ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, ΤΕΧΕΡΑΝΗ και ΤΟΜΣΚ.--

Το Ιράν «εμπλούτισε επιτυχώς ουράνιο και συνεχίζει τις δραστηριότητες εμπλουτισμού», δηλαδή «δε συμμορφώθηκε» στην έκκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να σταματήσει τον εμπλουτισμό, «έπραξε πολύ λίγα» για να απαντήσει στα ερωτήματα της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΔΕΑΕ) και «εμπόδισε» τις επισκέψεις των στελεχών της για να διακριβώσουν τις λεπτομέρειες του προγράμματός του: αυτά είναι, συνοπτικά, τα κύρια σημεία της έκθεσης που παρουσίασε ο επικεφαλής της ΔΕΑΕ Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Το περιεχόμενο της έκθεσης θεωρείται «επιβαρυντικό» για το Ιράν και αναμένεται να δώσει την ευκαιρία στις ΗΠΑ να πιέσουν τα μέλη του ΣΑ/ΟΗΕ ακόμη περισσότερο, ώστε να υιοθετηθεί, τις επόμενες μέρες, μια «καταδικαστική» απόφαση, η οποία η Ουάσινγκτον θέλει να περιέχει την επιβολή κυρώσεων και - στην καλύτερη γι' αυτήν περίπτωση - να δίνει έγκριση ακόμη και στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Νωρίτερα χτες, ο Πρόεδρος του Ιράν, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, δήλωνε ότι η ισλαμική κυβέρνησή του «δε δίνει δεκάρα» για τις αποφάσεις του ΟΗΕ για το ερευνητικό/ ειρηνικό ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Ου. Μπους είπε σε δηλώσεις του ελάχιστη ώρα μετά ότι η έκθεση Μπαραντέι είναι «σημαντική», επισήμανε ότι «βρίσκεται σε εξέλιξη μια διπλωματική προσπάθεια να πειστεί το Ιράν να εγκαταλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα» και κάλεσε τον κόσμο να επιδείξει «ενότητα» έναντι της Τεχεράνης.

Η παρουσίαση της έκθεσης Μπαραντέι συνέπεσε - όλως... τυχαίως - με τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη «διεθνή τρομοκρατία», στην οποία το Ιράν παρουσιάζεται ως η χώρα που αποτελεί «τον κορυφαίο και ενεργότερο υποστηρικτή της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο». Η ανακοίνωση αυτή εντείνει το «πολεμικό» κλίμα που καλλιεργείται όσον αφορά το Ιράν, και αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα δομικά στοιχεία της κλιμάκωσης της αμερικανικής πίεσης για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, ώστε να ενταθεί η πολιτική και οικονομική πίεση προς την ισλαμική κυβέρνηση της Τεχεράνης.

Οι πιέσεις αυτές θα κορυφωθούν την επόμενη βδομάδα: στις 2 Μάη, συναντώνται στο Παρίσι διαπραγματευτές των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, της Βρετανίας, της Γαλλίας (τα πέντε μόνιμα μέλη του ΣΑ) και της Γερμανίας. Η 3η Μάη είναι η πιθανότερη ημερομηνία σύγκλησης του ΣΑ για να συζητηθεί η έκθεση της ΔΕΑΕ. Την 9η Μάη, στα Ηνωμένα Εθνη αναμένεται συνάντηση σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών για το θέμα. Η κυβέρνηση Μπους - καταληγμένος στόχος της οποίας είναι η «αλλαγή καθεστώτος» στο Ιράν - κορυφώνει, έτσι, τις σκληρές πιέσεις που ασκεί για να επιβληθούν κυρώσεις και δεν αποκλείει στρατιωτική επίθεση εναντίον του Ιράν, με ή χωρίς έγκριση του ΣΑ/ΟΗΕ.

Αναλυτές επισήμαιναν ότι η στάση του Ιράν γινόταν «όλο και πιο αδιάλλακτη», καθώς διαφαινόταν ότι το περιεχόμενο της έκθεσης θα είναι επικριτικό για την Τεχεράνη. Ωστόσο, παρ' όλ' αυτά, και πίσω από την ιρανική ρητορική, διατηρούνται, σύμφωνα με αναλυτές, οι πιθανότητες άμεσης διαπραγμάτευσης, για τις οποίες καλούσαν Ρωσία, Κίνα και κάποιες χώρες της ΕΕ, όπως η Γαλλία, που παρά το ότι διά στόματος ΥπΕξ Φιλίπ Ντουστ - Μπλαζί ότι ο κόσμος «πρέπει να επιδείξει ενότητα και σταθερότητα» έναντι του Ιράν (κατ' αξιοσημείωτη «σύμπτωση» με την αμερικανική ρητορική), ταυτόχρονα έλεγε πως η «πόρτα» των διαπραγματεύσεων δεν έχει κλείσει.

Τα επόμενα βήματα στην κρίση μοιάζουν προδιαγεγραμμένα: Οι ΗΠΑ θα πιέσουν τη Ρωσία και την Κίνα να οριστεί μια νέα ημερομηνία έως την οποία το Ιράν θα καλείται να «συμμορφωθεί» και θα προσφέρουν στο Ιράν το «καρότο» της συνεργασίας αν εγκαταλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα, το θέμα όμως είναι ότι αυτό έχει ήδη απορριφθεί από την Τεχεράνη.

Μένει να φανεί αν και κατά πόσον το ρωσοκινεζικό «όχι» στο ενδεχόμενο κυρώσεων και μιας απόφασης που θα εξουσιοδοτεί την ανάληψη στρατιωτικής δράσης - ευεξήγητη στάση: Μόσχα και Πεκίνο θα χάσουν δισεκατομμύρια δολάρια από τα ακυρωθέντα, σε μια τέτοια περίπτωση, συμβόλαια για την εξόρυξη/ αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα διαφυγόντα εμπορικά οφέλη και τη συνεργασία για το ιρανικό ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα - θα «αντέξει».

Αν και Γάλλος διπλωμάτης έλεγε χτες ανώνυμα ότι «δεν είμαστε ακόμη στο στάδιο» της πιθανής ανάληψης στρατιωτικής δράσης, ο μόνιμος αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Τζον Μπόλτον βεβαίωνε πως «είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε, ακόμη και χωρίς ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας». Τόνισε ότι για την Ουάσιγκτον, η επόμενη καλύτερη εκδοχή του «ναι» στις κυρώσεις και την προειδοποίηση περί ανάληψης στρατιωτικής δράσης θα ήταν «η αποχή».