Από τη μια άκρη του νησιού έως την άλλη, ιδιαίτερα στις περιοχές που λειτουργούν ως τουριστικά κέντρα, η συζήτηση για τον απολογισμό της χρονιάς ανοίγει εύκολα. «Τη σκαπουλάραμε και φέτος», λένε επαγγελματίες κάθε κλάδου που μετρούν έναν καλύτερο σχετικά τζίρο σε σχέση με την περσινή καθίζηση.

Τώρα προσπαθούν να υπολογίσουν πόσες από τις «τρύπες» του προηγούμενου διαστήματος θα καταφέρουν να μπαλώσουν και εκφράζουν την αγωνία για το αν θα «βγει ο λογαριασμός» κι αν θα καταφέρουν να αποπληρώσουν την επιστρεπτέα προκαταβολή από τις αρχές του 2022. Με δεδομένο ότι το οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον του καθενός περιλαμβάνει εργαζόμενους στα ξενοδοχεία και τον Επισιτισμό, οι περισσότεροι δεν παραλείπουν να πουν πόσο δύσκολο καλοκαίρι πέρασαν, περιγράφοντας εικόνες κατάρρευσης των δικών τους ανθρώπων. «Φέτος τους έλιωσαν στη δουλειά», σχολιάζουν.

«Ολοι μας, είτε άμεσα είτε έμμεσα, συνδεόμαστε με τον Τουρισμό», λένε κάτοικοι και επαγγελματίες στον Πλατανιά Χανίων. Πολλοί είναι αυτοί που δουλεύουν στα ξενοδοχεία και τα επισιτιστικά καταστήματα, ωστόσο και οι υπόλοιπες δραστηριότητες επηρεάζονται από την τουριστική κίνηση.

Αν και η συρρίκνωση του εισοδήματος έγινε πέρσι αισθητή για όλους, οι όποιες διαφορές της φετινής χρονιάς δεν εκδηλώνονται ούτε τόσο άμεσα, ούτε το ίδιο γενικευμένα. Τα μεγάλα ξενοδοχεία γέμισαν, αλλά όχι και οι μικρότερες μονάδες, οι εργαζόμενοι που προσλήφθηκαν ήταν λιγότεροι και ξεπατώθηκαν, η κίνηση στα τοπικά καταστήματα ήταν περιορισμένη.

Ο Κώστας Παπαδοκωνσταντάκης, πρόεδρος του τοπικού Αγροτικού Συλλόγου, υπογραμμίζει ότι και σε συνθήκες πλήρους λειτουργίας των ξενοδοχείων, η τοπική αγροτική παραγωγή δεν αποκομίζει ιδιαίτερο όφελος, με δεδομένη την ευρεία χρήση εισαγόμενων προϊόντων.

Τη δραματική έλλειψη απαραίτητων υποδομών διαπιστώνει από την πλευρά του ο Μύρων Κανάκης, αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου δήμου Χερσονήσου. Σε μια περιοχή στην οποία, όπως εξηγεί, παράγεται το 1/3 του τουριστικού προϊόντος του νησιού, απουσιάζουν στοιχειώδεις και απολύτως απαραίτητες υποδομές. Ετσι, ενώ στη Χερσόνησο τους μήνες της σεζόν συγκεντρώνονται περισσότεροι από 130.000 άνθρωποι, επισκέπτες και εργαζόμενοι, δεν υπάρχει Κέντρο Υγείας.

Η κυκλοφορία γίνεται με «μία και μόνη οδική αρτηρία», στην οποία η συμφόρηση θυμίζει εικόνες μεγαλούπολης και όχι παραθεριστικού προορισμού, ενώ συνολικά το οδικό δίκτυο του νησιού αποτελείται από δρόμους κακούς και επικίνδυνους.

Υπενθυμίζει ακόμα την απουσία σχεδίου πόλεως, καθώς το υπάρχον χρονολογείται από το 1971, όταν η περιοχή - που έκτοτε αναπτύχθηκε ραγδαία - ήταν χωριό, αλλά και τις ζημιές που προκλήθηκαν από την πλημμύρα τον Νοέμβρη του 2020. Ακόμα και σημαντικά μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, τα οποία απαριθμεί, είναι, όπως καταγγέλλει, εγκαταλελειμμένα.

«Ούτε το 2019 δεν ήταν για όλους η ανάπτυξη του Τουρισμού», αναφέρει επισημαίνοντας ότι η τάση είναι «ο μεγάλος να γίνεται μεγαλύτερος», ενώ την ίδια στιγμή ο τζίρος των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων περιορίζεται. «Ο μικρός αγκομαχεί, έρχεται ο χειμώνας και ψάχνει τι δουλειά να κάνει», σχολιάζει. Οσο για τους μήνες της τουριστικής κίνησης, αναγκάζονται να δουλεύουν από το πρωί μέχρι το βράδυ και τις επτά μέρες της βδομάδας, πολλές φορές χωρίς αντίκρισμα στο ταμείο τους.