ΧΡΥΣΑΦΙ αληθινό τ' Απρίλη οι βροχές. Κι οι ανοιξιάτικες μπόρες. Ο τέταρτος μήνας του χρόνου βαστάει σωστά τις προδιαγραφές και διορθώνει κάπως του Μάρτη τ' ανάποδα, που μας έφερε κιόλας το καλοκαίρι. Ετσι, τον καρτερούσαμε τον Απρίλη, όσο βέβαια κι αν τούτο συχνά δυσκόλευε της Λαμπρής τα πανηγύρια, όταν λάχαινε να πέσουν, όπως εφέτος, πολύ πρώιμα.

Μ' ΑΥΤΕΣ τις απριλιάτικες βροχές και μπόρες, συναπαντιέται τούτες τις μέρες κι η έξοδος των μυρίων, που αψηφώντας του καιρού τα καπρίτσια και τους μετεωρολογικούς χρησμούς αναζητούνε μια βαθιά ανάσα ζωής έξω από τις τσιμεντένιες «φυλακές» της πόλης, στα ξάγναντα των βουνών μας, στα ακροθαλάσσια των νησιών.

Ο ΞΩΜΑΧΟΣ της γης μας, που ζει με της λειψυδρίας τον εφιάλτη, που βλέπει τη σοδειά του να χάνεται μέσα σ' αυτήν την απελπιστική ξεραΐλα δέχεται τα νερά τ' Απρίλη στ' αλήθεια μ' ανακούφιση, καθώς λογαριάζει να ξεδιψάσει κάπως η γη να αντέξει στους καλοκαιρινούς μήνες.

ΒΑΣΤΑΞΕ, λοιπόν, με το έμπα του ο Απρίλης το ρόλο του, αυτόν που του έχει προσδιορίσει η λαϊκή μετεωρολογία. Κι έβαλε χέρι «βοήθειας» για να τρανέψουν τα σπαρτά, που με του Μάρτη τις καιρικές αναποδιές βάλανε τον κάμπο σε μεγάλη δοκιμασία.

ΑΝΟΙΓΟΥΜΕ το βήμα για να βρεθούμε κι εμείς αντάμα με τους άλλους, που βρίσκονται στα χωριά τους, αυτούς που γύρω από το τζάκι χαίρονται την κρυαδερή φετινή Λαμπρή. Τα πρόβλεπε όλα τότε ο ξωμάχος και φρόντιζε πάντα το σπιτικό του να 'ναι εφοδιασμένο με ξύλα για τη φωτιά, γιατί του χειμώνα οι λογαριασμοί κάποιες χρονιές έχουν πισωγυρίσματα. Και τέτοια ξεγελάσματα είναι για τη βουνίσια ζωή μεγάλη δοκιμασία.

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ, έτσι, συγκρατημός και προσοχή, με του καιρού της άνοιξης όλες αυτές τις συχνές αστάθειες. Η λαϊκή μετεωρολογία, που έχει αποθησαυρισμένη εμπειρία, μας έχει μια παρατήρηση, που λέει: «...Ολες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλιού τις δώδεκα / κι ακόμα και στις δεκαοχτώ του Απρίλη πέρδικα ψόφησε στ' αυγό...».

ΕΙΝΑΙ όμως και φορές, που όλα στον κάμπο ξαφνικά «αναποδογυρίζουν». Και δε χρειάζεται περισσότερο από μια - δυο ώρες για να χαθούνε όλα όσα καρτερούσε ο ξωμάχος: Η σοδειά του, τ' αμπέλια, οι σταφίδες, τα κηπευτικά του. Αφανισμός ολοκληρωτικός. Και μερικές φορές και για το χρόνο που θ' ακολουθούσε.

ΘΥΜΑΜΑΙ ένα τέτοιο μεγαλοβδόμαδο, και τότε Λαμπρή πρώιμη, όλα πάνω στη γη θρασομανούσαν υποσχετικά. Και το κακό πλάκωσε αναπάντεχα μέρα μεσημέρι. Ενα κατασκότεινο μαύρο σύγνεφο πρόβαλε νοτιοδυτικά πάνω από το βουνό και δε χρειάστηκε ούτε μια ώρα για να «θερίσει» καταστροφικά όλα της γης τ' αναστήματα.

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ζούσε το δικό του επιτάφιο θρήνο. Τα σπιτικά που ετοίμαζαν της Λαμπρής τη γιορτή τυλιγμένα στη σιωπή έμοιαζαν σαν να 'χαν το καθένα και το δικό του ξόδι. Κι εκείνη η Λαμπρή, που με λαχτάρα καρτερούσαμε τόσες βδομάδες, ήρθε κι έφυγε χωρίς να τη χαρούμε. Ποιος μπορούσε ν' αποκοτήσει να αμολήσει βαρελότα, σαΐτες κι όλα τα παρόμοια, που μήνες μεθοδικά προετοιμάσαμε!

ΜΙΑ έγνοια γενική διαπερνούσε όλο το χωριό. Τα νούμερα της καταστροφής, η αγωνία να γίνει η καταγραφή σωστή και να εξασφαλιστεί η βοήθεια η κρατική έγκαιρα, για να μπορέσουν να βάλουν μπροστά ξανά πάνω στη γη, για να μη χάσουν ολόκληρη την καλλιεργητική τους χρονιά.

ΑΥΤΑ είναι του καιρού τα ξαφνιάσματα. Είναι τότε, που τρυγάς απριλιάτικα. Και χάνεις επίσης τα σπαρτά πριν καλά - καλά μεστώσουν τα στάρια και καρπίσουν ώριμα πια στα δέντρα.

ΤΟ ΜΑΥΡΟ σύγνεφο του χαλαζιού τα σάρωσε όλα. Σκοτείνιασε για λίγο ο κάμπος. Και πάνω του πέρασε το δρεπάνι του αφανισμού και της καταστροφής. Δεν αποξεχνιέται της Λαμπρής εκείνο το μεγαλοβδόμαδο εδώ και 60 κοντά χρόνια από τότε.

ΜΕΓΑΛΑ και φαρμακερά του κάμπου όλα αυτά τα πάθη, που ζει ο ξωμάχος του. Στη διαδρομή μιας πασχαλινής εξόδου, ο ταξιδιώτης καταγράφει ομορφιές και χρώματα μέσα στης άνοιξης το μεγάλο πανηγύρι. Μένουν, όμως, έξω από το οπτικό πεδίο τα πάθη και τα βάσανα, όλα αυτά, που με τόση αγωνία ζει ο ξωμάχος.

ΦΕΡΝΩ στα μάτια το μικρό νησάκι στο Ιόνιο, που από εκείνη τη στράτα, από τους Βαρδιάνους, λαμπριάτικα μπούκαρε η «Κολόνα» με το χαλάζι και μας «ξετρύγησε». Είναι η ίδια υπόγεια σεισμική φλέβα, που πολλές φορές στα ξαφνικά κι απρόσμενα σάρωσε πολιτείες και χωριά. Βαθιά εκεί ανάμεσα Ζάκυνθο και Κεφαλλονιά, εκεί που πάντα βράζουν ασταμάτητα του σεισμού τα καζάνια.