Εξετάσεις διαγνωστικές, ολιγόλεπτες, ωριαίες, συμπληρωματικές, ανακεφαλαιωτικές, πανελλαδικές, τεστ δεξιοτήτων, εργασίες εμπέδωσης, σύνθεσης και δημιουργίας, φάκελος επιδόσεων και δραστηριοτήτων. Μαθήματα γενικά, κατευθύνσεων και επιλογής, κλάδοι, κύκλοι και επιστημονικά πεδία. Πρόκειται, στην κυριολεξία, για έναν κυκεώνα, που έχουν να αντιμετωπίσουν από φέτος οι μαθητές των Λυκείων, με την εφαρμογή της αντιεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην παιδεία.

Οι αλλαγές στα Λύκεια και στην τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση είναι η πρώτη φάση υλοποίησης των σχεδιασμών για ριζική αλλαγή προς το αντιδραστικότερο του εκπαιδευτικού συστήματος, που θα ολοκληρωθούν με τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ακολουθούν τις κατευθύνσεις της "Λευκής Βίβλου για την Παιδεία", που είναι προϋπόθεση για να εφαρμοστούν σε ευρεία κλίμακα όσα επιτάσσει η "Λευκή Βίβλος για την Απασχόληση", δηλαδή η πλήρης ανατροπή των εργασιακών σχέσεων.

Η ιδέα είναι απλή: Το Λύκειο ταυτίζεται σχεδόν με τη διαδικασία εισαγωγής σε ΑΕΙ και ΤΕΙ και με ένα νέο σύστημα αξιολόγησης (συνεχείς και πολλαπλές εξεταστικές διαδικασίες), μετατρέπεται σε μηχανισμό πρόωρης εκδίωξης των παιδιών των λαϊκών στρωμάτων, τα οποία θα στρέφονται αναγκαστικά προς την επαγγελματική κατάρτιση μέσω των Τεχνολογικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων και των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Οσοι καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στο φιλτράρισμα του Λυκείου, έχουν να "χαρούν" την απάτη της"ελεύθερης πρόσβασης" στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που θα ισχύσει από το 2000. Εκεί θα βρεθούν αντιμέτωποι, όχι μόνο με τη "λίστα προτεραιότητας"(αποτέλεσμα και αυτή των πολλαπλών συνεχών εξετάσεων στο Λύκειο) για την εισαγωγή τους στο Τμήμα που επιθυμούν, αλλά και με τους νέους φραγμούς που θα ορθώνονται πλέον μέσα στην ίδια την - πολλαπλών ταχυτήτων - τριτοβάθμια εκπαίδευση με την εφαρμογή των κύκλων σπουδών. Εκεί θα γίνεται το επόμενο φιλτράρισμα. (Ο υπουργός Παιδείας το έχει πει καθαρά: Αν κάποιος, για παράδειγμα, "περάσει" στην Ιατρική, δε σημαίνει ότι σώνει και καλά πρέπει να γίνει γιατρός. Αν δεν περάσει στο δεύτερο κύκλο σπουδών, μπορεί κάλλιστα με το "πτυχίο" του πρώτου κύκλου να απασχοληθεί ως διοικητικός υπάλληλος σε νοσοκομείο...).

Σε ένα συνονθύλευμα εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (κατηγοριοποιημένα ΑΕΙ και ΤΕΙ, με "Προγράμματα Σπουδών" και "Προγράμματα Σπουδών Επιλογής", κάθε λογής ιδιωτικά ΙΕΚ και "κολέγια" και ό,τι άλλο ήθελε προκύψει στο μέλλον, ο κάθε νέος θα "διέρχεται", συλλέγοντας (με τις πιστωτικές μονάδες) σκόρπιες γνώσεις, "εξειδικεύσεις" και ..."δεξιότητες". Η όποια "συλλογή", που θα εμπλουτίζεται συνεχώς ("διά βίου εκπαίδευση"), θα αναγράφεται σε ένα ατομικό δελτίο, με το οποίο ο καθένας θα διαπραγματεύεται την πώληση της εργατικής του δύναμης.

"Τα πτυχία δεν έχουν σημασία, σημασία έχει η εξειδίκευση", λέει η "Λευκή Βίβλος", που καταναλώνει ταυτόχρονα πολύ χώρο για την "ευελιξία" και την "προσαρμοστικότητα" στην αγορά εργασίας και λέει ορθά - κοφτά: Οι λίγοι να σπουδάζουν και οι πολλοί να καταρτίζονται.

Οσο για την παραπαιδεία (την "εξωσχολική βοήθεια", όπως την ονομάζει το υπουργείο Παιδείας), όχι μόνο δεν αποδυναμώνεται, αλλά απεναντίας γνωρίζει, ήδη, τεράστια άνθηση. Μέχρι τώρα, ο ανταγωνισμός αφορούσε τα 4 - 5 μαθήματα των πανελλαδικών εξετάσεων, ενώ ο υποψήφιος είχε τη δυνατότητα την επόμενη χρονιά να επιχειρήσει βελτίωση του βαθμού σε όποιο μάθημα επιθυμούσε. Από τώρα και στο εξής, ο ανταγωνισμός αφορά σχεδόν το σύνολο των μαθημάτων και των τριών τάξεων του Λυκείου, ενώ σχεδόν μηδενίζονται οι δυνατότητες νέων ευκαιριών. Για παράδειγμα, αν κάποιος μαθητής δεν πάει καλά σε ένα μάθημα στις εξετάσεις της Γ Λυκείου, είναι υποχρεωμένος την επόμενη χρονιά να εξεταστεί εκ νέου στο σύνολο των μαθημάτων της τάξης, κινδυνεύοντας να χάσει κάποιους καλούς βαθμούς που είχε πετύχει αρχικά.

Είναι προφανές λοιπόν και ήδη αποδεικνύεται περίτρανα στην πράξη ότι σχεδόν όλοι οι μαθητές είναι αναγκασμένοι να καταφεύγουν πλέον στα φροντιστήρια. Τα πρώτα στοιχεία που υπάρχουν από φροντιστήρια της πρωτεύουσας κάνουν λόγο για διπλασιασμό των εγγραφών μαθητών Β Λυκείου και σημαντική αύξηση (πάνω από 17%) εγγραφών μαθητών Α Λυκείου. Η νέα αυτή πραγματικότητα αποτελεί εφιάλτη για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς των λαϊκών στρωμάτων. Δεν είναι μόνο ότι τα έξοδα πρέπει να αρχίσουν από την Α Λυκείου, αλλά υπάρχει και σημαντική αύξηση στα δίδακτρα, γιατί το φροντιστήριο είναι απαραίτητο για περισσότερα μαθήματα. Δηλαδή, έχουμε να κάνουμε με έναν επιπλέον ταξικό ταξικό φραγμό, καθώς η πρόσβαση στη γνώση μετατρέπεται σε πρόσβαση του χρήματος σ' αυτήν.

Στις σελίδες που ακολουθούν παρουσιάζονται όσο το δυνατόν εκτενέστερα οι αλλαγές στην αξιολόγηση των μαθητών στα Λύκεια και στον τρόπο πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η προσεκτική ανάγνωσή τους δεν έχει μόνο αξία πληροφόρησης των άμεσα ενδιαφερόμενων μαθητών και γονιών, αλλά δίνει τη συνολική εικόνα των αντιδραστικών αλλαγών.