Η σύμφυση της Εκκλησίας με το πολιτικό κατεστημένο είναι προσδιορισμένη από την πρώτη στιγμή της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας και του αυτοκέφαλου της ελληνικής Εκκλησίας έναντι του πατριαρχείου.

Χαρακτηριστικό είναι το εξής: Η επιτροπή που συστάθηκε από το νεοσύστατο ελληνικό κράτος με βασιλικό διάταγμα στις 15/3/1833 και με αντικείμενο την «ανεξαρτησία» της Εκκλησίας, στην πρώτη της συνεδρίαση ψηφίζει απόφαση στην οποία αναφέρεται:

«Απεφασίσθη ομοψήφως ότι η Εκκλησία του Βασιλείου της Ελλάδος, πνευματικώς μεν μη γνωρίζουσα κανέναν αρχηγόν ή κεφαλήν της, παρά μόνο τον θεμελιωτήν της Εκκλησίας, τον Ιησούν Χριστόν, πολιτικώς δε έχουσα και γνωρίζουσα αρχηγόν της τον Βασιλέα της Ελλάδος (...)».

Οσο για τον 20ό αιώνα, είναι γεμάτος από παρεμβάσεις της Εκκλησίας στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Παρεμβάσεις που πάντα κινήθηκαν στην υπηρεσία των αντιδραστικών δυνάμεων που αντιπάλευαν στην ελληνική κοινωνία.

Ετσι η Εκκλησία έχει το δικό της μερίδιο στο λεγόμενο «διχασμό» μεταξύ «βενιζελικών - αντιβενιζελικών». Μάλιστα, το Δεκέμβρη του 1916 σε συγκέντρωση στο Πεδίον του Αρεως ο αρχιεπίσκοπος Θεόκλητος αναθεματίζει το Βενιζέλο. Οι συγκεντρωμένοι, ακούγοντάς τον, παρακινούνται να ρίξουν το λίθο του αναθέματος, ακολουθώντας τον αρχιερέα, ο οποίος διατείνεται:

«Κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου, φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος τη Βασιλείαν και την πατρίδα, ανάθεμα έστω».

Σ' όλη τη διαδρομή της η ελληνορθόδοξη Εκκλησία, επέλεξε πάντα διά των ηγετών της να ευλογεί τη μεριά της αντίδρασης. Ακόμη και μέσα στην ίδια την αστική τάξη, τασσόταν με την πιο αντιδραστική της μερίδα. Αν λοιπόν πήρε την παραπάνω στάση απέναντι στο Βενιζέλο, είναι κατανοητή η στάση που τήρησε έναντι των προοδευτικών κινήσεων που είχαν αργότερα φορέα όχι την αστική, αλλά την εργατική τάξη.

Ωστόσο το ελληνο-ορθόδοξο ιερατείο, με την αμέριστη συμβολή της κυρίαρχης τάξης και του κράτους, θέλει να παραποιεί την πραγματική ιστορία όσον αφορά στα πεπραγμένα του. Η ηγεσία της Εκκλησίας, υποδυόμενη την «εκπροσωπούσα» το Γένος και ευαγγελιζόμενη τα ιδεολογήματα περί «κοινής πορείας» Ελληνισμού και Ορθοδοξίας (ιδεολόγημα που στοχεύει στην αξιοποίηση από το ιερατείο του θρησκευτικού φρονήματος, ώστε να αποδέχεται ο λαός το «ελέω Θεού» δικαίωμα (!) της Εκκλησίας να ασκεί εξουσία) θέλει να αποκρύπτει ότι υπήρξε ο γνήσιος συνεχιστής της «κληρονομιάς» της Ιερής Εξέτασης απέναντι σε ό,τι προοδευτικό γέννησε ο χώρος του πνεύματος στην Ελλάδα. Οτι, επίσης, συνταυτίστηκε πολιτικά με τις εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις που καταδυνάστευσαν το λαό.

Πλευρές της αντιδραστικής διαδρομής της επίσημης Εκκλησίας, που όπως παλιότερα υπηρέτησε τον κοτσαμπασισμό, σήμερα υπηρετεί το αστικό κατεστημένο, θα προσπαθήσουμε να θίξουμε παρακάτω. Βασικές πηγές μας για την αποτύπωση της αλήθειας όσον αφορά το ρόλο της Εκκλησίας, στα κείμενα που ακολουθούν, ήταν η αναδίφηση στη «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας» του Γιάννη Κορδάτου και στο βιβλίο του Γιώργου Καραγιάννη «Εκκλησία και Κράτος» (εκδόσεις «Το Ποντίκι»).