Ενα από τα σημαντικά θέματα αυτής της περιόδου στην αμερικανική κοινωνία, που όμως δε βρίσκει την ανάλογη μεταχείριση από το διεθνή και τον αμερικανικό Τύπο, όσο μία πιθανή επανάληψη του έργου "πόλεμος στον Κόλπο", είναι οι κατακτήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θεμελιώθηκαν με τη συνταγματική μεταρρύθμιση "Affirmative of Action", η οποία εξασφάλιζε την ισότιμη μεταχείριση και πρόσβαση όλων των μειονοτήτων - κυρίως των μαύρων - στη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση, στις δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις για αναζήτηση εργασίας και σε διάφορους τομείς κοινωνικής πρόνοιας.

Το Σεπτέμβρη οι κάτοικοι της Καλιφόρνια σε ψηφοφορία τους αποφάσισαν με 54% έναντι 46% να καταργήσουν το "Affirmative of action"! Την απόφαση αυτή δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν ούτε οι χιλιάδες διαδηλωτές που κατέκλυσαν την πόλη του Σαν Φρανσίσκο στις 28 του Αυγούστου, αλλά ούτε και η μετέπειτα προσφυγή στο Ανώτατο Πολιτειακό Δικαστήριο πολλών ομάδων που μάχονται για τα κοινωνικά δικαιώματα. Από τη Δευτέρα 3 του Νοέμβρη, η "πρόταση 209", καταργεί όλες τις προστατευτικές διατάξεις για τις ομάδες των μειονοτήτων και η Καλιφόρνια γίνεται η πρώτη Πολιτεία που απαγορεύει στην πολιτειακή, αλλά και στις τοπικές κυβερνήσεις να κάνουν χρήση της "πράξης" αυτής του Συντάγματος. Το χειρότερο είναι ότι ακόμα 23 Πολιτείες σκέφτονται πολύ σοβαρά να υιοθετήσουν ανάλογα μέτρα στο άμεσο μέλλον.

Είναι παραπλανητικό να σκεφτεί κανείς ότι οι κάτοικοι αυτής της νότιας πολιτείας είναι ανάλγητοι... Οχι. Μία απάντηση ίσως μπορεί να δοθεί από τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που πλήττουν κυρίως τους νέους και την οικονομική ύφεση που μάστιζε την Πολιτεία για χρόνια, που έχουν αποδοθεί στην πλημμυρίδα των νέων μεταναστών κυρίως από το Μεξικό και τις χώρες της Καραϊβικής, μετά την εφαρμογή της ΝΑΦΤΑ. Τα χρόνια προβλήματα διογκώθηκαν, τα πνεύματα οξύνθηκαν και ο αίτιος ήταν εύκολο να βρεθεί... Οι μετανάστες και όλοι αυτοί που προστατεύονται από το νόμο ως μειονότητες, δημιουργώντας έτσι ανισότητες ανάμεσα στον πληθυσμό (!).

Βέβαια, η επίθεση στο νόμο που εφαρμόστηκε από τον Λίντον Τζόνσον το 1965, είχε ήδη αρχίσει επί προεδρίας Ρόναλντ Ρέιγκαν και Τζόρτζ Μπους, ταυτόχρονα με την επίθεση στη μέση αμερικανική τάξη για να μπει σε εφαρμογή το σχέδιο της "ανασυγκρότησης των επιχειρήσεων" και της "παγκοσμιότητας της οικονομίας", λίγο πριν ο Τζορτζ Μπους μας ειδοποιήσει περιχαρής, μετά το πέρας του πολέμου του Κόλπου, για τη "Νέα τάξη πραγμάτων". Απλώς επί προεδρίας του "εκσυγχρονιστή" Κλίντον, το σχέδιο μορφοποιείται και γίνεται επίσημο...

Εξάλλου, ανάμεσα στους πολιτικούς αναλυτές, οι θεωρίες που κάνουν θραύση είναι οι θεωρίες της "ορθολογικής επιλογής" και της "δημόσιας επιλογής" που αντιμετωπίζουν τον πολίτη - εκλογέα ως καταναλωτή και τον πολιτικό ως επιχειρηματία. Εύλογα λοιπόν, ο καθηγητής Θίοντορ Λόουι από το 1992, σε άρθρο στο "American Political Science Review" σημείωνε ότι ακόμα και αν "η θεωρία της δημόσιας επιλογής δεν υπήρχε, οι ρεπουμπλικανικές κυβερνήσεις της δεκαετίας του '80 θα έπρεπε να την εφεύρουν".

Το πρόσχημα λοιπόν ήταν αρκετά εύκολο να βρεθεί... Το μεταναστευτικό κύμα που "έπληξε με δριμύτητα" τις ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία, και είναι συγκρίσιμο μόνο με το ανάλογο κύμα στις αρχές του αιώνα μας, διαμόρφωσε μία "νέα" κατάσταση όπου η πολυμορφία και η πολυδιάσπαση των εθνοτήτων επιτρέπει μια προσεκτικότερη ματιά (...) και φυσικά μια νέα προσέγγιση επί "ίσοις όροις", που δεν το επιτρέπει η παρούσα νομοθεσία...

Είναι γεγονός ότι περίπου 10% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ, είναι μετανάστες πρώτης γενιάς, δηλαδή έχουν γεννηθεί σε ξένες χώρες. Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται να φτάσει στο 14%, εφόσον οι ρυθμοί ροής μεταναστών συνεχίσουν να κινούνται στο ίδιο επίπεδο. Ετσι, το "έγκριτο" "US News" αποδίδει την εσωτερική μετανάστευση των ανειδίκευτων Αμερικανών εργατών προς μικρότερες πόλεις ή φθηνότερες Πολιτείες, καθώς και την πτώση των εργατικών ημερομισθίων, στο κύμα των μεταναστών που από το 1990 έως και το 1995 εγκαθίσταντο στις μεγάλες και "βιομηχανικές" πόλεις όπως τη Νέα Υόρκη, το Σικάγο, το Χιούστον και το Λος Αντζελες. Φυσικά, δεν ξεχνά να υπενθυμίσει πόσο στοιχίζουν, αλλά και πόσα οφέλη μπορεί να έχει μακροπρόθεσμα ο μέσος Αμερικανός, αφού οι μετανάστες, παράνομοι ή νόμιμοι, πληρώνουν για πολλά χρόνια κοινωνική ασφάλιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μέχρι κάποια μέρα να αποκτήσουν και οι ίδιοι το δικαίωμα της απολαβής των καταβεβλημένων... Ενώ βρίσκει μία ακόμα καλή πλευρά, αφού οι μετανάστες πληρώνονται λιγότερο για μία σειρά εργασίες, άρα και το κόστος σε αυτούς τους τομείς - όπως εστιατόρια, καθαριστήρια κλπ - θα είναι λιγότερο για τους Αμερικανούς...

Η αλήθεια είναι όμως ότι η πλειονότητα των μεταναστών ζει σε άθλιες συνθήκες στοιβαγμένη κατά δεκάδες σε παμπάλαια κτίρια κοντά στα ανάκτορα του Μπέβερλι Χιλς ή τη χλιδή του "χρηματιστηριακού κόσμου" της Νέας Υόρκης. Ζει χωρίς δικαιώματα, χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, χωρίς να έχει πολλές φορές δυνατότητα να στείλει και τα παιδιά τους στο σχολείο ή να τους προσφέρει ακόμα και τα στοιχειώδη... Ηδη οι μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ έχουν γεμίσει από "μικρόκοσμους", γκέτο, όπου ο τρόμος και η εξαθλίωση βασιλεύει.

Ιδιαίτερα για τους Μεξικανούς η εξελικτική πορεία της μεταναστευτικής πολιτικής των ΗΠΑ, είναι ομολογουμένως κάπως ειρωνική. Το 1848 τα αμερικανικά στρατεύματα εισέβαλαν στο Μεξικό και κατέλαβαν αυτές τις περιοχές που σήμερα είναι οι νότιες Πολιτείες της αμερικανικής επικράτειας. Πάνω από 1 εκατομμύριο Μεξικανοί αναζήτησαν άσυλο στις ΗΠΑ κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1911-17, αλλά ήταν φυσικά ευπρόσδεκτοι μια και βοηθούσαν με τις χαμηλές τους αποδοχές το ξεπέρασμα της κρίσης του Πρώτου Παγκόσμιου Πόλεμου. Λίγα χρόνια όμως αργότερα, στην περίοδο της "Μεγάλης Κρίσης" του 1929, η οργή της κοινής γνώμης στράφηκε και "πάλι" εναντίον τους, αναγκάζοντας σε επαναπατρισμό περισσότερους από μισό εκατ. που ήδη είχαν γίνει Αμερικανοί πολίτες. Ανάλογες περιπτώσεις είναι και οι Νικαραγουανοί, οι Αϊτινοί, οι Κεντροαμερικανοί και όλοι αυτοί, όπου η πολιτική "διείσδυσης και αποικιοποίησης" των χωρών τους, που ακολουθούσαν για δεκαετίες οι ΗΠΑ, τους έφεραν στη "γη της Επαγγελίας"...

Οι αναταραχές στην περιοχή της Καραϊβικής και της Κεντρικής Αμερικής, που κατέκλυσαν με ισπανόφωνους τις νότιες Πολιτείες, ανάγκασαν τον περασμένο Σεπτέμβρη τη Γερουσία να υιοθετήσει έναν αυστηρό νόμο για τη μετανάστευση, - που κάνει σχεδόν αδύνατον κάποιοι από τους "φτωχούς" να μπορέσουν να πάρουν ποτέ την πολυπόθητη "πράσινη κάρτα", μια και απαιτείται η καταβολή ενός τύπου "υποθήκης" (Affidative of support), που καταδεικνύει την οικονομική εγγύηση που καταβάλλει κανείς - καθώς και την απέλαση όλων των παρανόμων.

Πιθανά, όλα αυτά ισχύουν για τους "άθλιους" - τους λατινογενείς πληθυσμούς, καθώς η πλειονότητα των παρανόμων - που όμως ποτέ δεν καταγράφεται από τα "αρμόδια και επίσημα" γραφεία, όπως καταγγέλλουν σχεδόν σύσσωμα τα αντιρατσιστικά κινήματα - είναι είτε Ιρλανδοί, είτε Καναδοί, είτε Ρώσοι και κυρίως μετανάστες από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Ο λόγος της απόκρυψης αυτής δεν είναι ο "αλτρουισμός προς τους δοκιμαζόμενους" που επιδεικνύει η καθεστηκυϊα τάξη, αλλά η πολλαπλή εκμετάλλευσή τους.

Αφ' ενός, οι μετανάστες αυτοί είναι αρκετά μορφωμένοι που τους κάνει ένα αξιοζήλευτο εργατικό ειδικευμένο δυναμικό σε "τιμές εξευτελιστικές". Αξίζει να σημειωθεί ότι, περίπου το 60% είναι κάτοχοι πανεπιστημιακού τίτλου ή ανωτέρας σχολής σε επίπεδο Κολεγίου, ενώ αντιστοίχως μόνο το 20% των Αμερικανών βρίσκεται σε ανάλογο μορφωτικό επίπεδο.

Αφ' ετέρου, τα εκατομμύρια αυτών των μεταναστών οι οποίοι συγκροτούν "ομάδες πίεσης" (lobbies), αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την άσκηση της αμερικανικής πολιτικής σε πολλά σημεία του πλανήτη. Τα παραδείγματα είναι άπειρα, τα πιο τρανταχτά όμως οι περιπτώσεις της κουβανικής μειονότητας, της ιρλανδικής και των πρώην πολιτών των σοσιαλιστικών χωρών. Η κουβανική μειονότητα χρησιμοποιεί και κυρίως χρησιμοποιείται από τους κατά καιρούς ιθύνοντες για να προκαλεί "χτυπήματα" στην Κούβα, ενίοτε και πραγματικά... Ο νόμος "Χελμς - Μπάρτον" είναι ένα από αυτά, όπως και "αεροπορικές αποστολές σωτηρίας" των μεταναστών με την κάλυψη του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού και αεροπορίας.

Οι Ιρλανδοί μετανάστες χρησιμοποιήθηκαν από τον Πρόεδρο Κλίντον για να ασκήσει πιέσεις προς τους Ιρλανδούς καθολικούς - κυρίως τη μονομερή κατάπαυση του πυρός εκ μέρους του ΙΡΑ και τη συμμετοχή του Σιν Φέιν - να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και των ειρηνευτικών συνομιλιών για το Βορειοϊρλανδικό, μια και οι ΗΠΑ κοιτούν με αδηφάγο μάτι το οικονομικό μέλλον του Ολστερ. Πώς; Απειλώντας να κοπούν τα εμβάσματα που στέλνουν, παράνομα φυσικά, με όλα τα μέσα μετανάστες από τη Βόρεια Ιρλανδία που προσέφυγαν στις ΗΠΑ καθ' όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων στο Ολστερ.

Επίσης, δεν παρέλειψαν να τονίσουν ότι σε περίπτωση που δεν υπακούσουν, θα ακολουθήσουν ακόμα σκληρότερα μέτρα. Οταν ο Τζέρι Ανταμς φάνηκε πρόθυμος, πέντε μαχητές του ΙΡΑ απελευθερώθηκαν από φυλακές της Καλιφόρνια. Πιο περίπλοκα φαίνονται τα σχέδια που αφορούν τη διείσδυση των ΗΠΑ προς τις πρώην Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες. Αραγε είναι τυχαίο πως από τις πρώτες χώρες που προτάθηκαν για την επέκταση του ΝΑΤΟ είναι η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Πολωνία; Αραγε οι μετανάστες από τη Ρωσία δεν έπαιξαν κάποιο ρόλο στην οικονομική διείσδυση των αμερικανικών επιχειρήσεων, αμέσως μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στη ρωσική αγορά, αλλά και για τη συνεχόμενη άσκησης πιέσεως για τη μελλοντική τους διείσδυση προς τις περιοχές της Ευρασίας, όπου είναι το μελλοντικό πετρελαϊκό κέντρο;

Οσο για τα καθ' ημάς, είναι γνωστός ο ρόλος του "ελληνικού λόμπι" και αντίστοιχα του τουρκικού, για την ακολουθούμενη στρατηγική στη Μεσόγειο, που θεωρείται για τους Αμερικανούς ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής (...) - ίσως ο χαρακτηρισμός αυτός θα πρέπει να μας βάζει σε σκέψεις...

Είναι το μέλλον τόσο ζοφερό όσο παρουσιάζεται; Πιθανόν, όσο οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ, υπήκοοι ή μετανάστες, νόμιμοι ή παράνομοι, εξακολουθούν να στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου και "ακόμα πιο πολύ από ό,τι πριν, ο όχλος πρέπει να ελέγχεται ιδεολογικά και σωματικά, να στερείται της δυνατότητας οργάνωσης και επικοινωνίας, που είναι η προϋπόθεση για εποικοδομητική σκέψη και κοινωνική δράση" *.

*Ο τίτλος, όπως και η τελευταία φράση του κειμένου είναι από το 11ο κεφάλαιο του βιβλίου του Νόαμ Τσόμσκι, "Ετος 501".

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ