Οπως αναφέρεται και στο νόμο για την «αξιολόγηση» (3374/2005), το αντικείμενο της διασφάλισης ποιότητας «συνίσταται στη συστηματική, τεκμηριωμένη και λεπτομερή αποτίμηση, ανάδειξη και καταγραφή του έργου των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, με τη χρήση αντικειμενικών κριτηρίων και στην κριτική ανάλυση του έργου». Οπως προκύπτει από την «ανάλυση κριτηρίων διασφάλισης ποιότητας ακαδημαϊκών μονάδων» της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ), τα «αντικειμενικά» κριτήρια δεν είναι άλλα από τη συμμόρφωση των πανεπιστημίων στις αντιδραστικές αλλαγές που προωθούνται από την κυβέρνηση, με μπούσουλα τη στρατηγική της Μπολόνια.

Ανάμεσα στις ερωτήσεις υπάρχουν δείκτες που μετρούν συγκεκριμένα την πειθήνια εφαρμογή των διατάξεων του νέου νόμου - πλαισίου. Από τις πιο «αθώες» - αν ο καθηγητής έχει ανακοινωμένες ώρες γραφείου για συνεργασία με τους φοιτητές - μέχρι τις πιο βασικές και ουσιαστικά αντιδραστικές πλευρές του νόμου - αν υπάρχει διαδικασία διαμόρφωσης, παρακολούθησης και δημοσιοποίησης σχεδίου ανάπτυξης από το ίδιο το τμήμα.

Στην ενότητα «στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξης», ελέγχεται αν υπάρχει σχέδιο ανάπτυξης του τμήματος, «τι προσπάθειες κάνει το τμήμα προκειμένου να προσελκύσει μέλη ακαδημαϊκού προσωπικού με το σχέδιο ακαδημαϊκής ανάπτυξης του τμήματος» και για να «προσελκύσει φοιτητές υψηλού επιπέδου»... Τι προσπάθειες κάνει δηλαδή το τμήμα για να προσελκύσει τα καλύτερα μυαλά και να έχει έναν ακόμα «κράχτη» στην προσέλκυση πελατείας.

Ακόμα, για τα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, ελέγχεται «ποιες είναι οι πηγές χρηματοδότησης» (που προφανώς δεν είναι ο κρατικός προϋπολογισμός, αλλά τα δίδακτρα και οι χορηγίες). Για το λόγο αυτό ερωτάται το τμήμα «πώς εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα του προγράμματος» και «πώς χρησιμοποιούνται οι πόροι που διατίθενται στο πρόγραμμα». Είναι επικερδής επιχείρηση ή όχι; Αξίζει να επενδύσει κανείς τα χρήματά του (αν είναι επιχείρηση) ή το μέλλον του (αν είναι φοιτητής);

Ενώ για την έρευνα, ανάμεσα σε άλλα, ελέγχεται το «πώς χρηματοδοτείται η προμήθεια, συντήρηση και ανανέωση των ερευνητικών υποδομών», ενώ στην αναγνώριση της έρευνας στοιχεία που μετριούνται είναι «πόσα διπλώματα ευρεσιτεχνίας απονεμήθηκαν σε μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του τμήματος» και αν «υπάρχει πρακτική αξιοποίηση (π.χ., βιομηχανικές εφαρμογές) των ερευνητικών αποτελεσμάτων». Κατά πόσον, δηλαδή, η ερευνητική δραστηριότητα του τμήματος είναι προσαρμοσμένη στις άμεσες ανάγκες του κεφαλαίου για αύξηση της κερδοφορίας του. Οχι αν γίνεται βασική έρευνα, για την προαγωγή και ανάπτυξη της επιστήμης και την ευημερία του λαού.

Οσο για τη φοιτητική μέριμνα, τα στοιχεία που ερευνώνται είναι, ανάμεσα σε άλλα, ο θεσμός του «συμβούλου καθηγητή», «η υπηρεσία υποστήριξης εργαζόμενων φοιτητών» και των «περισσότερο αδύναμων φοιτητών και εκείνων που δεν ολοκληρώνουν εμπρόθεσμα τις σπουδές τους», οι υποτροφίες (πέραν του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών), η ομαλή ένταξη νεοεισερχομένων, η υποστήριξη των αλλοδαπών φοιτητών. Ουδεμία ερώτηση για το αν υπάρχουν φοιτητικές εστίες και αν καλύπτουν τις ανάγκες, αν υπάρχουν εστιατόρια και φοιτητικές λέσχες, πώς γίνεται η μετακίνηση των φοιτητών... όλα αυτά δηλαδή που αποτελούν φοιτητική μέριμνα! Αντίθετα, φοιτητική μέριμνα θεωρείται η ψυχολογική υποστήριξη των εργαζόμενων φοιτητών και οι υποτροφίες (ανταποδοτικές με μαύρη εργασία ή από κάποια «φιλεύσπλαχνη» επιχείρηση που θέλει να κατοχυρώσει από νωρίς τους αριστούχους φοιτητές).

Δεν είναι τυχαίο ότι το ερωτηματολόγιο έχει ξεχωριστή ενότητα για τις «σχέσεις με κοινωνικούς, πολιτιστικούς, παραγωγικούς φορείς» (ΚΠΠ φορείς) του τμήματος. Το πανεπιστήμιο στα μέτρα της αγοράς, πρέπει να συνάπτει και επιχειρηματικές συμφωνίες και να μπορεί να προσελκύει πελατεία. Ετσι, στοιχείο της «ποιότητας» είναι τα έργα συνεργασίας με ΚΠΠ φορείς που εκτελούνται, πόσοι καθηγητές και φοιτητές λαμβάνουν μέρος σε αυτά, αν «αξιοποιούνται οι εργαστηριακές υποδομές του τμήματος στις συνεργασίες με ΚΠΠ φορείς», δηλαδή πόσο έχει γίνει το πανεπιστήμιο μαγαζάκι των εταιρειών. Ακόμα, «πώς αναγνωρίζεται και προβάλλεται η επιστημονική συνεργασία του τμήματος με ΚΠΠ φορείς», δηλαδή πώς διαφημίζεται ότι το τμήμα παρέχει επιστημονικές υπηρεσίες για να προσελκύσει μεγαλύτερη πελατεία.

Στο ίδιο πλαίσιο, την «αντικειμενική» αξιολόγηση ενδιαφέρει αν «ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των έργων συνεργασίας σε ειδικά περιοδικά ή στον Τύπο», αν οργανώνονται εκδηλώσεις για την ενημέρωση των φορέων, αν υπάρχει συνεργασία με αποφοίτους του τμήματος που είναι στελέχη ΚΠΠ φορέων, αν εντάσσονται οι επισκέψεις φοιτητών σε ΚΠΠ χώρους στην εκπαιδευτική διαδικασία, αν οργανώνονται διαλέξεις στελεχών ΚΠΠ φορέων και αν απασχολούνται στελέχη ΚΠΠ φορέων ως διδάσκοντες. Γιατί στο «ανταγωνιστικό» πρόγραμμα σπουδών δε χρειάζονται επιστήμονες αλλά «επαγγελματίες», που να παρέχουν στους φοιτητές την κατάρτιση που θεωρεί αναγκαία το κεφάλαιο. Ακόμα, την «αξιολόγηση» ενδιαφέρει αν «συνάπτονται προγραμματικές συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ τμήματος και ΚΠΠ φορέων», αν «εκπροσωπείται το τμήμα σε τοπικούς ή περιφερειακούς οργανισμούς και αναπτυξιακά όργανα», αν «συμμετέχει ενεργά το τμήμα στην εκπόνηση τοπικών/περιφερειακών σχεδίων ανάπτυξης», αν «αναπτύσσει το τμήμα και διατηρεί σχέσεις με την τοπική και περιφερειακή κοινωνία, καθώς και με την τοπική, περιφερειακή ή/και εθνική οικονομική υποδομή». Ποιοτικό, δηλαδή, είναι το πανεπιστήμιο που συνάπτει τις καλύτερες εμπορικές συμφωνίες και αναλαμβάνει μεγάλα έργα...

Η «ποιότητα» αποκτά διαφορετικό περιεχόμενο ανάλογα με το ποιος την επικαλείται. Οταν την επικαλείται το κεφάλαιο, η ποιότητα είναι δείκτης κομμένος και ραμμένος στα συμφέροντά του για αύξηση της κερδοφορίας. Στην προκειμένη περίπτωση, για πανεπιστήμια που λειτουργούν με επιχειρηματικά κριτήρια και ελέγχονται μέσω και του μηχανισμού «αξιολόγησης» για το αν συμβάλλουν με τον τρόπο τους στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Αυτή η «ποιότητα» δεν έχει καμία σχέση με την ποιότητα στην εκπαίδευση, με το επίπεδο μόρφωσης, με την ανάπτυξη της επιστήμης προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων.

Μέχρι σήμερα, από το 2005 που έχει θεσμοθετηθεί νομικά, η «αξιολόγηση» στην πλειοψηφία των πανεπιστημίων μπλοκάρεται - και δικαιολογημένα, τέτοια ψευδεπίγραφη που είναι - συστηματικά από κινητοποιήσεις φοιτητών, εκπαιδευτικών, εργαζομένων. Η συνέχιση των κινητοποιήσεων, η επαγρύπνηση για να μην εφαρμοστεί η «αξιολόγηση» με αγοραία κριτήρια, συνδέεται και με τον αγώνα για να μην εφαρμοστεί, να καταργηθεί ο νόμος - πλαίσιο. Γιατί η «αξιολόγηση» αποτελεί πλέον και προϋπόθεση για την εφαρμογή του νόμου - πλαισίου, καθώς η «συμμόρφωση προς τα αποτελέσματα της διαδικασίας αξιολόγησης» λαμβάνεται υπόψη από τον υπουργό Παιδείας στην εκτίμηση της πρότασης για τα τετραετή ακαδημαϊκά αναπτυξιακά προγράμματα.