Φρένο θέλει να βάλει η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων στο ηλεκτρονικό φακέλωμα, έτσι όπως ξεκινά στην ΕΕ από ελληνικό έδαφος, στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος». Ομως, ακόμα κι αν η απόφασή της εφαρμοστεί, οι κυρίαρχες δυνάμεις της ευρωζώνης έχουν ήδη πάρει την πολιτική απόφαση να εδραιώσουν το «μεγάλο αδελφό», αρχής γενομένης από το 2005. Και η απόφαση αυτή ανατρέπεται μόνο με λαϊκή επαγρύπνηση και πάλη.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της διοίκησης του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης: Στην περίοδο Νοέμβρης 2003 - Απρίλης 2004, σχεδιάζεται να εφαρμοστεί στα Σπάτα το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ και την κυβέρνηση της Ελβετίας, ερευνητικό πιλοτικό πρόγραμμα «S - Travel». Συμμετέχουν ακόμα η ΙΑΤΑ, η «Alitalia», ο διεθνής αερολιμένας του Μιλάνου και ευρωπαϊκές εταιρίες υψηλής τεχνολογίας. Σκοπός η «καθιέρωση προτύπου βιομετρικής αυθεντικοποίησης επιβατών σε αεροδρόμια». Ειδικό μηχάνημα προγραμματίζεται να σαρώνει την ίριδα του ματιού κάθε επιβάτη και το δεδομένο αποθηκεύεται σε βάση δεδομένων. Η σάρωση θα γίνεται στα σημεία ελέγχου εισιτηρίου («check - in») και επιβίβασης («boarding»). Οπως αναφέρεται επισήμως, επιδιώκεται η «διασφάλιση της ταυτοπροσωπίας του επιβάτη που ελέγχει το εισιτήριό του με αυτόν που τελικώς επιβιβάζεται στο αεροπλάνο».

Ομως, σύμφωνα με την απόφαση της Αρχής, η συλλογή και επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων δακτυλοσκόπησης και ίριδας του ματιού για την επαλήθευση της ταυτότητας των επιβατών που πρόκειται να ταξιδέψουν από το αεροδρόμιο των Σπάτων, είναι παράνομη και επομένως απαγορεύεται, ακόμη και εάν οι πολίτες συμμετέχουν εθελοντικά σε αυτήν, παρέχοντας τη συγκατάθεσή τους.

Η Αρχή έκρινε ότι ο σκοπός που επιδιώκεται με τη συγκεκριμένη αυτή βιομετρική μέθοδο (δηλαδή η ταυτοποίηση του επιβάτη), επιτυγχάνεται με το ηπιότερο μέσο της επίδειξης του διαβατηρίου σε συνδυασμό με το εισιτήριο και την κάρτα επιβίβασης. Οτι η προτεινόμενη επεξεργασία βιομετρικής καταγραφής και ψηφιακής απεικόνισης των φυσικών χαρακτηριστικών ενός συγκεκριμένου προσώπου δεν είναι πρόσφορη, γιατί υπερβαίνει την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων που απαιτείται εν όψει του σκοπού της επεξεργασίας αυτής.

Πρόκειται για εφαρμογή του άρθρου 4, παράγραφος 1 του νόμου 2472/1997, που προβλέπει ότι κάθε επεξεργασία δεδομένων η οποία δεν είναι αναγκαία για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού δεν είναι νόμιμη. Το ίδιο ισχύει, επισημαίνει η Αρχή, ακόμη και όταν το υποκείμενο δίδει τη συναίνεσή του για την παράνομη αυτή επεξεργασία. Και αυτό, γιατί η συγκατάθεση δεν επιτρέπει καθ' εαυτήν την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων του, όταν αυτά αντίκεινται στην αρχή του σκοπού και της αναγκαιότητας. Ακόμα στην απόφαση επισημαίνεται ότι η συμβατότητα της χρησιμοποίησης τέτοιων στοιχείων για την αναγνώριση προσώπων, με παράλληλη νομική προστασία των υποκειμένων από την επεξεργασία αυτή, είναι ακόμη υπό διερεύνηση διεθνώς.

Ωστόσο, πέρα από το τι λέει η Αρχή και η κάθε τέτοια Αρχή, το πρόβλημα παραμένει. Με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2005 καθιερώνεται (και επίσημα) το ηλεκτρονικό φακέλωμα των υπηκόων της ΕΕ και όσων άλλων ταξιδεύουν στο έδαφός της. Σε πρώτη φάση, στα ταξιδιωτικά τους έγγραφα (διαβατήρια και βίζες) θα ενσωματωθούν σε μικροτσίπ, μία ψηφιακή φωτογραφία υψηλής ευκρίνειας και ποιότητας. Επίσης, δύο δακτυλικά αποτυπώματα του κατόχου, τα οποία θα περιέχουν ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες, τις λεγόμενες βιομετρικές. Για την ώρα, αποκλείστηκε η αποτύπωση της ίριδας του ματιού, αλλά μένει για αργότερα μαζί με την ομάδα αίματος και το DNA. Τα στοιχεία αυτά θα ανταλλάσσονται μεταξύ των αρχών της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ.

Η απόφαση αναμένεται να πάρει την τελική έγκριση στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης - Εσωτερικών στις 27 Νοέμβρη και μετά στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ το Δεκέμβρη. Του ηλεκτρονικού φακελώματος των μεταναστών θα ακολουθήσει αυτό των υπηκόων της Ευρωένωσης. Εξάλλου, από τις 20 Οκτώβρη ακόμα συναντήθηκαν στη Γαλλία οι υπουργοί Εσωτερικών των Γερμανίας, Γαλλίας, Βρετανίας, Ισπανίας και Ιταλίας. Οπως ανακοίνωσαν στο τέλος της συνάντησης, θα προτείνουν στην ΕΕ ένα «πρότυπο ασφαλείας». Οτι θα εισάγουν μεθόδους αναγνώρισης με βιομετρικά στοιχεία για τους ταξιδιώτες, αρχίζοντας με τα δακτυλικά αποτυπώματα και τα χαρακτηριστικά του προσώπου και φθάνοντας μέχρι την καταγραφή της ίριδας.