Ο λόγος γίνεται ασφαλώς για την ανάπτυξη της δημοκρατίας και της ποικιλίας ιδεών μέσα στο Κόμμα, για το βαθμό σύνδεσής τους και για τις πρακτικές αντιμετώπισής τους. Ο βαθμός εσωκομματικής δημοκρατίας πρέπει να είναι πρώτος όρος επιτυχίας στρατηγικών σκοπών του Κόμματος.

Θα ήθελα να παρατηρήσω εδώ, ότι σε σχέση με τη δεκαετία του '80, έχουμε ένα σοβαρό πισωγύρισμα αφού υπάρχει έλλειμμα αξιοποίησης απόψεων. Η αφυδάτωση και η απονέκρωση των ΚΟΒ έχουν να κάνουν με αυτό ακριβώς το στοιχείο, το οποίο δεν πρόκειται να ξεπεραστεί με εκκλήσεις, αλλά με πρακτική αντιμετώπισης της «άλλης» άποψης.

Το ότι, βέβαια, ο Μαρξισμός θεμελιώνει τη δυνατότητα διατύπωσης άπειρων ιδεών και αντιλήψεων μέσα στα μαρξιστικά πλαίσια που εκφράζουν, είτε επιμέρους αλήθειες είτε διαφορετικές εκτιμήσεις για τις σχέσεις πρωτευόντων και δευτερευόντων παραγόντων στην πορεία του κινήματος, δεν είναι κάτι νέο. Δεν είναι απαραίτητο η «άλλη» άποψη να είναι οπωσδήποτε αντιμαρξιστική. Δυστυχώς, πρακτικά μέσα στο κόμμα κυριαρχεί αυτή η αντίληψη. Ετσι οδηγούμαστε σε πολώσεις, σε αφυδάτωση των ιδεολογικών συζητήσεων και των δημιουργικών αντιθέσεων και συνακόλουθα την παραγωγή πολιτικής μέσα από τη διαλεκτική σύνδεση.

Η ίδια πρακτική επεκτείνεται και στις συμμαχίες και στους συνεργαζόμενους πλην επιλεκτικών περιπτώσεων για τις οποίες καλούμαστε να δώσουμε γη και ύδωρ για τη συνεργασία λες και είναι αμάρτημα να λέμε σε κάθε συνεργαζόμενο, τα σύκα - σύκα και τη σκάφη - σκάφη. Τέτοιες αντιλήψεις του «όλα» ή «τίποτα» στις συμμαχίες μόνο ανυπέρβλητα εμπόδια υψώνουν για τις δυνάμεις εκείνες που έχουν άποψη, θέση και πολιτική συνεργασιών. Δεν είναι που οι άλλοι δε βρίσκουν πεδία συνεργασίας και δεν έρχονται, αλλά η δική μας πρακτική που τους αποκλείει. Η πολιτική των συμμαχιών δεν μπορεί να έχει δύο ταχύτητες. Στη θεωρία να εκπέμπονται πάγιες μαρξιστικές - λενινιστικές αρχές και στην πράξη να κυριαρχεί η οπορτουνιστική διαδικασία επιλογής συμμάχων. Οι αρχές πρέπει να τηρούνται ακέραιες και στην πράξη. Σοβαρό παράδειγμα για προβληματισμό αποτελεί η πολιτική μας στους ΕΒΕ. Παρουσιάζεται το φαινόμενο αντίφασης και διχασμού μεταξύ λόγων και πράξεων. Ενώ πάγια πρακτική του Κόμματος από το 1975 και μετά, ήταν η συγκρότηση πλατιών συνεργασιών στο συνδικαλιστικό κίνημα με ταυτόχρονη δυναμική οργάνωση των ΕΒΕ στη βάση ως μοναδικού παράγοντα αλλαγής των πραγμάτων, σήμερα αυτά παρουσιάζονται αντίστροφα. Διακηρύττουμε τη συνεργασία στη βάση και κάνουμε μεγαλόστομες διακηρύξεις για αγώνες στην κορυφή. Πρακτικά όμως κυριαρχεί η αντίληψη της καθαρότητας των «γραμμών», της ολοκληρωτικής αλήθειας της ηγεσίας και της υφέρπουσας μετά το '91 αντίληψης ότι κάθε συνεργαζόμενος μπορεί να είναι αυριανός «αποστάτης», με συνέπεια να μην υπάρχει ούτε σπιθαμή χώρος για συνεργαζόμενους ακόμη και για εκείνους που επί χρόνια βρίσκονταν δίπλα στην παράταξη του κόμματος στη ΔΗΚΕΒΕ.

Υπάρχει μια διάχυτη αυτοϊκανοποίηση από την «εκκαθάριση» των γραμμών από κάθε αναθεωρητικό και οπορτουνιστικό στοιχείο, βασικά δηλαδή από άλλες απόψεις που μας τυφλώνει και δε βλέπουμε τη ραγδαία συρρίκνωση των πραγματικών μας δυνάμεων.

Αυτή η λογική οδήγησε τις δυνάμεις της ΔΗΚΕΒΕ να βρίσκονται στο 1/3 αυτών που υπήρχαν μέχρι το '93, ενώ από άποψη δυναμισμού, τα πράγματα είναι τρισχειρότερα. Η ολοφάνερη αδυναμία οργάνωσης και κινητοποίησης των ΕΒΕ στη βάση, αντικαταστάθηκε με επίμονες προτάσεις αγωνιστικών κινητοποιήσεων στην ηγεσία της ΓΣΕΒΕΕ, οι οποίες αντιμετωπίζονται υποτιμητικά, όχι γιατί δεν είναι αναγκαίες και σωστές, αλλά γιατί οι άλλες δυνάμεις γνωρίζουν ότι η ΔΗΚΕΒΕ είναι ξεδοντιασμένος λύκος. Αυτό αποδείχτηκε όσες φορές τα τελευταία 3-4 χρόνια η συνομοσπονδία και διάφορες ομοσπονδίες υιοθέτησαν προτάσεις της ΔΗΚΕΒΕ για αγωνιστικές κινητοποιήσεις. Τότε φάνηκε ότι καμιά κινητοποίηση δεν μπορούσε να γίνει και ο αγώνας ευτελιζόταν σε μαζώξεις μερικών δεκάδων γνωστών μεταξύ των συνδικαλιστών.

Η βασική αιτία για την απομαζικοποίηση των συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων είναι βέβαια η αποδυνάμωση και η αποδιοργάνωση της ΔΗΚΕΒΕ. Η σημερινή «καθαρή» παράταξη, δεν έχει καμιά σχέση με τη δυναμική μαζική της δεκαετίας του '80, που ανέτρεψε αντιδραστικές συνδικαλιστικές ηγεσίες στη ΓΣΕΒΕΕ, την ΑΣΒΕ, στην ΟΒΣΑ, στην ΟΒΣΘ, στην ΟΒΣΠ, στο ΒΕΑ κ.ά. Τότε κάθε πρότασή μας συνδεόταν από μαζική κινητοποίηση από τα κάτω. Τώρα αντικαταστήσαμε τον πραγματικό αγώνα με το λεκτικό αγώνα και επιρρίπτουμε ευθύνες στις «ξεπουλημένες» ηγεσίες του σ.κ. γιατί δεν κατεβάζουν τον κόσμο! Αλλοι καιροί βέβαια, άλλες πρακτικές.

Και όμως σύντροφοι, οφείλουμε να πάμε μπροστά και όχι πίσω. Το σ.κ. των ΕΒΕ ήταν αυτό που είχε τις λιγότερες απώλειες και διαρροές μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού και τα γεγονότα της τελευταίας διάσπασης του Κόμματος. Το επιβεβαιώσαμε αυτό συγκρατώντας το βασικό όπλο των δυνάμεών μας στις εκλογές της συνομοσπονδίας το 1994, όπου ήρθαμε πρώτη δύναμη και το επιβεβαιώσαμε και στις εκλογές του 1997 όπου ο συνδυασμός μας ήρθε και πάλι πρώτη δύναμη. Δυστυχώς όμως, αντί να αξιοποιήσουμε αυτή την ευνοϊκή εξέλιξη, άρχισε το κυνήγι των μαγισσών, για να εκκαθαρίσουμε τις γραμμές της από «συμβιβαστικά» στοιχεία. Στην πράξη εκκαθαρίζαμε τις δικές μας δυνάμεις με μια απίστευτη ανευθυνότητα και καίγαμε το δάσος για το δέντρο. Τα καταστρεπτικά αποτελέσματα φαίνονται σήμερα και αν δεν αλλάξει η τακτική, τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα.

Γι' αυτά τα αρνητικά αποτελέσματα, όμως, κάποιοι έχουν σοβαρή ευθύνη. Είναι οι σύντροφοι «καθοδηγητές», που ισχυρίζονταν ότι είμαστε το κόμμα της εργατικής τάξης και όχι των επιχειρηματιών και δε μας χρειάζεται η ΓΣΕΒΕΕ. Αυτοί οι σύντροφοι πιστεύω μπροστά στο 16ο Συνέδριο, έχουν καθήκον και υποχρέωση να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Να εξηγήσουν, δηλαδή, γιατί απεμπολήσανε ένα κίνημα που οικοδομήσαμε πάνω από μια 20ετή συνεχή αγωνιστική πορεία που καταξίωσε κοινωνικά τους ΕΒΕ, που διέσπασε για πρώτη φορά το μπλοκ της εργοδοσίας, που συμμάχησε πάμπολλες φορές σε κοινούς αγώνες για κοινά προβλήματα με τους εργαζόμενους, τους αγρότες και συνέβαλε στην ανάπτυξη των κοινωνικών συμμαχιών που ασφαλώς εκφράστηκε πρώτη φορά σε τέτοια έκταση.

Το σ. κ. των ΕΒΕ θα ανακάμψει, όταν αντί για λόγια ατελέσφορα, στραφούμε πραγματικά στην οργάνωση της βάσης και στη συγκρότηση πλατιών αγωνιστικών συμμαχιών πάνω σε αρχές, με δυνάμεις που διατηρούν τις ιδιομορφίες τους, αλλά μπορούν να δώσουν τη μάχη μαζί μας. Ετοιμους, φτασμένους και ώριμους κομμουνιστές για συμμάχους δε θα βρούμε στη βάση. Θα βρούμε στην άπλαστη βάση των ΕΒΕ που αγωνιά για το αύριο και αναζητά τρόπο να εκφράσει την αντίθεσή τους στα μονοπώλια και τις πολυεθνικές. Οποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό, δεν έχει καταλάβει τίποτα από το μαρξισμό.

Τέλος, θα ήθελα να κάνω μια παρατήρηση για τη θέση εναντίον της ΕΕ. Είτε θεωρήσουμε ανεπίστρεπτη τη δημιουργία του αστικού υπερκράτους είτε όχι, η αλήθεια είναι ότι αυτή ασκεί πλέον κανονικές κρατικές, διοικητικές και πολιτικές λειτουργίες. Δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες αυτού του αντικειμενικού γεγονότος, λέγοντας απλά «έξω» από την ΕΕ. Τα όργανα λειτουργούν και παράγουν πολιτικές και εμείς απουσιάζουμε και δεν προσανατολίζουμε άμεσα τις δυνάμεις μας στη μεταφορά του ταξικού αγώνα εντός της ΕΕ. Την αντιμετωπίζουμε ακόμη σαν εξωτερικό φαινόμενο. Οι ταξικές εξουσίες, όμως, αντιμετωπίζονται στα εσωτερικά ταξικά πεδία της πάλης και της εξουσίας και όχι ως εθνικοί αντίπαλοι. Αν η εξουσία των πολυεθνικών της ΕΕ φοβάται κάτι σήμερα, δεν είναι οι εθνικές αποχωρήσεις - αυτές σταδιακά γίνονται αδύνατες - αλλά φοβάται τη συγκρότηση ενιαίων ευρωπαϊκών, λαϊκών και ταξικών μετώπων που θα την ανατρέψουν. Αν δεν κατανοήσουμε αυτή την αντικειμενική αλήθεια, θα τρέχουμε δυστυχώς πάντα πίσω από τα γεγονότα.

ΚΟ Πειραιά