Μια ημέρα μετά την παραγγελία της κατεπείγουσας προκαταρκτικής εξέτασης για την έκδοση πιστοποιητικών διαφάνειας στην εταιρία του Μπόμπολα «Ακτωρ» που έγινε με αφορμή δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη» και άλλων εφημερίδων, εκδόθηκαν οι αποφάσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) για τα πιστοποιητικά διαφάνειας, όπου και κρίνεται η τύχη του νόμου για το βασικό μέτοχο (3021/2002).

Το Δ' Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με ομόφωνη απόφαση (από αυξημένη επταμελή σύνθεση) έκρινε ότι ο νόμος για το βασικό μέτοχο μερικώς είναι αντισυνταγματικός, γιατί παραβιάζονται οι όροι στο θέμα που αφορά την οικονομική αυτοτέλεια των ιδιοκτητών και μετόχων στα μέσα ενημέρωσης. Παράλληλα, η υπόθεση λόγω μείζονος σημασίας παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου για οριστική κρίση.

Στο μεταξύ το ΣτΕ κατά πλειοψηφία αποφάνθηκε ότι δε συντρέχει λόγος να αποσταλεί προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για το αν είναι συμβατές με το κοινοτικό δίκαιο οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος για το βασικό μέτοχο στην έκδοση των πιστοποιητικών διαφάνειας.

Πάντως, μετά τη χτεσινή απόφαση του δικαστηρίου τίθεται ζήτημα και για μια σειρά άλλα πιστοποιητικά διαφάνειας που έχουν εκδοθεί από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ). Την ίδια στιγμή μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ των επιχειρηματικών και εκδοτικών συμφερόντων με αφορμή τα πιστοποιητικά διαφάνειας και γίνεται ακόμη πιο εκρηκτικό το κλίμα που επικρατεί το τελευταίο διάστημα με αφορμή το φαινόμενο της διαπλοκής.

Οι χτεσινές αποφάσεις του ΣτΕ εκδόθηκαν με αφορμή προσφυγές της εταιρίας «Μηχανική» και της «Κοινοπραξίας Καζίνο Αττικής».

Ειδικότερα, η κατασκευαστική εταιρία «Μηχανική» προσέφυγε κατά του ΕΣΡ για πιστοποιητικό διαφάνειας που χορηγήθηκε στην εταιρία «Παντεχνική» συμφερόντων του Ι. Σαραντόπουλου για το διαγωνισμό της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής, μεταξύ Κορίνθου και Κιάτου.

Το δικαστήριο έκρινε ότι ο νόμος για το βασικό μέτοχο, «κατά το μέρος που προβλέπει ότι οι σύζυγοι και οι συγγενείς ιδιοκτήτη (παρένθετα πρόσωπα) ή βασικού μετόχου σε επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης καταλαμβάνονται από την απαγόρευση σύναψης δημοσίων συμβάσεων και το ασυμβίβαστο», στις περιπτώσεις που δεν μπορέσουν να αποδείξουν ότι διαθέτουν οικονομική αυτοτέλεια, αντίκειται στη διάταξη του άρθρου 14 παράγραφος του 9 του Συντάγματος. (Το άρθρο αυτό καθορίζει τους όρους για το ιδιοκτησιακό καθεστώς στα μέσα ενημέρωσης). Ετσι, με βάση τη δικαστική απόφαση το πιστοποιητικό διαφάνειας του ΕΣΡ πρέπει να ακυρωθεί, γιατί στηρίζεται σε αντισυνταγματικές διατάξεις.

Παράλληλα, στην απόφασή του το ΣτΕ αναφέρει ότι σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ο νομοθέτης μπορεί μόνο να καθορίσει το βαθμό συγγένειας μέχρι το σημείο που υπάρχει η απαγόρευση και ως προς αυτό το σκέλος ο νόμος είναι συνταγματικός. Ωστόσο, το ΣτΕ έκρινε ότι ο νομοθέτης δεν μπορεί να περιορίσει το πεδίο εφαρμογής της συνταγματικής διάταξης με το να εισάγει τα λεγόμενα «μαχητά τεκμήρια», τα οποία σε περίπτωση που ανατραπούν, τότε αίρουν το ασυμβίβαστο και τις απαγορεύσεις στη σύναψη δημοσίων συμβάσεων που βάζει το Σύνταγμα και επομένως σ' αυτό το σκέλος ο νόμος για το βασικό μέτοχο είναι αντισυνταγματικός.

Με το θέμα του βασικού μετόχου το ΣτΕ ασχολείται και σε άλλη απόφαση με αφορμή την αίτηση της «Κοινοπραξίας Καζίνο Αττικής». Η υπόθεση αυτή αφορά την έκδοση πιστοποιητικών διαφάνειας στη μεταβίβαση (ιδιωτικοποίηση) του πακέτου μετοχών του Καζίνο Πάρνηθας. Ο διαγωνισμός είχε κατακυρωθεί στον όμιλο «HYATT-REGENCY Ξενοδοχειακή και Τουριστική ΑΕ - Ελληνική Τεχνοδομή». Να επισημάνουμε ότι σ' αυτή την εταιρία συμμετέχει και ο όμιλος Μπόμπολα. Στην ίδια απόφαση το ΣτΕ έκρινε ότι η υπόθεση του καζίνο Πάρνηθος είναι δημόσιου χαρακτήρα και γι' αυτό υπάγεται στην αρμοδιότητα του ΣτΕ, ενώ αντίθετη άποψη είχε η μειοψηφία που θεώρησε ότι είναι υπόθεση ιδιωτικού τομέα και ελέγχεται από τα πολιτικά δικαστήρια.

Τέλος, για τυπικούς λόγους (δεν υπήρχε έννομο συμφέρον) το ΣτΕ απέρριψε άλλες δύο προσφυγές της «Μηχανικής» κατά του ΕΣΡ και αφορούσαν πιστοποιητικά διαφάνειας στην εταιρία «Ακτωρ» για την κατασκευή της Εθνικής οδού Αθηνών - Κορίνθου, καθώς και την αισθητική ενοποίηση του ΟΑΚΑ.