«Μομφή και στους δυο, και στην κυβέρνηση και στην αξιωματική αντιπολίτευση. Και επειδή ακριβώς αυτή η θέση για μομφή για τους δυο δεν μπορεί να εκφραστεί με βάση την ψηφοφορία η οποία γίνεται, γι' αυτό και δε θα συμμετάσχουμε στην ψηφοφορία».

Με την ξεκάθαρη αυτή τοποθέτηση η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, ανακοίνωσε την αποχώρηση του Κόμματος από την ψηφοφορία που έγινε για την πρόταση μομφής και εξηγώντας τη θέση αυτή τόνισε:

«Κατ' αρχήν, θα μου πείτε ότι μια πρόταση μομφής αφορά την κυβέρνηση. Δεν αφορά τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Σωστό. Το πολιτικό πρόβλημα, όμως, της Ελλάδας είναι συγκεκριμένο. Στη σύνθεση του Κοινοβουλίου υπάρχει ένα κόμμα που είναι κυβέρνηση και μια σειρά από μικρά κόμματα με τα οποία μπορεί κανείς να έχει διαφωνίες, αλλά στο κάτω κάτω μέχρι τώρα τα μικρά κόμματα δεν έχουν συμβάλει από κυβερνητικές θέσεις και δε νομίζω να έχουμε αυταπάτες ότι στις επόμενες εκλογές θα είμαστε εμείς κυβέρνηση αυτοδύναμη - εμείς δε θα είμαστε ούτε σε συνεργασία, αλλά εν πάση περιπτώσει - ή ότι θα είναι αυτοδύναμη κυβέρνηση του Συνασπισμού.

Επομένως, κρίνεται η Νέα Δημοκρατία ως κυβέρνηση οπωσδήποτε και ως αξιωματική αντιπολίτευση τα προηγούμενα χρόνια, που έπαιξε σημαντικό ρόλο. Κρίνεται και το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση τα προηγούμενα χρόνια και ως διεκδικητής του επίζηλου τίτλου της διακυβέρνησης στις επόμενες εκλογές. Υπάρχει μία απόσταση μεταξύ τους, αλλά πραγματικά δεν είναι μεγάλη. Και από αυτήν την άποψη μιλάμε για κόμματα εξουσίας, που είχαν την κυβερνητική εξουσία, τη διεκδικούν. Επομένως, το πολιτικό πρόβλημα πάνω από όλα συνίσταται στα δύο αυτά κόμματα, ανεξάρτητα από την κριτική που μπορεί να κάνουμε τα μικρότερα κόμματα μεταξύ μας. Δεν είχαμε μέχρι τώρα κυβερνητικές ευθύνες. Οι ευθύνες μας αλλού φαίνονται.

Κριτήριο για μας δεν είναι ένα θέμα. Σας το λέω ειλικρινά. Αν το ΠΑΣΟΚ είχε μία διαφορετική θέση για το άρθρο 16, θα το συγχαίραμε, αλλά δε θα αλλάζαμε τη συνολική γνώμη για το ΠΑΣΟΚ. Εκτός αν έκανε πρόταση μομφής στην κυβέρνηση για το άρθρο 16 και έθετε μόνο αυτό το ζήτημα στην ατζέντα. Τότε θα ψηφίζαμε μαζί με το ΠΑΣΟΚ.

Σήμερα, από τα ίδια τα πράγματα, από το περιεχόμενο της μομφής, κρίνεται συνολικά η πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, η πολιτική δηλαδή που εκπροσωπεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Η Νέα Δημοκρατία δεν είναι ένα κόμμα αποσπασμένο από αυτά τα συγκεκριμένα συμφέροντα που εκπροσωπεί, τα συλλογικά συμφέροντα του κεφαλαίου».

Αναφερόμενη η Αλ. Παπαρήγα στο κριτήριο που θέτει το ΚΚΕ για να τοποθετείται απέναντι στα άλλα κόμματα, υπογράμμισε:

«Σημείο κρίσης και για τα μεγάλα και για τα μικρά κόμματα και στην αναμεταξύ μας κρίση είναι η στάση τους απέναντι σε αυτό που λέμε κεφάλαιο - εργασία, απέναντι σε αυτήν την αντίθεση. Υπάρχει αυτή η αντίθεση και δε γεφυρώνεται με τίποτα. Κρίνεται στις ιδιωτικοποιήσεις. Κρίνεται στη μάχη σε πιο απλά αλλά μεγάλα θέματα για το λαό, των συλλογικών συμβάσεων. Κρίνεται στο επίπεδο των μισθών, των συντάξεων, του ορίου συνταξιοδότησης. Κρίνεται η αγροτική πολιτική. Κρίνεται η πολιτική απέναντι στους μικρομεσαίους. Κρίνεται οπωσδήποτε η πολιτική στην Παιδεία, στην Υγεία, στο Περιβάλλον. Δηλαδή, κρίνεται η πολιτική στο σύνολο των παραγόντων, που διαμορφώνουν την καθημερινή ζωή του εργαζόμενου, του λαού. Δεν μπορούμε να κόψουμε φέτες και να πούμε "βγάλε ένα και άσε το άλλο", εκτός - ξαναλέω - αν συζητάμε ένα θέμα στην πρόταση μομφής, οπότε εκεί θα μπορούσε κανείς να δει, ανάλογα με τη στάση που κρατάει η αντιπολίτευση στο συγκεκριμένο θέμα. Κρίνεται στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής: Αιγαίο, Κυπριακό, Βαλκάνια, Αφγανιστάν, Ιράκ, Παλαιστίνη. Μ' αυτήν την έννοια, αφού μπαίνει από τα ίδια τα πράγματα εφ' όλης της ύλης συζήτηση, δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε την κυβέρνηση από την αξιωματική αντιπολίτευση και να αναστείλουμε την κριτική μας χτες και σήμερα στο ΠΑΣΟΚ και να επικεντρώσουμε την προσοχή στην κυβέρνηση.

Θέλω να σταθώ σε ένα βασικό κριτήριο, στα θέματα της δημοκρατίας: κάμερες, τρομονόμοι, παρακολουθήσεις. Εντάξει, από χρόνια δεν υπάρχει στην ΚΥΠ και την ΕΥΠ τμήμα για το ΚΚΕ ή για άλλα κόμματα, αλλά παρακολουθήσεις γίνονται. Για εμάς, όμως, υπάρχει ένα κριτήριο βασικό στη δημοκρατία, αυτό που ποτέ δεν ακούγεται μέσα στη Βουλή. Ακούγεται η δημοκρατία για τα πανεπιστήμια και βεβαίως και εμείς γι' αυτήν παλεύουμε, ακούγονται διάφορα πράγματα για τη δημοκρατία και τη διαφάνεια, αλλά η δημοκρατία στο χώρο εργασίας δε συζητιέται. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία σε καμία χώρα, σε κανένα κοινωνικό σύστημα, αν δεν υπάρχει ελευθερία - χωρίς καμία δέσμευση - στη δράση του εργαζομένου και στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Κοιτάξτε, δε χρειάζεται στους τόπους δουλιάς να υπάρχουν νόμοι, δε χρειάζεται τίποτα. Το όπλο της απόλυσης, αυτό είναι. Μεγάλο όπλο. Και κοιτάξτε, εμείς χαιρόμαστε και είμαστε μέσα στις φοιτητικές κινητοποιήσεις. Δε λέω ότι είμαστε μόνο εμείς και - αν θέλετε - δεν αισθανόμαστε και κάτι, γιατί δεν το κάνουμε πρώτη φορά. Τι θα γίνει; Μπορούν σήμερα οι εργατοϋπάλληλοι να απεργήσουν ανάλογα με αυτό που θέλουν να κάνουν; Ενας που αισθάνεται ότι ζει πολύ ωραία δε θα απεργήσει, δε θέλει να διακινδυνεύσει τίποτα. Είναι εύκολες οι κλαδικές απεργίες σήμερα; Δεν είναι εύκολες. Οι εργαζόμενοι - το έχω ξαναπεί στη Βουλή - παίρνουν τηλέφωνο στα συνδικάτα και λένε: "Στείλτε επιτροπή απεργιακού αγώνα να μην μας αφήσει να μπούμε, για να δικαιολογηθούμε στον εργοδότη γιατί δεν μπαίνουμε". Αυτό για εμάς είναι το μέτρο της δημοκρατίας. Ολα τα άλλα, όταν μπορείς να έχεις μια κινητικότητα που στην επιτρέπουν ή εν πάση περιπτώσει την κατακτάς χωρίς να βάλεις το ερώτημα: "Θα έχω αύριο να φάω;" - και αυτή η κινητικότητα χρειάζεται βεβαίως και αυτή έχει ανάγκη από περισσότερη δημοκρατία, γι' αυτό και επιχειρείται ό,τι επιχειρείται για το άσυλο, αλλά πάνω απ' όλα για εμάς δημοκρατία είναι στους χώρους δουλιάς. Γιατί, αν θέλετε, η νεολαία ως κίνημα από μόνη της δεν μπορεί να έχει κατακτήσεις, αν δεν έχει δίπλα τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων, το εργατοϋπαλληλικό κίνημα.

Γιατί, καταλαβαίνετε, ότι ο φοιτητής βγαίνει και διεκδικεί - και καλά κάνει - τη δημόσια Παιδεία. Ο πατέρας του μπορεί να κάνει απεργία εναντίον του άρθρου 16; Βεβαίως, εμείς παλεύουμε ακριβώς για να συνειδητοποιήσει ο λαός ότι έχει όπλο στα χέρια του. Μπορεί να χρειάζεται θυσίες. Αυτές δεν είναι καθόλου περιττές. Για εμάς, λοιπόν, κριτήριο για την κυβέρνηση είναι το σύνολο της πολιτικής και για όποιο κόμμα φιλοδοξεί να κυβερνήσει επίσης το κριτήριο είναι το σύνολο της πολιτικής».

Με συγκεκριμένα παραδείγματα η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ ανέλυσε την ταύτιση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ σε όλα τα σοβαρά ζητήματα τονίζοντας:

«Θα ήθελα να φέρω ένα παράδειγμα σε αυτούς οι οποίοι θυμώνουν. Και οι νεοδημοκράτες θυμώνουν, όταν τους λέμε ότι με το ΠΑΣΟΚ έχουν την ίδια πολιτική, και αντίθετα. Ας πάρουμε την τελευταία δεκαπενταετία - εικοσαετία.

Κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ; Η Νέα Δημοκρατία δεν ψηφίζει τη μεγάλη πλειοψηφία των νομοσχεδίων. Γιατί δεν την ψηφίζει; Αν δείτε τα Πρακτικά... Προσχήματα. Αμα θέλεις να πεις "όχι" σε κάποιον, κάτι θα βρεις: η διαφάνεια, οι πελατειακές σχέσεις... Αν γίνει μια ιδιωτικοποίηση, δε θεωρεί ότι είναι εγγύηση η ιδιωτικοποίηση που τη θέλει η Νέα Δημοκρατία, γιατί τα έσοδα από την ιδιωτικοποίηση θα πάνε για εισπρακτικούς σκοπούς και όχι για αναπτυξιακούς. Δείτε τώρα το ΠΑΣΟΚ. Κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία. Το ΠΑΣΟΚ, στη μεγάλη πλειοψηφία, δεν ψηφίζει τα βασικά νομοσχέδια. Η αιτιολογία; Επιμέρους θέματα. Υπαρκτά, αλλά επιμέρους...

Πού ψήφισαν μαζί; Σε μια σειρά νόμους που είτε κυρώνουν διεθνείς συνθήκες που έχουν σχέση είτε με την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ ή τέτοια σχετικά ζητήματα. Εκεί πάνε μαζί, δε διακινδυνεύουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί το "όχι" ή το "ναι" στο Κοινοβούλιο δε λέει από μόνο του τίποτα. Εξαρτάται γιατί λες "όχι" και γιατί λες "ναι". Μπορεί να συμπέσουν κόμματα και στο "όχι" και στο "ναι", αλλά από διαφορετικές αφετηρίες. Τηρουμένων των αναλογιών, δε θέλω να κάνω και κάποια πιστή μεταφορά, άλλο ήταν το "όχι" του Μεταξά του 1940 και άλλο ήταν το ΟΧΙ του ελληνικού λαού. Επομένως, ας μη μιλάμε για την επιφάνεια των πραγμάτων ή ακόμα και για τα συνθήματα.

Η αντιπαράθεση ανάμεσα στα δύο κόμματα είναι ένας οξύτατος ανταγωνισμός, σαφώς για τη διακυβέρνηση, ποιος θα είναι στην κυβέρνηση. Αν θέλετε είναι ο ίδιος ανταγωνισμός που γίνεται στο πεδίο της οικονομίας ανάμεσα σε μεγάλα μονοπωλιακά συγκροτήματα. Την ίδια πολιτική έχουν για παράδειγμα οι ιδιοκτήτες των σούπερ μάρκετ. Την ίδια πολιτική έχουν οι διάφοροι εταίροι, οι διάφορες επιχειρήσεις που φιλοδοξούν για παράδειγμα να εξαγοράσουν μία άλλη επιχείρηση. Ο ένας τραπεζικός όμιλος τσακώνεται με τον άλλο. Είναι σκληροί ανταγωνιστές, με όλα τα μέσα. Εδώ ξέρουμε πάρα πολύ καλά - δε μιλώ για την Ελλάδα, γιατί δεν έχω τέτοιο παράδειγμα - ότι διεθνώς μέχρι και το συνδικάτο του εγκλήματος είναι στην υπηρεσία μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, προκειμένου να εξοντώσουν τον αντίπαλο. Ακόμη, μια σειρά σκάνδαλα που βγαίνουν στην επιφάνεια τα βγάζουν μεταξύ τους. Υπαρκτά ή ανύπαρκτα, δεν ξέρω, δεν μπαίνω σε αυτήν τη λογική. Οπωσδήποτε η μεγάλη πλειοψηφία είναι υπαρκτά σκάνδαλα...

Επομένως, υπάρχει ένας τέτοιος ανταγωνισμός. Εμείς δεν μπορούμε να μπούμε ανάμεσα σε αυτόν τον ανταγωνισμό και να διαλέξουμε τον καλύτερο. Η Νέα Δημοκρατία, για παράδειγμα, με όλα τα μέσα, βεβαίως, προωθεί την πολιτική των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων. Μα, δεν υπάρχει μεταρρύθμιση που να μην ωφελεί τους επιχειρηματίες. Δεν υπάρχει μεταρρύθμιση που να μην πλήττει άμεσα ή έμμεσα το λαό. Και δεν τον πλήττει μόνο σήμερα, αλλά υποθηκεύει και το μέλλον του για πολύ.

Βεβαίως, η Νέα Δημοκρατία θα επιθυμούσε να προωθήσει την πολιτική της με το καρότο. Αλλά όταν δεν μπορεί με το καρότο θα χρησιμοποιήσει και το μαστίγιο. Εμφανίζεται και λέει στο ΠΑΣΟΚ ότι έχει τα συγχαρητήρια διάφορων οργανισμών και εταιρειών που κάνουν τη διεθνή αξιολόγηση των χωρών. Το δεχόμαστε. Και το ΠΑΣΟΚ είχε τέτοιες θετικές αξιολογήσεις. Μα, οι αξιολογητές ένα κριτήριο έχουν: πόσο φθηνή γίνεται η εργατική δύναμη και πόσο μεγαλώνουν τα κέρδη. Εμείς δεν αισθανόμαστε καθόλου υπερήφανοι γι' αυτές τις αξιολογήσεις. Είναι αξιολογήσεις με συγκεκριμένο κριτήριο.

Η κυβέρνηση, λοιπόν, αυτήν την περίοδο χρησιμοποιεί και για το πανεπιστημιακό φοιτητικό κίνημα, αλλά και για το εργατικό κίνημα - θα το πω καθαρά - τη συκοφαντία. Τις καταλήψεις που είναι μορφή πάλης, τις απεργίες, τους αποκλεισμούς δρόμων που είναι και αυτή μορφή πάλης - άλλωστε σε τέτοιες μορφές πάλης πήγαν και νεοδημοκράτες στο παρελθόν - τις ταυτίζει με τη δράση των κουκουλοφόρων. Και εμείς θα το ξαναπούμε: την κουκούλα τη φοράνε για να κρυφτούν από το κίνημα και όχι για να κρυφτούν από τις δυνάμεις καταστολής. Απόδειξη ότι ποτέ δεν πιάνονται. Αμα έχεις μια κουκούλα είναι σίγουρο ότι δε θα πιαστείς.

Αυτά λοιπόν τα συγχαρητήρια τα οποία παίρνει η κυβέρνηση, για μας είναι απόδειξη της αντιλαϊκής πολιτικής της. Τι να κάνουμε τώρα, να διαλέξουμε να πάμε με τη μομφή που θέλει το ΠΑΣΟΚ ή να πάμε και με το ΠΑΣΟΚ εναντίον της Νέας Δημοκρατίας; Δηλαδή το ΠΑΣΟΚ των καλών ιδιωτικοποιήσεων, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ των καλών συλλογικών συμβάσεων, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ της ευελφάλειας;

Το ΠΑΣΟΚ αμέσως ρουφάει - όπως και η Νέα Δημοκρατία - όποιον όρο βγει στην Ευρωπαϊκή Ενωση που συσκοτίζει ταξικά τα πράγματα. Ευελφάλεια: ευελιξία λέει και ασφάλεια... Ευελιξία και ασφάλεια είναι φθηνή εργατική δύναμη, ευέλικτες μορφές εργασίας. Είναι αυτές οι συμβάσεις της μισής ώρας που υπογράφουν οι καθαρίστριες στα σχολεία. Αλλά, λέει, θα έχεις ασφάλεια. Τώρα πώς μπορεί να έχει ασφάλεια ο φτωχός και ο άνεργος, δεν μπορούμε να το καταλάβουμε...

Με ποιο ΠΑΣΟΚ να πάμε; Με το ΠΑΣΟΚ του "σχεδίου Ανάν", υπέρ; Με το ΠΑΣΟΚ που εμφανίζεται και πάει στο Λίβανο ο πρόεδρός του σαν πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και είναι με την κυβέρνηση του Λιβάνου, με τον συγκεκριμένο άνθρωπο που τοποθέτησαν εκεί οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέα με τη Γαλλία; Με το ΠΑΣΟΚ που λέει, οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί να είστε ψύχραιμοι μεταξύ σας, να τα βρείτε θύτης και θύμα; Με το ΠΑΣΟΚ που υποστηρίζει, αυτό που κάνει και η Νέα Δημοκρατία, τη δημιουργία ενός κράτους - προτεκτοράτου στα Βαλκάνια, του Κοσσυφοπεδίου; Εγώ, λέει, θέλω προτεκτοράτα που προέρχονται με βελούδινο τρόπο, δηλαδή με πιστόλι στον κρόταφο. Αυτός είναι ο βελούδινος τρόπος!

Δεν μπορούμε να πάμε με κανέναν και να το ξεκαθαρίσουμε. Μέσα στη Βουλή, τους δύο τους ταυτίζουμε στα βασικά ζητήματα. Διαφορές υπάρχουν, τακτικής, χειρισμών, οι ανθρώπινες μπορεί να πει κανένας διαφορές, που υπάρχουν και μέσα στο ίδιο το κόμμα.

Εξω όμως από τη Βουλή, εμείς δε διαχωρίζουμε τον κόσμο σε Νεοδημοκράτες, Πασόκους, ΚΚΕ και Συνασπισμό ή ό,τι άλλο. Καμία τέτοια διαφορά. Ταυτίζουμε τα δύο κόμματα μέσα στη Βουλή και προσπαθούμε πραγματικά οι εργαζόμενοι σαν μια γροθιά να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική. Είναι δύσκολο. Πολλές φορές λένε οι εργαζόμενοι, να ενωθούμε ανεξάρτητα από πολιτικές και ιδεολογικές θέσεις. Από μία πλευρά αυτό είναι σωστό, διότι στο ίδιο καζάνι βράζουν, ανεξάρτητα ποιο κόμμα ψηφίζουν, όμως - και αυτή είναι η αλήθεια - δεν μπορείς να επιλύσεις προβλήματα και να κάνεις ένα κίνημα συσπειρωμένο και δυνατό, ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές και πολιτικές θέσεις. Διότι, όπως και να το κάνουμε, όταν χρόνια κινείσαι ανάμεσα στα δύο κόμματα και είσαι εργάτης, είσαι φτωχός αγρότης, είσαι φτωχός μικρομεσαίος, είσαι φοιτητής και σπουδαστής και βλέπεις τι γίνεται, όχι μόνο με το άρθρο 16 - και το άρθρο 16 να μην περάσει, η ιδιωτικοποίηση θα έρθει, υπάρχουν άλλες κοινοτικές οδηγίες - γενικά, όταν λες, εγώ στο κίνημα θέλω εκείνο, αλλά στο πολιτικό επίπεδο ακολουθώ τα δύο κόμματα εναλλάξ, τότε υπονομεύεις τα συμφέροντά σου και την αποτελεσματικότητα του κινήματος.

Ετσι, λοιπόν, εμείς παλεύουμε για να επιλυθούν τα συμφέροντα όλων, άλλωστε δεν είναι δυνατόν να γίνει αυτό με βάση τις κομματικές ταμπέλες, αλλά να το πούμε καθαρά, πραγματικά έχουμε αγώνες σημαντικούς, αλλά ο λαός και το λαϊκό κίνημα έχει να αντιμετωπίσει πολύ σκληρό και πολυμέτωπο αντίπαλο. Και αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι οι αγώνες, ώστε να κατακτά έστω και κάτι μικρό, αλλά να μην έχει καμία αυταπάτη για τους δύο»!