Παπαγεωργίου Βασίλης

Μέχρι σήμερα, ένα σχέδιο που έχει δει το φως της δημοσιότητας έκανε λόγο πως πρόθεση της κυβέρνησης είναι να μειώσει τους δήμους σε 400, από 1.034 που είναι σήμερα, τις νομαρχίες σε 16 από 52 και τις περιφέρειες σε 6 από 13.

Είναι γνωστό ότι αυτό που επιδιώκει η κυβέρνηση της ΝΔ και συμφωνεί και το ΠΑΣΟΚ είναι «ο επιτελικός ρόλος του κράτους και το πέρασμα ολοένα και περισσότερων αρμοδιοτήτων στην Αυτοδιοίκηση», ώστε ο θεσμός (ως ένας μηχανισμός του αστικού κράτους) να γίνει ακόμα πιο αποτελεσματικός για τη δράση του μεγάλου κεφαλαίου.

Ενώ, με τη λεγόμενη αποκέντρωση, θα διασπάσουν τελικά τον ενιαίο χαρακτήρα σημαντικών κοινωνικών τομέων, όπως Υγεία, Πρόνοια και Παιδεία και θα διευκολύνουν έτσι την παράδοσή τους στα χέρια των επιχειρηματιών. Είναι, επίσης, γνωστό ότι το κόστος που θα φορτωθεί στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα θα είναι υπέρογκο, ενώ θα μεγαλώσει η ταξική κατηγοριοποίηση των σχολείων και της εκπαίδευσης σε βάρος των παιδιών των λαϊκών οικογενειών και θα δίνονται κακής ποιότητας υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας.

Ο «Ρ» αποκαλύπτει σήμερα την πρόταση της ΚΕΔΚΕ μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις. Συγκεκριμένα, η Ενωση με υπόμνημα που κατέθεσε τον περασμένο Ιούλη στον πρωθυπουργό και το οποίο υπογράφει ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ, δήμαρχος Αθήνας Νικήτας Κακλαμάνης, προτείνει τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στις νέες αυτοδιοικητικές μονάδες της χώρας με ταυτόχρονη μεταφορά του δικαιώματος για είσπραξη από αυτές μιας σειράς φόρων.

Οι αρμοδιότητες που ζητά ενδεικτικά να μεταφερθούν είναι:

• Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση
• Πρωτοβάθμια Υγεία και Προληπτική Ιατρική
• Κοινωνική Πρόνοια
• Τοπικές περιβαλλοντικές παρεμβάσεις
• Πυροσβεστική

Η ΚΕΔΚΕ ζητά την είσπραξη και αξιοποίηση των φόρων: ακίνητης περιουσίας, μεταβίβασης ακινήτων, ΦΠΑ στις οικοδομές, αυτομάτου υπερτιμήματος και ΕΤΕΡΠΣ (ειδικό ταμείο του ΥΠΕΧΩΔΕ). Επιπλέον, προτείνει τη συνταγματική θεσμοθέτηση της διοικητικής μεταρρύθμισης, ούτως ώστε να μην μπορεί να υπάρξει καμία υπαναχώρηση από αυτήν. Λέει συγκεκριμένα: «Μεταρρυθμίσεις που δε θα διευκολύνονται απλώς από το Σύνταγμα, όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά θα επιβάλλονται και μάλιστα με συγκεκριμένο και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα στον κοινό νομοθέτη».

Και η ΚΕΔΚΕ, όπως η κυβέρνηση, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΝ, μιλούν δήθεν για «την ανάγκη αποκέντρωσης».

Πρέπει να σημειώσουμε ότι την περασμένη Τετάρτη δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ δήλωση του Ευ. Αποστόλου, μέλους της ΠΓ του ΣΥΝ και υπεύθυνου για τα θέματα Αυτοδιοίκησης. Λέει λοιπόν: «Ο ΣΥΝ θεωρεί ότι πρέπει η διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας να προσαρμοστεί σε ένα σύστημα όπου το κεντρικό κράτος θα περιοριστεί στον επιτελικό του ρόλο και η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα κάνει πράξη την αποκέντρωση»...

Είναι χρήσιμο να θυμίσουμε ότι το πρόγραμμα της ΝΔ αναφέρει για το ίδιο θέμα: «ο ρόλος του κράτους είναι επιτελικός, ρυθμιστικός και κατευθυντήριος. Επιδιώκουμε ένα κράτος λιγότερο δαπανηρό και ευέλικτο. Θα το πετύχουμε με την εφαρμογή ενός εκτεταμένου προγράμματος αποσυγκέντρωσης και αποκρατικοποίησης»...

Οπως και το τι λέει το ΠΑΣΟΚ στο πρόγραμμά του για το ίδιο θέμα: «Διαμορφώνουμε μια απλή - ευδιάκριτη - αποκεντρωμένη δομή σε τρία επίπεδα». Σε άλλο κείμενο του ΠΑΣΟΚ αναφέρεται: «Το κεντρικό κράτος πρέπει να εξελιχθεί σε ένα κράτος στρατηγείο, ευέλικτο και αποτελεσματικό, που ασκεί συγκεκριμένες επιτελικές αρμοδιότητες». Το ΠΑΣΟΚ μάλιστα θεωρεί ότι στο «κεντρικό κράτος» πρέπει να μείνουν η εξωτερική πολιτική, η εσωτερική ασφάλεια και η άμυνα. Ολοι οι υπόλοιποι τομείς πρέπει να περάσουν στην Αυτοδιοίκηση.

Προτείνουν αυτό το διοικητικό μοντέλο ως φορέα της αποκέντρωσης. Μόνο που στην πραγματικότητα εννοούν αποκέντρωση προς όφελος του κεφαλαίου.

Ενας τομέας τον οποίο προτίθενται να μεταβιβάσουν στην Αυτοδιοίκηση είναι η Παιδεία. Αυτό που έχει αποκαλυφθεί είναι ότι με την οδηγία της Κομισιόν προωθούνται «τα πιο αποκεντρωμένα εκπαιδευτικά συστήματα» που είναι «ταυτόχρονα και τα πιο ευέλικτα, αυτά που προσαρμόζονται πιο γρήγορα και επιτρέπουν να αναπτυχθούν νέες μορφές συμπράξεων και συνεργασιών».

Και εάν μέχρι τώρα αυτό που έχει προχωρήσει στην Ελλάδα είναι οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την κατασκευή σχολείων, με τον «Καποδίστρια 2» το πράγμα πηγαίνει πολύ πιο μακριά...

Ας δούμε, όμως, μερικά παραδείγματα από τη διεθνή εμπειρία. Ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία από προκήρυξη του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών είναι αποκαλυπτικά:

ΗΠΑ: Η εκπαίδευση έχει υπαχθεί εξ ολοκλήρου στην Αυτοδιοίκηση κάθε Πολιτείας. Οι επιχειρήσεις μπαίνουν στα σχολεία και καθορίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Πολυεθνική τροφίμων αξιώνει από τα επιχορηγούμενα Δημοτικά να διδάσκουν τις πράξεις των μαθηματικών προσθαφαιρώντας πατατάκια και από τα Λύκεια να φορούν οι μαθητές μπλουζάκια και καπελάκια με το σήμα της!

Η ημέρα της «Coca - cola» είναι μέρα συμμετοχής των σχολείων σε εθνικό διαγωνισμό. Οταν σε ένα σχολείο που συνεργάζεται με την «Coca-cola», ένας μαθητής φόρεσε μπλούζα ανταγωνιστικής εταιρείας, αποβλήθηκε!

Φινλανδία: Τα σχολεία χρηματοδοτούνται κατά 50% από κρατικά κονδύλια και 50% από τις επιχειρήσεις και τη φορολόγηση των δημοτών. Ενα μεγάλο μέρος του προγράμματός τους, το τοπικό ή ευέλικτο, είναι διαφοροποιημένο μαζί με το αντίστοιχο εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα, που κυμαίνεται από 14 μέχρι και 30 ώρες, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του κάθε Δήμου και το ενδιαφέρον των χορηγών (προμηθευτές εκπαίδευσης).

Βρετανία: Η αποκέντρωση της εκπαίδευσης έχει πραγματοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, με αποτέλεσμα το συχνό κλείσιμο σχολείων από την ΤΑ, λόγω έλλειψης πόρων, που εξαρτώνται από τις επιδόσεις των μαθητών στις γραπτές περιφερειακές εξετάσεις.

Εχει ενδιαφέρον να υπενθυμίσουμε ορισμένα παραδείγματα για τη «δράση» της Αυτοδιοίκησης μέχρι σήμερα στον τομέα της Υγείας και Πρόνοιας.

• Από το 2003 έχει δημιουργηθεί το διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας ΟΤΑ στο οποίο συμμετέχουν 30 δήμοι της Αττικής.
• Τον Αύγουστο του 2007 το υπουργείο Υγείας και η ΤΕΔΚΝΑ κατέληξαν πως θα υπογράψουν μνημόνιο για τη δημιουργία των λεγόμενων Πολυδύναμων Κέντρων Υγείας, που θα «απαλλάξουν» το κράτος από την ευθύνη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
• Το υπουργείο Υγείας υπέγραψε προγραμματική σύμβαση με το Δήμο Αθηναίων και το 2008 θα δοθούν 10 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των δημοτικών ιατρείων σε Κέντρα Υγείας της πόλης.

Κι όλα αυτά χωρίς τις «νέες, ισχυρές διοικητικές μονάδες». Ηδη, λοιπόν, τα σχέδιά τους προχωρούν. Και η εμπειρία δείχνει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες Υγείας από τους Δήμους είναι αφ' ενός το όχημα για τη διάσπαση του ενιαίου του τομέα, ώστε να εμφανιστεί ξαφνικά κάποιος ιδιώτης που θα αναλάβει να «σώσει» την κατάσταση. Αφ' ετέρου, το γεγονός ότι επιστήμονες αμφισβητούν ευθέως την ποιότητα και το περιεχόμενο των υπηρεσιών με ό,τι αυτό συνεπάγεται για έναν τομέα όπως η Υγεία...

Το κρίσιμο ερώτημα «ποιον ωφελεί η διοικητική μεταρρύθμιση και ποιος καλείται να την πληρώσει;» απαντάται ολοκληρωμένα, αν στα προαναφερόμενα προστεθεί πως η μεταρρύθμιση αυτή είναι μια απαίτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή, ακόμη καλύτερα, μια διοικητική προσαρμογή της Ελλάδας στην Ευρώπη των πολυεθνικών.

Η προσαρμογή αυτή έχει ήδη ξεκινήσει και αυτό φαίνεται ακόμη καλύτερα αν λάβουμε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση προωθεί την απορρόφηση και αξιοποίηση των κονδυλίων του Δ' ΚΠΣ (ΕΣΠΑ).

Στο Ειδικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007 - 2013, κείμενο που έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση για έγκριση, η χώρα χωρίζεται σε πέντε χωρικές ενότητες. Συγκεκριμένα, αυτές είναι:

• Μακεδονίας και Θράκης
• Θεσσαλίας, Ηπείρου και Στερεάς Ελλάδας
• Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Ιόνιων Νήσων
• Αττικής
• Κρήτης, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου.

Ανεξάρτητα από τη μορφή που θα πάρει ο νέος διοικητικός χάρτης της χώρας, οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα πρέπει να παλέψουν ενιαία - χωρίς να πάρουν υπόψη τους τα αποπροσανατολιστικά τοπικιστικά διλήμματα, όπως το πού θα είναι η έδρα του δήμου ή της νομαρχίας - ενάντια στην ουσία αυτών των προθέσεων.

Η ανάπτυξη προς όφελος του λαού δεν είναι θέμα διοικητικής δομής, αλλά διαφορετικής πολιτικής κατεύθυνσης. Τις ανάγκες της εργατικής τάξης, του λαού γενικότερα, μόνο ένα ενιαίο δημόσιο δωρεάν σύστημα στους κοινωνικούς τομείς - Υγεία, Παιδεία, Πρόνοια - μπορεί να τις καλύπτει πλήρως. Ο σχεδιασμός μιας ανάπτυξης ανά τομέα και κλάδο με τα μέσα παραγωγής κοινωνική ιδιοκτησία και σύμφωνα με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, τις αναπτυξιακές δυνατότητες και προοπτικές προς όφελος των εργαζομένων, μπορεί να οδηγεί στη λαϊκή ευημερία.