Από μέρες η ΕΤ-1 διατυμπάνιζε την παρουσίαση, μαζί με το History Channel, ενός, επικών διαστάσεων - όπως το χαρακτήρισε - δίωρου αφιερώματος στη Γαλλική Επανάσταση. Το ντοκιμαντέρ αυτό προβλήθηκε σε παγκόσμια πρώτη τη Δευτέρα, 28 Μάρτη, στις χώρες της Ευρώπης, δηλαδή Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Τουρκία, Ισραήλ, σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και Αυστραλία.

Εξαιτίας της μεγάλης του διάρκειας, δεν μπόρεσα να το δω ολόκληρο. Είδα όμως το τελευταίο κομμάτι από το πρώτο μέρος και το πρώτο κομμάτι από το δεύτερο. Φρίκη και αποτροπιασμός! Μια ροή αίματος που έβαφε τα πάντα! Οι εικόνες που προβάλλονταν - μία εικόνα, χίλιες λέξεις - έβαζαν σε δεύτερη μοίρα το κείμενο - που δεν κρίνω εδώ την ιστορική του αλήθεια - κι ήταν ολοφάνερη η πρόθεση των «δημιουργών» να προκαλέσουν αγανάκτηση στους τηλεθεατές για κάθε τι το επαναστατικό. Βέβαια, επαναστάσεις χωρίς αίμα δε γίνονται, αλλά εδώ η βία υπερκάλυπτε την πολιτική διάσταση.

Ασε που έχουμε και την ηρωοποίηση των βασιλιάδων: ο Λουδοβίκος ο 16ος βάδιζε αγέρωχος προς την γκιλοτίνα, δείχνοντας ψυχικό θάρρος, που δεν το πιστεύω - μάλλον πρέπει να τά 'κανε απάνω του... Εδειξαν πώς του βάλανε το κεφάλι στην ειδική τρύπα, το καλάθι που θα έπεφτε μέσα, τη φοβερή λεπίδα - γκραπ - να πέφτει, και να, το αίμα να τρέχει ποτάμι. Ανάλογη ήταν και η εκτέλεση της Μαρίας Αντουανέτας. Της έκοψαν αποβραδίς τα μακριά μαλλιά της που είχανε γκριζάρει μέσα σε λίγες μέρες, την έσπρωξαν κι αυτήν προς τη λαιμητόμο, και να, πάλι το αίμα πλημμύρα. Βέβαια κι αυτή έδειξε περήφανη στάση, για τα παιδιά της, που όμως της τα πήρανε, της καημένης, χωρίς να της τα φέρουνε το πρωί να τα αποχαιρετήσει. Ασε που για τη μεταφορά της στον τόπο της εκτέλεσης, χρησιμοποίησαν ένα κάρο, αντί για την άμαξά της... Οσο για το παντεσπάνι, και γιατί δεν το τρώει ο κόσμος αφού δεν έχει ψωμί, αυτό είναι μύθος - ποτέ δεν το είπε - ανέφερε μια χαμογελαστή σχολιάστρια! Και όμως δε θα το χάνανε το κεφάλι τους οι βασιλιάδες, αν δε ζητούσαν βοήθεια - ξένη επέμβαση - από εξωτερικές δυνάμεις, την Πρωσία και την Αυστρία. Ενώ ήσυχα και καλά κάθονταν στα ανάκτορα του Κεραμεικού, ύπουλα και κρυφά έστειλαν αγγελιοφόρους στους ξένους βασιλιάδες. Παρόλο, βέβαια, που ο Λουδοβίκος είχε βάλει φαρδιά πλατιά την υπογραφή του στο νέο Σύνταγμα, τάχα μου πως αποδέχτηκε την επανάσταση! Καλή (ή κακή) ώρα σαν και μας που στα Δεκεμβριανά και στον Εμφύλιο κάλεσαν, οι τότε κυβερνήσεις, ξένες δυνάμεις - Αγγλία, ΗΠΑ - να τις σώσουν... Και αφού δίκαια χαρακτηρίστηκαν οι βασιλιάδες σαν προδότες, πήρε, βέβαια, η μπάλα και κάθε φιλομοναρχικό στοιχείο. Ξεκίνησε έτσι εκείνη η φοβερή τρομοκρατία - να δουλεύει συνέχεια η φοβερή καρμανιόλα, και να ανεβοκατεβαίνει αδιάκοπα η τρομερή λεπίδα, στάζοντας αίμα! Τρομοκρατία, λέξη που κρατάει μέχρι τις μέρες μας...

Κοντολογίς, το μήνυμα προς τους λαούς είναι: Κοιτάξτε τη δουλιά σας - ποια δουλιά; - μακριά από ταραχές και επαναστάσεις, να είστε φιλήσυχοι, φιλόνομοι, και σφίξτε το ζωνάρι μέχρι να ανακάμψει η «Οικονομία». Κι ας γίνονται κάθε τρεις και λίγο και μερικοί πόλεμοι - προληπτικοί λέγονται αυτοί! - τους κάνουν με τρόπο «νόμιμο» διεθνείς συμμαχίες και Οργανισμοί, NATO κλπ. - καλώντας και μας να συμμετάσχουμε - αλλά και από τις ΗΠΑ μεμονωμένα, ακριβώς για την καταπολέμηση αυτής της τρομοκρατίας...

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο πολύ σοβαρό. Εκανε η ΕΤ-1 ανακοίνωση ότι η εκπομπή θα μεταδοθεί και την Τρίτη 29 Μάρτη το πρωί για να την παρακολουθήσουν και οι μαθητές! Και θα συνδυαστεί με κάτι σαν τηλεπαιχνίδι ερωτήσεων σχετικών με τη Γαλλική Επανάσταση. Οι πρώτοι νικητές θα κερδίσουν ταξίδια στο Παρίσι, καθώς και άλλοι άλλα δώρα! Προφανέστατα, οι ιθύνοντες σκέφτηκαν πως το μάθημα της Ιστορίας δεν παρουσίασε αυτή την επανάσταση στις σωστές - τις αιματηρές της - διαστάσεις κι είπαν να κάνουν μια επιμόρφωση στα παιδιά να μη μένουν στο σκοτάδι! Ποια επιμόρφωση, αλλοτρίωση νεανικών συνειδήσεων θέλουν να κάνουν οι άνθρωποι. Το αίμα που χύθηκε στην εκπομπή να καλύψει, να σβήσει τα συνθήματα της επανάστασης «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα»... Ιδιαίτερα, αυτή η «Ισότητα» σαν πολύ κομμουνιστική δεν ακούγεται; Και το ιστορικό-θεωρητικό υπόβαθρο της Επανάστασης καθώς και οι πρωτεργάτες του Διαφωτισμού - Βολταίρος, Ρούσο, Μοντεσκιέ και άλλοι - να μείνουν στη σκιά... Οι τηλεθεατές δεν πρέπει να εντυπωσιαστούν από τα θαυμαστά επιτεύγματα της Γαλλικής Επανάστασης. Δεν πρέπει να αντιληφθούν πόσο επηρέασαν την ανθρωπότητα οι ιδέες της για συνταγματικά δικαιώματα, Ελευθερία, Δημοκρατία. Κι ακόμα, το ρόλο που έπαιξε σαν πρόδρομος άλλων επαναστάσεων, ακόμα και του 1821 (Ρήγας Φεραίος) και ιδιαίτερα της Μεγάλης Οχτωβριανής Επανάστασης. Επρεπε να τονιστούν κυρίως τα αρνητικά της σημεία.

Ο γαλλικός λαός δεν ξεσηκώθηκε μόνο για ζητήματα φιλοσοφικά και θεωρητικά, αλλά και για ζητήματα ουσιαστικά, ζητήματα επιβίωσης. Ο λαός πεινούσε. Και για να καταλάβουμε το σύστημα της διακυβέρνησης τότε, φτάνει να πούμε πως την Εθνοσυνέλευση τη συγκροτούσαν τρεις τάξεις: του κλήρου, των ευγενών, του λαού - για να είμαστε δίκαιοι, αυτό το ανέφερε η εκπομπή. Το ένα τρίτο το αποτελούσε ο κλήρος, το δεύτερο οι ευγενείς και το τρίτο ο λαός. Τι να το κάνεις όμως; Ο λαός ήταν το ενενήντα εφτά τοις εκατό του πληθυσμού και οι υπόλοιποι δύο, ευγενείς και κλήρος, το τρία τοις εκατό!

«Λευτεριά, Ισότητα, Αδελφότητα», λοιπόν!