΔ, για το σοσιαλισμό. Σύντ.

2. Λουίζα Μπράιαντ (1890 - 1936) - Αμερικανίδα συγγραφέας, γυναίκα και συνεργάτιδα του Τζον Ριντ. Σύντ.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 61ο ΜΕΡΟΣ