(Του απεσταλμένου μας Γρηγόρη ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑ)

Από την εποχή, που οι πειρατές του Βαρβαρόσσα λεηλατούσαν το Ρέθυμνο στα μέσα του 16ου αιώνα - λόγω της οικονομικής άνθησης της πόλης που συνοδευόταν από σημαντική πολιτιστική ανάπτυξη - και από τότε που η πόλη γινόταν το ορμητήριο των εξεγέρσεων ενάντια στον τουρκικό ζυγό "κύλησε" πολλή θάλασσα στο παλιό της λιμάνι.

Το μόνο που θυμίζει σήμερα εκείνες τις εποχές είναι η παλιά πόλη του Ρεθύμνου. Ενα υπέροχο αρχιτεκτονικό μνημείο που παρέμενε "ζωντανό" μέχρι και πριν λίγα χρόνια, αφού όχι μόνο συνέχιζε να κατοικείται, αλλά διατηρούσε και παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες.

Ολα αυτά υπήρχαν μέχρι τη "στιγμή" που οι αιρετοί "άρχοντες" της πόλης, οι περασμένοι και οι τωρινοί, φαίνεται πως θέλησαν να μετατρέψουν την παλιά πόλη σε τουριστική "ατραξιόν" της περιοχής, σε μια "μηχανή" παραγωγής κέρδους, με το τίμημα αυτής της στρεβλής "ανάπτυξης" να το πληρώνουν φυσικά οι κάτοικοί της, αλλά βέβαια και η ίδια η πόλη.

Η παλιά πόλη του Ρεθύμνου έχει αρχίσει πλέον να χάνει τη ζωντάνια της, οι κάτοικοί της την εγκαταλείπουν και οι παραδοσιακές δραστηριότητες παρακμάζουν. Ανάλογη πορεία ακολουθήθηκε και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και από αυτή την άποψη ίσως μπορούμε να πούμε ότι το Ρέθυμνο στάθηκε "τυχερό", αφού η μεσαιωνική "καρδιά" του συνέχιζε να χτυπά μέχρι τις μέρες μας. Η απορία που δημιουργεί αρχικά το γεγονός του "χάους" της απόστασης ανάμεσα στην εικόνα της παλιάς πόλης, όπως τη "βλέπει" η δημοτική αρχή και όπως την παρουσιάζουν οι κάτοικοί της, αρχίζει να μετατρέπεται σε υποψία για τους στόχους της δημοτικής αρχής, όταν ακούσει κάποιος τους τελευταίους.

Αυτοί, οι εναπομείναντες, διάλεξαν το δρόμο του αγώνα από αυτόν της φυγής και μάλιστα μέσα από συλλογικές προσπάθειες. Ομως, η ποιοτική διαφορά ανάμεσα στις δύο διαφορετικές διαπιστώσεις έγκειται σε μια "λεπτομέρεια". Οτι αυτοί οι άνθρωποι ζουν στην παλιά πόλη...

Σύμφωνα με Προεδρικό Διάταγμα του 1985, η παλιά πόλη του Ρεθύμνου είναι ιστορικό, διατηρητέο μνημείο και παραδοσιακός οικισμός. Ανάμεσα στα άλλα απαγορεύεται ρητά η λειτουργία οχλουσών δραστηριοτήτων και τα μπαρ. Σε αυτό το σημείο ακριβώς ξεκινά ένας "μίτος" καταστροφής, "δεμένος" στην πολιτική αδειών καταστημάτων που ακολουθεί η δημοτική αρχή. Μίτος που όσο ξετυλίγεται, τόσο εμφανίζεται μια εικόνα "γκετοποίησης" με πολλές διαστάσεις. Συζητάμε για το θέμα με τον πρόεδρο του Συλλόγου Κατοίκων της Παλιάς Πόλης Μανώλη Κουνδουράκη.

"Οχι μόνο δεν έχουν σεβαστεί την παλιά πόλη ως ιστορικό, διατηρητέο μνημείο, ως οικισμό, αλλά αντίθετα εφαρμόζουν επικίνδυνη πολιτική", λέει ο συνομιλητής μας. "Εχει διαπιστωθεί τόσο από την ελληνική όσο και από τη διεθνή εμπειρία ότι ο σημαντικότερος παράγοντας προστασίας και επιβίωσης των ιστορικών κέντρων, όπως του Ρεθύμνου, είναι η διατήρηση και η λειτουργία της κατοικίας. Εμείς δεν είμαστε κατά της ισόρροπης ανάπτυξης των άλλων λειτουργιών, πάνω από όλα όμως πρέπει να συμπληρώνουν τη λειτουργία της κατοικίας και να εξυπηρετούν γενικότερα τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης μας. Με αυτή την επικίνδυνη πολιτική, οι περισσότεροι κάτοικοι, που μπορούσαν να εξασφαλίσουν μια άλλη κατοικία σε άλλο σημείο της πόλης, εγκατέλειψαν τις κατοικίες τους. Φοβούνται".

Οι αριθμοί που μας έδωσαν οι κάτοικοι είναι χαρακτηριστικοί. Από 8.000 κόσμος που ζούσε και εργαζόταν εκεί πριν πέντε χρόνια απέμειναν περίπου 3.500.

"Οι κάτοικοι δεν μπορούν να ησυχάσουν. Είναι εργάτες, χαμηλού οικονομικού επιπέδου, άνθρωποι τρίτης ηλικίας. Και δεν μπορούν να βρουν και το δίκιο τους πουθενά. Μου είπαν επιχειρηματίες με μπαρ ότι πρέπει να φύγουν οι κάτοικοι και να μετατραπεί η παλιά πόλη σε οχλούπολη. Οταν ένα μπαρ λειτουργεί μέχρι τα ξημερώματα και οι θαμώνες φεύγουν μεθυσμένοι, πυροβολώντας στον αέρα και μαρσάροντας, δημιουργούν συνθήκες τρομοκρατίας", επισημαίνει ο Μανώλης Κουνδουράκης.