Παπαγεωργίου Βασίλης

Η Διάσκεψη για την Πολιτική Ασφάλεια που πραγματοποιήθηκε τις πρώτες μέρες του Φλεβάρη στο Μόναχο, ήταν αποκαλυπτική, όχι μόνο ως προς τις προθέσεις των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών και κέντρων σχετικά με τους νέους γύρους εξοπλισμών, αλλά και ως προς τις μεταξύ τους σχέσεις, οι οποίες αντικειμενικά έχουν αντανάκλαση και επίδραση στις παγκόσμιες εξελίξεις. Ταυτόχρονα αποκαλύπτει ότι κάθε άλλο παρά σύμπνοια υπάρχει μεταξύ τους όχι τόσο για την αναγκαιότητα των εξοπλισμών, αλλά ως προς το σκοπό που αυτοί εξυπηρετούν. 'Η, πιο σωστά, ως προς τον καθορισμό των συμμάχων και αντιπάλων και των εν δυνάμει εχθρών τους. Γιατί ως προς την αναγκαιότητα και το σκοπό γενικά των εξοπλισμών, τα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κράτη είναι στοχοπροσηλωμένα. Εχουν καθαρό, ότι η επέκταση της κυριαρχίας των μονοπωλίων, τα συμφέροντα των οποίων κάθε κράτος υπηρετεί, βρίσκονται σε ανταγωνιστική σχέση. Και αν οι συμβιβασμοί δεν είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν τη μοιρασιά ανάμεσα τους στην παγκόσμια αγορά, η πολιτική κάθε κράτους μπορεί να ασκείται και με άλλα, πέραν της διπλωματίας, μέσα. Δηλαδή τον πόλεμο.

Τα ζητήματα που κυριάρχησαν στο Μόναχο, ήταν ο ευρωστρατός (δύναμη 60.000 στρατιωτών) και η ανάπτυξη της αντιπυραυλικής άμυνας, από τις ΗΠΑ («Εθνικό Αντιπυραυλικό Σύστημα», NMD, το ονομάζουν). Δηλαδή ενός οπλικού συστήματος στο Διάστημα, ανάλογου, αλλά με σύγχρονη τεχνολογία, αυτού που στην περίοδο της προεδρίας του Ρίγκαν στις ΗΠΑ ονομάστηκε «Πόλεμος των άστρων».

Η υπόθεση «αντιπυραυλική άμυνα», επανήλθε με ένταση στην επικαιρότητα μετά την εγκατάσταση του νέου προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουόκερ Μπους, ως στοιχείο και μάλιστα από τα πιο σημαντικά της εξωτερικής πολιτικής της νέας κυβέρνησης. Τα σενάρια που είδαν το φως της δημοσιότητας, ως προς την αναγκαιότητα ανάπτυξης του συγκεκριμένου οπλικού συστήματος στο Διάστημα, ανέφεραν επίσης την εκτίμηση μιας πιθανής επίθεσης ενάντια στις ΗΠΑ, το 2017, από την Κίνα, η οποία αναχαιτίζεται από την αντιπυραυλική άμυνα.

Το τελευταίο διάστημα, η υπουργός Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις, «ανακάλυψε» στη Ρωσία, έναν εχθρό, γιατί, παρά το ότι ανατράπηκε ο σοσιαλισμός, διαθέτει πυρηνικά όπλα. Τη χαρακτήρισε ως τον υπ' αριθμόν ένα κίνδυνο για την εξαγωγή πυρηνικών όπλων ή πυρηνικής τεχνολογίας για την κατασκευή τους.

Η επίσημη αιτιολογία για την ανάπτυξη της αντιπυραυλικής άμυνας είναι οι κίνδυνοι από τα «δόλια κράτη, όπως το Ιράκ, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα κλπ», έτσι τα χαρακτηρίζουν. Τα σενάρια όμως είναι διαφορετικά. Αλλωστε ο Κινέζος πρέσβης, στον ΟΗΕ, Χου Ξιαοντί, έκανε μια αποκάλυψη, κατά τη διάσκεψη του Οργανισμού στη Γενεύη για τον αφοπλισμό («Ριζοσπάστης», 16/2/2001). «Εκφράζουμε τις βαθύτατες ανησυχίες μας για τις αναφορές σχετικά με τις ασκήσεις ενός πολέμου των άστρων, που έλαβαν χώρα τον προηγούμενο μήνα. Η άσκηση χρησιμοποίησε το διάστημα σαν πολεμικό πεδίο με σενάριο που εξελίσσεται κατά το 2017».

Στη διάσκεψη του Μονάχου, εκφράστηκαν από τη μεριά των ΗΠΑ αντιρρήσεις για τη δημιουργία ευρωστρατού, που θα δρα αυτοτελώς σε σχέση με το ΝΑΤΟ, για τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ετσι μίλησε και ο κ. Ράμσφελντ, (υπουργός άμυνας των ΗΠΑ), υποδεικνύοντας τους κινδύνους που εμπεριέχει η συγκρότηση αυτοτελών ενόπλων δυνάμεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Μόνο καθετί που ωφελεί το ΝΑΤΟ είναι καλό», είπε. «Το κομφούζιο, αντίθετα, που θα προκαλέσει η δημιουργία διπλών δομών στο εσωτερικό του, δεν είναι θετικό» («Βήμα», 11/2/2001). Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται ότι «ο καγκελάριος κ. Γκέρχαρντ Σρέντερ απέφυγε να απορρίψει καθαρά το NMD, έγειρε όμως τέτοιες αξιώσεις που σύμφωνα με έναν παρατηρητή, δεν αποτελούσαν παρά την εύσχημη καταδίκη του. Μεταξύ άλλων ο κ. Σρέντερ, ζήτησε να μάθει τα σενάρια περί υφιστάμενων κινδύνων, αν το σχεδιαζόμενο σύστημα είναι τεχνικά υλοποιήσιμο, και ποιες επιπτώσεις θα είχε στη Δυτική Ευρώπη, στη Ρωσία και στην Κίνα». Η «Ελευθεροτυπία» (11/2/2001) αναφέρει ότι «στο Μόναχο οι Ευρωπαίοι, με εκφραστή τους το Γερμανό καγκελάριο Σρέντερ, είπαν όχι στις ΗΠΑ για το νέο πόλεμο των άστρων, για να μην διαταραχτούν οι σχέσεις με τη Ρωσία... ο ίδιος υπερασπίστηκε τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού, κάτι που δε βλέπουν με καλό μάτι οι Αμερικάνοι... Από την άλλη οι Αμερικάνοι δε βλέπουν και πολύ θετικά την προσέγγιση Ευρώπης και Ρωσίας, και ιδιαίτερα τις θερμές σχέσεις Βερολίνου - Μόσχας».

Σε αντίθεση με τη Γερμανία, αλλά και τη Γαλλία, που επίσης απορρίπτει το NMD, «ο Βρετανός υπουργός Αμυνας, Τζεφ Χουν, ανακοίνωσε ότι η Βρετανία θα ανταποκριθεί θετικά σε τυχόν αμερικανικό αίτημα συνεργασίας στο εθνικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας των ΗΠΑ. "Συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες των ΗΠΑ, όσον αφορά τις πιθανότητες διεθνούς διάδοσης των πυραύλων", τόνισε ο Χουν, προσθέτοντας ότι στον πυραυλικό τομέα υπάρχει μακρόχρονη συνεργασία ΗΠΑ - Βρετανίας! "Αφού είναι οι Αμερικανοί οι στενότεροι σύμμαχοί μας, εννοείται ότι θα κάνουμε το καλύτερο για να ανταποκριθούμε στα αιτήματά τους"» («Ριζοσπάστης», 13/2/2001).

Η περίπτωση του NMD, έβαλε στο χορό των αντίστοιχων εξοπλιστικών προγραμμάτων και τη Ρωσία, με εναλλακτική πρόταση για την ευρωπαϊκή αντιπυραυλική άμυνα. Την παρουσίασε επισήμως η ρωσική κυβέρνηση στο γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Τζορτζ Ρόμπερτσον, ο οποίος επισκέφθηκε τη Ρωσία. Το θέμα τέθηκε τόσο από το Ρώσο υπουργό Αμυνας, στρατάρχη, Ιγκόρ Σεργκέγεφ, όσο και από το Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, που πρότεινε την ανάπτυξη ενός μικρότερου «αντιπυραυλικού συστήματος», ως «την ευρωπαϊκή λύση», το οποίο θα προστατεύει ως ασπίδα τα ευρωπαϊκά κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ, θεωρώντας η Ρωσία ότι δεν είναι σε θέση να κάνει το αμερικανικό πρόγραμμα NMD («Ριζοσπάστης», 21/2/2001).

Οι εξελίξεις σχετικά με το νέο γύρο εξοπλισμών και την ένταση της στρατιωτικοποίησης, αναδεικνύουν την ένταση των αντιθέσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση -παρά το ότι συνυπάρχουν, είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ- ιδιαίτερα με τη Γερμανία και τη Γαλλία. (Οι ΗΠΑ δε θέλουν αυτοτέλεια του ευρωστρατού, το θεωρούν ως απειλή για τα δικά τους συμφέροντα, οι Ευρωπαίοι αντιτίθενται στο NMD, αντιμετωπίζοντάς το επίσης ως απειλή στα δικά τους συμφέροντα). Αναδεικνύουν ταυτόχρονα ότι στο επίκεντρο αυτών των αντιθέσεων είναι η Ρωσία (οι ΗΠΑ δε βλέπουν και πολύ θετικά την προσέγγιση Ευρώπης και Ρωσίας, και ιδιαίτερα τις θερμές σχέσεις Βερολίνου - Μόσχας). Είναι η εξελισσόμενη πραγματικότητα στην εποχή του ιμπεριαλισμού, όπου οι συμμαχίες ιμπεριαλιστικών κρατών και κέντρων, συνυπάρχουν με τους μεταξύ τους ανταγωνισμούς, και μπορεί να αλλάζουν ανάλογα με την όξυνση των αντιθέσεων και την πραγματοποίηση των ιδιαίτερων συμφερόντων τους. Αναδεικνύει επίσης αντιθέσεις μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση (η Βρετανία στηρίζει το NMD).

Η Ρωσία βρίσκεται στο επίκεντρο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, θα ήθελαν να μετατραπεί σε λεία για μοίρασμα, αλλά η ίδια, όντας καπιταλιστική, με ισχυρό στρατό, δεν προσφέρεται. Προσφέρεται όμως για διείσδυση των ισχυρών μονοπωλίων, λόγω ενεργειακών πόρων και πρώτων υλών. Τέτοιας μορφής μοίρασμα φαίνεται να επιδιώκουν τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Η ίδια η Ρωσία ίσως επιδιώκει να αναδειχτεί σε ένα ακόμη ιμπεριαλιστικό πόλο, γεγονός που απεύχονται και θέλουν να εμποδίσουν, τόσο οι Αμερικανοί, όσο και οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές. Αλλωστε υπάρχει ιστορικό προηγούμενο, πριν την Οχτωβριανή Επανάσταση, που ως ιμπεριαλιστικό κράτος συμμετείχε στην ΑΝΤΑΝΤ, στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Ταυτόχρονα η Ρωσία, φαίνεται να αξιοποιεί τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις προς όφελός της, (θερμές σχέσεις με Γερμανία, πρόταση για αντιπυραυλική άμυνα στην Ευρώπη). Ετσι οι ΗΠΑ, χαρακτηρίζουν ως «εχθρό» τη Ρωσία, επιδιώκοντας και μέσω της απειλής, να επιβάλουν τη δική τους κυριαρχία.

Υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών, με την επιθετική πολιτική των ΗΠΑ, τις ευρωπαϊκές αντιδράσεις -κυρίως από τη Γαλλία και τη Γερμανία- αλλά και την εμμονή και επισημότητα της ρωσικής πρότασης δίνονται νέες επικίνδυνες διαστάσεις στην όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Αναδεικνύεται επίσης ότι η λογική του λεγόμενου πολυπολικού συστήματος ασφάλειας, που προβάλλει ο ΣΥΝ, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να μετατραπεί με την ΚΕΠΑΑ σε αντίπαλο (στις ΗΠΑ) δέος, δεν είναι απλά ουτοπία, αλλά ένδειξη της ενίσχυσης του κινδύνου ενός γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Αντικειμενικά, η αντιιμπεριαλιστική πάλη του λαού κάθε χώρας, η κοινή αντιιμπεριαλιστική πάλη των λαών σε παγκόσμιο επίπεδο γίνεται επιτακτική ανάγκη, κρίσιμο για το μέλλον των λαών ζήτημα. Μόνο που πρέπει να κατευθύνεται στην ανατροπή της εξουσίας της χρηματιστικής ολιγαρχίας σε κάθε χώρα.