Κυριακή 31 Δεκέμβρη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 28
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
... Και παλιά δαντέλα...

Το κοπανέλι είναι ένα παλιό είδος δαντέλας, που ήξεραν να πλέκουν οι γιαγιάδες μας, ιδιαίτερα οι νησιώτισσες. Με κοπανέλι στολίζονταν ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές (μπούστοι, ποδόγυροι, μπόλιες, μεσοφόρια, μαντίλια) και στολίζεται επίσης ο ρουχισμός του σπιτιού.

Σήμερα, μια ομάδα γυναικών αγωνίζεται να διασώσει το κοπανέλι, που είναι ένα πολύτιμο στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Εχουν μάλιστα ιδρύσει και σύλλογο φίλων διάσωσης και διάδοσης του κοπανελιού με την επωνυμία «Χριστίνα». Πώς δόθηκε αυτό το όνομα;

Το 1981 μια συντροφιά γυναικών στην Αθήνα γνωρίζει την τεχνική πλεξίματος δαντέλας με κοπανέλια στο Κέντρο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης της Αγγελικής Χατζημιχάλη στην Πλάκα. Η εμπνευσμένη διδασκαλία και αγάπη της δασκάλας τους Χριστίνας Κουστουράκη- Κουκουλάρη για τη δαντέλα αυτή οδήγησε την ομάδα το 1989 στην ίδρυση του ομώνυμου συλλόγου. Σκοπός του η διάσωση και διάδοση του κρητικού κοπανελιού και γενικότερα του ελληνικού κοπανελιού και της ελληνικής δαντέλας, η έρευνα των τεχνικών του, η μελέτη και η σύγκρισή τους.

Το σωματείο λειτουργεί επίσης σχολή για την εκμάθηση του κρητικού κοπανελιού με μεγάλη προσέλευση μαθητριών από 8 έως... 88 χρόνων. (Εκτός από το σύλλογο «Χριστίνα» το κρητικό κοπανέλι διδάσκεται και στο Κέντρο Λαϊκής Τέχνης Αγγελικής Χατζημιχάλη).

Μέλη του συλλόγου επισκέπτονται όλα τα μέρη της Ελλάδας όπου άνθιζε η τέχνη της δαντέλας και συναντάνε τις λιγοστές πλέκτριες που υπάρχουν ακόμα. Καταγράφουν ό,τι πληροφορίες υπάρχουν, φωτογραφίζουν όσα κομμάτια βρουν, δημιουργούν αρχείο με ζωντανές μαρτυρίες, ευαισθητοποιούν τον κόσμο κάνοντας προσωπικές επαφές με τα πολιτιστικά κέντρα κάθε περιοχής, διοργανώνουν ομιλίες, εκθέσεις. Κατάπληκτες έχουν μείνει με την ανταπόκριση του κόσμου, κάτι που δείχνει πως οι ρίζες που μας συνδέουν με την πολιτιστική μας παράδοση δεν έχουν ακόμα κοπεί, παρά την αδιαφορία του κράτους.

Με τη μέχρι σήμερα έρευνα του συλλόγου έχει διαπιστωθεί ότι η δαντέλα πλέκεται ακόμα σε Κρήτη, Αίγινα, Μήλο, Αττική, Σαλαμίνα, Μέγαρα, Μυτιλήνη, Κεφαλονιά, Ιθάκη και Χίο. Κάθε τόπος έχει τη δική του τεχνική.

Σε πάρα πολλά λαογραφικά μουσεία μπορεί κανείς να θαυμάσει δείγματα της δαντέλας αυτής, πλεγμένα στον ελληνικό χώρο, επηρεασμένα όμως από τις τεχνικές της Ευρώπης. Απ' αυτά το πιο οργανωμένο μουσείο είναι το Κοργιαλένειο Λαογραφικό Μουσείο της Κεφαλονιάς κι αυτό οφείλεται στην αγάπη και τη δραστηριότητα της εμπνεύστριας και δημιουργού Ελένης Κοσμετάτου.

Στην άλλη άκρη της Ελλάδας, σε ένα μικρό χωριό του Νομού Χανίων, το Γαβαλοχώρι, υπάρχει ένα μουσείο πλούσιο σε εκθέματα δαντέλας με κοπανέλι. Η εικόνα που παρουσιάζει το καλοκαίρι το χωριό με τις πλέκτριες στις αυλές, που κρατούν ζωντανή την παράδοση, είναι μοναδική για τον ελλαδικό χώρο. Η παράδοση της δαντέλας αυτής συνεχίζεται και σε μερικά μοναστήρια, όπως το γυναικείο μοναστήρι Τίμιου Προδρόμου στις Κόρακες Χανίων.

Το γραφείο του συλλόγου βρίσκεται στην οδό Παπαρρηγοπούλου 15 (3ος όροφος, γραφείο 31) πλατεία Κλαυθμώνος (Δευτέρα 5-7, Πέμπτη 10-12 π.μ., τηλ. 3239.187).

Στα άμεσα σχέδια του συλλόγου για τα επόμενα χρόνια είναι η συγγραφή βιβλίου για το ελληνικό κοπανέλι (έχει ήδη συγκεντρωθεί το υλικό), η στέγασή του σε αίθουσα κάποιου δημοσίου ή ιδιωτικού φορέα ώστε να λειτουργεί μόνιμη έκθεση και η ανάθεση σε αυτό της οργάνωσης της Παγκόσμιας Εκθεσης Δαντέλας στην Ελλάδα το 2006.

Το 1999 κυκλοφόρησε ένα καλαίσθητο δίγλωσσο λεύκωμα με θέμα «Οι ελληνικές δαντέλες στο Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου στο Λονδίνο». Το βιβλίο προβάλλει διεθνώς τις κρητικές δαντέλες από το 17ο μέχρι το 19ο αιώνα και έγινε ύστερα από πρόταση του συλλόγου από τον ΕΟΜΜΕΧ με τις εκδόσεις «ΙΝΔΙΚΤΟΣ».


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ