«Είναι ολοφάνερο πως καμία πρόταση για την αναγέννηση της ανώτατης εκπαίδευσης δεν μπορεί να αντέξει και να καρποφορήσει, εάν δε συνοδευτεί από την πάλη για ριζικές πολιτικοοικονομικές αλλαγές. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει η δυνατότητα σήμερα μια παλλαϊκή αντίδραση και αντίσταση, όχι μόνο των μαθητών, φοιτητών και σπουδαστών, αλλά του μεγαλύτερου μέρους των εργαζομένων, να αποτρέψει τα χειρότερα. Και αξίζει και αυτό, γιατί κάθε εμπόδιο που προστίθεται δημιουργεί ακόμα περισσότερα εμπόδια και τραγωδίες στο μέλλον».

Με την επισήμανση αυτή έκλεισε χτες την ομιλία της η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, στη συζήτηση στη Βουλή σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων για την ανώτατη εκπαίδευση.

Αναφερόμενη στην κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην ανώτατη εκπαίδευση υπογράμμισε:

«Δε χρειάζεται σήμερα και πολύ μεγάλη γενναιότητα για να αναγνωρίσουμε ότι η κατάσταση στην Παιδεία δεν πάει καλά, ότι υπάρχουν όχι απλώς οξυμένα προβλήματα, υπάρχουν φαινόμενα κρίσης, φαινόμενα σήψης. Δε θα ήθελα να αναφέρω έναν κατάλογο σε αυτά τα ζητήματα. Το υπουργείο Παιδείας, το τελευταίο διάστημα, προβάλλει ορισμένα θέματα, παραδείγματος χάρη τα παιδιά που μπαίνουν στα Πανεπιστήμια με βαθμολογία κάτω από τη βάση - και αυτό έχει αυξηθεί - τους αιώνιους φοιτητές, άλλες ανεξέλεγκτες καταστάσεις στα πανεπιστήμια, γραφειοκρατία κ.λπ. Δηλαδή, προβάλλονται επιλεκτικά ορισμένα υπαρκτά προβλήματα, χωρίς βεβαίως εδώ και χρόνια να υπάρχει καμία σοβαρή μελέτη - "σοφών" ή "μη σοφών" δεν ξέρω - που να βαθαίνει σε αυτά τα πράγματα. Παραδείγματος χάρη, οι αιώνιοι φοιτητές τι εκφράζουν; Πόσοι είναι αυτοί και τι εκφράζουν; Παιδιά που δεν μπορούσαν για οικονομικούς λόγους να συνεχίσουν; Παιδιά, ενδεχομένως, κακομαθημένα από τις οικογένειές τους; Παιδιά που, κάτω από όλη αυτήν την αγοραιοποίηση των πάντων, διάλεξαν να ακολουθήσουν κάποιες σχολές, κάποια επαγγέλματα, κάποιες σπουδές που δεν τους συγκίνησαν στην πορεία ή δεν είχαν και τα εφόδια, αφού μπαίνουν και με βαθμολογία κάτω από τη βάση; Εδώ, τώρα, πάρα πολλά παιδιά ωθούνται στη διοίκηση επιχειρήσεων, πιστεύοντας ότι θα γίνουν διευθυντές επιχειρήσεων, ενώ ξέρουμε ποιοι γίνονται διευθυντές επιχειρήσεων, στο Marketing ή την πληροφορική, όλων των βαθμίδων. Αφήστε τον τραγέλαφο των επαγγελματικών δικαιωμάτων μεταξύ σχολών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και των ΤΕΙ, για παράδειγμα. Είναι υπαρκτά προβλήματα. Πάντως, μελέτη σοβαρή που να λέει "αυτό κι αυτό κι αυτό" πέρα από κομματικές κρίσεις και τοποθετήσεις δεν υπάρχει. Παρ' όλα αυτά, χρησιμοποιούνται αυτά τα προβλήματα για να επέλθουν αλλαγές».

Η Αλέκα Παπαρήγα, στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην ανάγκη των μεγάλων τομών που απαιτούνται στην ανώτατη εκπαίδευση και τόνισε:

«Χρειάζονται μεγάλες αλλαγές, μεγάλες τομές και μεταρρυθμίσεις. Δεν πάει άλλο. Ούτε εμείς υπερασπιζόμαστε αυτό το σύστημα Παιδείας που υπάρχει. Οχι μόνο για τους εξωτερικούς λόγους και για τα φαινόμενα, αλλά πολύ βαθύτερα. Ζητήσαμε αυτή τη συζήτηση προ ημερήσιας διάταξης και μάλιστα σε μια περίοδο που γίνονται κινητοποιήσεις φοιτητών και διδασκόντων πριν έρθει το σχέδιο νόμου. Να το πούμε καθαρά: Είναι αργά τότε, μέσα σε λίγες μέρες θα ψηφιστεί. Και τη ζητήσαμε, γιατί θέλουμε όλα τα κόμματα να τοποθετηθούν. Και πιστεύω αυτό δεν είναι κακό. Και εμείς να χρεωθούμε την τοποθέτησή μας στη Βουλή για τους χοντρούς άξονες. Οταν έρθει το νομοσχέδιο βλέπουμε και τις λεπτομέρειες. Και ακριβώς ξέρουμε ότι αυτό το νομοσχέδιο θα περάσει και θα γίνει νόμος, διότι τη φιλοσοφία του την υποστηρίζει και το ΠΑΣΟΚ. Τη φιλοσοφία του, τον άξονα, γιατί κάποιες διαφορές, είτε θα υπάρχουν, είτε και θα εφευρεθούν για να συντηρηθεί ο δικομματισμός. Επομένως, ναι, αλλαγές χρειάζονται. Ομως, ο πρόεδρος της κυβέρνησης μίλησε για αλλαγές και έφερε ορισμένα επιχειρήματα και ανέδειξε τους άξονες και τις κατευθύνσεις που πρέπει να υπάρξουν. Να μου επιτραπεί να πω ότι τα ίδια επιχειρήματα που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση, και όχι μόνο, για να αλλάξει και να ανατρέψει τις εργασιακές σχέσεις, για τα 70 λεπτά την ημέρα, για τις ιδιωτικοποιήσεις, για τον αναπτυξιακό και φορολογικό νόμο, τα ίδια επιχειρήματα τα οποία φέρνει για τη διευκόλυνση της λειτουργίας των νόμων της αγοράς, τα ίδια επιχειρήματα σήμερα φέρνει για την αναγκαιότητα μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στην Παιδεία. Εμείς, λοιπόν, λέμε καθαρά ότι αυτό το σχέδιο νόμου που θα έρθει, ανεξάρτητα από το ποιες θα είναι οι λεπτομέρειές του, θα επιφέρει αντιδραστικές αλλαγές που δε θα πλήξουν μόνο το χώρο της Παιδείας. Πλήττουν γενικότερα το λαό. Στόχος είναι η εκπαίδευση πιο ανοιχτά, πιο δυναμικά και πιο αποτελεσματικά να δουλέψει με τις επιχειρήσεις και για τις επιχειρήσεις. Σε βάρος των πραγματικών και σύγχρονων μορφωτικών και υλικών αναγκών της κοινωνικής πλειοψηφίας».

«Θα το πούμε απλά και λαϊκά», συνέχισε η Αλ. Παπαρήγα. «Να πληρώνει κάθε μέρα ακριβότερα ο λαός μας για μια Εκπαίδευση που ολοένα και περισσότερο θα απομακρύνεται από τις προσδοκίες του και θα αντιστρατεύεται τις ανάγκες του. Θα μου πείτε "μα δεν πληρώνει σήμερα στα φροντιστήρια;" Δεν ξέρω. Μπορεί να αλλάξετε το ταμείο πληρωμής. Μπορεί να φτάσουμε σε ένα σημείο και να καταργηθούν τα φροντιστήρια. Γιατί, εδώ που τα λέμε, είναι και ελληνική εξαίρεση σε όλη την Ευρώπη. Αντί να πληρώνουν στο ταμείο του φροντιστηρίου θα πληρώνουν στο ταμείο του πανεπιστημίου ή στο ταμείο του σχολείου. Ή ακόμα στο ταμείο του Δήμου, αν γίνει αυτό που λέει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ότι πρέπει δηλαδή να περάσουν τα σχολεία και να γίνουν επιχειρήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτό είναι το νόημα της επερχόμενης κατάργησης του άρθρου 16 του Συντάγματος και του νέου πλαισίου για τα ΑΕΙ που έρχονται να επιβάλλουν στα δημόσια πανεπιστήμια - εμείς δε λέμε ότι θα αλλάξει ο τίτλος και η ομπρέλα - να λειτουργούν όπως και τα ιδιωτικά ψευτοπανεπιστήμια: με δίδακτρα, φτηνές μορφές διδασκαλίας, χαμηλό επίπεδο σπουδών για τους πολλούς και ιδιώτες μεγαλοεπιχειρηματίες να αλωνίζουν καθορίζοντας τους στόχους και υπαγορεύοντας τα αποτελέσματα της επιστήμης και το περιεχόμενο της Εκπαίδευσης, με βάση το συμφέρον τους. Αυτό είναι το νόημα των συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, με τις οποίες η κατασκευή των σχολείων ανατίθεται στους ιδιώτες με υπερδιπλάσιο αντίτιμο απ' ό,τι κοστίζει ή κόστιζε μέχρι τώρα στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων. Και βεβαίως, εδώ πάλι θα γίνεται κερδοσκοπία, όπως γίνεται και με τη λαϊκή στέγη ή με τη στέγη γενικά. Να φορτώσουν με νέα χαράτσια τη λαϊκή οικογένεια μέσα από τη δημοτική φορολογία. Και από πάνω, να έχουν το δικαίωμα οι κατασκευαστές να ασκούν μακροχρόνια χρήση των σχολικών χώρων και να αναπτύξουν μέσα στους σχολικούς χώρους αυτούς εμπορική δραστηριότητα, την ίδια στιγμή που θα απαγορεύεται η δραστηριότητα κοινωνικών φορέων, εκπαιδευτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων κ.λπ. Αυτό είναι το νόημα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων της ευέλικτης ζώνης μαθημάτων, των νέων βιβλίων του Δημοτικού και του Γυμνασίου που υποκαθιστούν την όποια μόρφωση και γνώση με χρηστικές δεξιότητες και γνώσεις, υποταγή στην παντοκρατορία της αγοράς και τις κάλπικες αξίες της επιχειρηματικότητας και για να ετοιμαστούν, βεβαίως, οι αυριανοί βολικοί απασχολήσιμοι. Μου έλεγαν κάποιοι εκπαιδευτικοί, που βεβαίως μελέτησαν από το internet τα νέα εγχειρίδια που θα έρθουν στο Δημοτικό, ότι πολύ φοβούνται πως θα μειωθούν οι ώρες της λογοτεχνίας στην ελληνική γλώσσα υπέρ άλλων μαθημάτων γνώσης όπως π.χ. της γνώσης των e-mail. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου τυχαίο ότι αυτήν τη στιγμή σφοδρή επίθεση κατά του εκπαιδευτικού συστήματος κάνει και ο ΣΕΒ. Και μάλιστα ο νέος πρόεδρος έβαλε ως εξής τα ζητήματα: Ο εκσυγχρονισμός της Παιδείας μαζί με τις προσαρμογές στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, δηλαδή της αγοράς, είναι ένας από τους καθοριστικότερους όρους για την ανταγωνιστική ανασυγκρότηση. Δηλαδή, τα πράγματα είναι καθαρά. Με την ευκαιρία αυτή, ρωτάμε: Ποια αυτοδιοίκηση και ποια αυτοτέλεια των πανεπιστημίων θα υπάρξει, από τη στιγμή μάλιστα που, ελέω της Βουλής, όταν θα περάσει το σχέδιο νόμου - μακάρι να καταψηφιστεί - τα πανεπιστήμια θα είναι ενταγμένα στον ανταγωνισμό των επιχειρήσεων; Το μεγάλο κεφάλαιο δε θέλει απλά τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την παραγωγή, γιατί αυτό πάντοτε το ήθελε και γινόταν. Επιδιώκει η εκπαίδευση να αποτελεί ένα εξάρτημα των ευκαιριακών αναγκών του που να τρέχει πίσω από αυτές και να προσαρμόζεται πάνω τους. Σε πλήρη αντίθεση με την ανάγκη η Παιδεία να παρέχει στον άνθρωπο το γενικό υπόβαθρο - στην πορεία βεβαίως και μια ειδίκευση σε ένα συγκεκριμένο επάγγελμα - για να κατανοεί μέσα από αυτό την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα στην ενότητά της, ανεξάρτητα στο κάτω - κάτω των πολιτικών πεποιθήσεων, αλλά τουλάχιστον θα υπάρχει ενότητα οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας αντικειμενικά».

Σχολιάζοντας τις επιδιώξεις της άρχουσας τάξης για την πρόσδεση των πανεπιστημίων με τις ανάγκες των επιχειρήσεων, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ τόνισε:

«Προωθείται κατά τη γνώμη μας - και αυτό μας ανησυχεί πολύ - πέρα από την ταξικότητα της Παιδείας σε σχέση με το κόστος και με το ρόλο των επιχειρηματιών, ο ακρωτηριασμός της επιστήμης, της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και των αποφοίτων της σε μια περίοδο που η διεύρυνση και η ανάπτυξή τους φαντάζει αναγκαία και δυνατή όσο ποτέ. Δεν είναι δυνατόν και φυσιολογικό σε μια εποχή, που, κατά τα λεγόμενά σας, η επιστήμη και η τεχνολογία τρέχουν με ταχύτητα φωτός - και λέμε εμείς στα χέρια των λίγων συγκεντρώνονται και συσσωρεύονται αμύθητα πλούτη, υπάρχουν δηλαδή όλες οι υλικές προϋποθέσεις να ζουν όλοι οι άνθρωποι καλύτερα, να δουλεύουν λιγότερο και να απολαμβάνουν περισσότερα αγαθά - εμείς να συμφιλιωθούμε με τη μείωση της πανεπιστημιακής μόρφωσης από τα τέσσερα και πέντε χρόνια στα τρία και να προσφέρεται επί πληρωμή, είτε στα φροντιστήρια, είτε μέσα στα πανεπιστήμια και οι κάτοχοί της να μαστίζονται από την ανεργία. Διότι η ανεργία δεν πρόκειται να χτυπηθεί με την αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα. Σχετικά με τον πυρήνα του ζητήματος αυτοτέλεια, αυτοδιοίκηση, από τη στιγμή που τα πανεπιστήμια θα λειτουργούν με τις επιχειρήσεις και για τις επιχειρήσεις, δεν υπάρχει καμιά μορφή αυτοδιοίκησης. Μπορεί να απαλλαγούν από γραφειοκρατικές λεπτομέρειες - και απορεί κανείς πώς συντηρήθηκαν τόσα χρόνια - αλλά στην πραγματικότητα τα πανεπιστήμια θα είναι ακόμα περισσότερο εξαρτημένα. Αλλωστε, η Κομισιόν το λέει καθαρά στο κείμενό της "διδασκαλία και μάθηση προς την κοινωνία της γνώσης". Διευκρινίζει ότι "η εμπειρία δείχνει πως τα πιο αποκεντρωμένα εκπαιδευτικά συστήματα είναι ταυτόχρονα και τα πιο ευέλικτα, αυτά που προσαρμόζονται πιο γρήγορα και επιτρέπουν να αναπτυχθούν νέες μορφές συμπράξεων και συνεργασιών δηλαδή, με τις επιχειρήσεις". Εδώ ακριβώς βρίσκεται η ριζική μας εναντίωση. Η αυτοτέλεια και η αυτοδιοίκηση σαφώς σημαίνει επίσης αποδέσμευση του κράτους μερική - και στην πορεία μπορεί να είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό - από την υποχρέωσή του να χρηματοδοτεί τη λειτουργία του κάθε ΑΕΙ ή ΤΕΙ και αυτό θα το κάνει ακριβώς, για να πέσουν στην αγκαλιά των διάφορων χορηγών και χρηματοδοτών. Σημαίνει ότι το κάθε πανεπιστήμιο θα πρέπει να μάθει σαν επιχείρηση, να επιζητά με θεμιτά και αθέμιτα μέσα το κέρδος, να βγαίνει στην αγορά, να διαφημίζει την πραμάτειά του, τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα όπως λέγεται και να ψάχνει για συνεργασίες με επιχειρήσεις και άλλους οργανισμούς, το ΝΑΤΟ, κρατικές επιχειρήσεις, την Ευρωπαϊκή Ενωση κ.λπ. για να προσελκύσει πόρους. Και γι' αυτό ακριβώς προβλέπονται και οι μάνατζερς. Οσο καλύτερα και αποτελεσματικότερα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των επιχειρηματιών, τόσο βεβαίως θα έχει και το πανεπιστήμιο χορηγίες».

«Και εδώ μπαίνει ένα ζήτημα», τόνισε, συνεχίζοντας η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. «Τι κοινωνικό και επιστημονικό κύρος έχει εκείνη η έρευνα, η οποία πραγματοποιείται από τα πανεπιστήμια κατά παραγγελία των επιχειρηματιών, σε συνθήκες μάλιστα που ένας επιχειρηματίας ανταγωνίζεται τον άλλο σκληρά, σε συνθήκες που ο ένας βγάζει τα άπλυτα του άλλου για να καλύψει τα δικά του; Δηλαδή, τι κύρος θα έχουν αυτές οι έρευνες; Εγώ σας λέγω να γίνουν από τους καλύτερους επιστήμονες. Θα είναι όμως κατά παραγγελία. Θα μου πείτε, θα βρεθούν επιστήμονες που θα προσφέρουν τη γνώση τους στην υπηρεσία του κέρδους; Ε, καλά τώρα αυτό έχει γίνει προ πολλού μέσω του διαφθορείου των κοινοτικών κονδυλίων. Εχει γίνει προ πολλού και μέσα στα πανεπιστήμια. Δυστυχώς, ναι θα υπάρξουν. Εξάλλου, όταν το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι θα πάει και στην ουρά, πολύ περισσότερο που ένα τμήμα των υπηρετών του πανεπιστημίου δεν είναι και οι κατώτερες βαθμίδες της κοινωνίας. Εχουν ανέβει πολύ πιο ψηλά. Εν πάση περιπτώσει, θα υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι θα αντισταθούν. Ε, αυτοί θα περιθωριοποιηθούν. Και υπάρχουν και θα υπάρξουν στην πορεία. Το μεγαλύτερο μέρος της κρατικής χρηματοδότησης θα συγκεντρώνεται επίσης στα Ιδρύματα που έχουν τις περισσότερες διασυνδέσεις με τις επιχειρήσεις. Αυτό το τετραετές συμβόλαιο που λέει ο πρωθυπουργός έτσι θα είναι. Οποιος έχει καλύτερες σχέσεις με περισσότερες επιχειρήσεις, θα πάρει και τα περισσότερα χρήματα. Με λίγα λόγια δηλαδή, το μόνο, ή σχεδόν μόνο, είδος έρευνας που θα ανθεί στα πανεπιστήμια, θα είναι η κατά παραγγελία έρευνα, κάτι που ξαναλέω ήδη γίνεται, αλλά τα πράγματα θα εξελιχθούν πολύ χειρότερα. Τώρα, το τι σημαίνει κατά παραγγελία έρευνα, νομίζω ότι όλοι το ξέρουμε. Και μην κάνουμε τους αθώους. Από τα κινητά τηλέφωνα; Δεν υπάρχει έρευνα που μπορείς να έχεις τυφλή εμπιστοσύνη σ' αυτή, όταν γίνεται κατά παραγγελία των επιχειρήσεων. Ετσι θα γίνονται. Χωρίς καμία ηθική αναστολή. Από τη στιγμή, μάλιστα, που θα εξαρτάται και ο βιοπορισμός τους, θα επιστρατεύουν όλη την ευφυία και τη δημιουργικότητα των καθηγητών και των φοιτητών, για να εφεύρουν ακόμα και πολεμικά όπλα. Αλλά το κυριότερο είναι ότι θα εκπονούν έρευνες για την κερδοφορία, ή ακόμα έρευνες και μελέτες για τη χειραγώγηση και παραπλάνηση της κοινής γνώμης. Ισως τότε δε θα χρειάζονται οι διάφορες εταιρίες δημοσκοπήσεων. Τα ίδια τα πανεπιστήμια ως επιστημονικά Ιδρύματα θα κάνουν τις δημοσκοπήσεις. Θα βγαίνει, παραδείγματος χάρη, μια έρευνα από ένα πανεπιστήμιο που θα λέει ότι το τάδε κινητό, με βάση έρευνα του πανεπιστημίου, δεν έχει πρόβλημα, δεν έχει επιπτώσεις στην υγεία μας. Το άλλο πανεπιστήμιο θα βγαίνει υπέρ του άλλου κινητού. Αυτά θα γίνονται. Δε λέμε και τίποτε σπουδαία και έξυπνα πράγματα. Αυτά γίνονται ήδη. Απλώς θα επεκταθούν, θα γενικευτούν και θα έχουν βέβαια και τη νομιμοποίηση».

Αναπτύσσοντας τις επιπτώσεις που θα έχει η εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης, η Αλ. Παπαρήγα τόνισε: «Στο πλαίσιο αυτής της επιχειρηματικής λειτουργίας των πανεπιστημίων, μια σειρά επιστημονικοί τομείς, σχετικοί κυρίως με τις θεμελιώδεις επιστήμες, όπως μαθηματικά, φυσική, χημεία κ.λπ., επειδή δεν οδηγούν ή όταν στη γενικότητά τους δεν οδηγούν σε άμεσες εφαρμογές, και πάρα πολλές απ' αυτές δεν οδηγούν σε άμεσες εφαρμογές, άρα δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο άμεσα επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, θα περιθωριοποιούνται αυτές οι επιστήμες, παραχωρώντας τη θέση τους στις αγοραίες ειδικότητες του μάρκετινγκ, του μάνατζμεντ, των δημοσίων σχέσεων. Και μάλιστα, η πρόταση που έκανε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, να υπάρχει έδρα των χορηγών, θα είναι σε βάρος γενικότερα της επιστήμης και σε βάρος της επιστημονικής έρευνας, που μπορεί να μη φέρνει άμεσα αποτελέσματα, αλλά μπορεί να φέρνει σε 10 και 15 χρόνια και μάλιστα σε θέματα που είναι καίρια για την ανθρώπινη ζωή, για την ποιότητα κ.λπ. Δεν ξέρω σε πόσα χρόνια θα μπορέσουμε να βρούμε το φάρμακο για τον καρκίνο ή για το AIDS. Μπορεί να χρειαστεί 10 ή 15 ή 20 χρόνια έρευνας. Οταν, όμως, η έρευνα γίνεται με στόχο την παραγωγή ενός αγαθού - εντός ή εκτός εισαγωγικών - για το κέρδος, θα προηγείται αυτή η έρευνα έναντι της άλλης έρευνας, η οποία θα έχει κόστος χωρίς όμως να υπηρετεί αμέσως το εμπόριο. Και ποιος θα μας κατοχυρώσει; Τουλάχιστον μέχρι τώρα, τυπικά - και έχουν εκχωρηθεί εδώ και χρόνια αυτά τα δικαιώματα - θα μπορούσε το κίνημα με την πάλη του να επιβάλει, και με έναν καλύτερο συσχετισμό, να διοχετεύουν τα πανεπιστήμια είτε την κρατική επιχορήγηση είτε την κοινοτική, στο βαθμό που υπάρχει, για θέματα γενικότερης και καθολικής σημασίας. Μια σειρά από πανεπιστημιακά ιδρύματα βιάζονται ήδη να προσαρμοστούν σε αυτήν τη νέα κατάσταση, όπως το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αφού τα Παιδαγωγικά, Φιλοσοφικά και Θετικών Επιστημών Τμήματα, που σήμερα διαθέτει, δε φέρνουν χρήμα. Ηδη, αρχίζουν τα πανεπιστήμια να είναι έτοιμα, για να μπουν στην καινούρια αγορά. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει ότι αυτή η πολιτική αναιρεί ολοσχερώς τον κοινωνικό ρόλο της επιστήμης και αντιστρατεύεται την ίδια την επιστημονική και κοινωνική εξέλιξη. Ακούσαμε ότι μέσω του καινούριου συστήματος θα υπάρχει διαφάνεια στα πανεπιστήμια, επειδή θα δημοσιεύονται οι προϋπολογισμοί τους. Καλά, όλοι οι προϋπολογισμοί των εταιριών δημοσιεύονται. Τα "πόθεν έσχες" των βουλευτών δημοσιεύονται. Και τι έγινε, λοιπόν; Δηλαδή, θα μπορεί ο ελληνικός λαός με τις οργανώσεις του να ελέγχει τη σχέση του τάδε επιχειρηματία με το πανεπιστήμιο, πώς χρησιμοποιήθηκε η έρευνα ή τι έρευνα έγινε για λογαριασμό του ΝΑΤΟ; Αυτά είναι αστεία πράγματα. Ισολογισμούς θα βλέπουμε. Τίποτα παραπάνω. Ο λαός θα πληρώνει για την έρευνα και η έρευνα θα αξιοποιείται από αλλού».

«Θα ήθελα - συνέχισε η Αλ. Παπαρήγα - να σταθώ πάλι σ' αυτό το ζήτημα, στην πρόταση που έγινε από το ΠΑΣΟΚ για την ίδρυση τμημάτων και εδρών που θα αναλάβουν οι επιχειρήσεις. Εδώ πια, αυτές οι συγκεκριμένες έδρες δε θα έχουν καμία σχέση με κάποια επιστήμη. Θα παρέχουν γνώσεις σκόρπιες και ευκαιριακού χαρακτήρα, προσαρμοσμένες στις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς, που σε σύντομο χρόνο θα τις ξεπερνούν και θα τις αχρηστεύουν οι όποιες αλλαγές στα μέσα και στην οργάνωση της παραγωγής. Και θα αχρηστεύεται, όχι μόνο η γνώση, θα αχρηστεύεται η εργατική δύναμη. Ταχύρυθμες μαθήσεις τριών χρόνων - γιατί εκεί θα πάμε - θα υπάρχουν στο Πανεπιστήμιο και στη Γεωπονική. Ξέρουμε πολύ καλά πως κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι η εναρμόνιση των επαγγελματικών προσόντων με τις σπουδές, δηλαδή να εξισωθούν επαγγελματικά οι απόφοιτοι των τρίχρονων bachelor με τους απόφοιτους των τετράχρονων και των πεντάχρονων σπουδών στην Ελλάδα. Ολα αυτά προς το παρόν δεν προωθούνται, αλλά προετοιμάζεται το έδαφος. Ο περιορισμός της διάρκειας φοίτησης των φοιτητών δε γίνεται για να μπει μια τάξη στα πανεπιστήμια και να στριμωχτούν οι φοιτητές να διαβάζουν και να τελειώνουν γρήγορα τις σπουδές τους. Επιτρέψτε μου να σας πω ότι αυτό φαίνεται ωραίο και ότι κανείς δεν είναι υπέρ των αιώνιων φοιτητών. Αναφέρομαι σ' αυτούς που με ευθύνη τους είναι αιώνιοι και όχι γι' αυτά τα παιδιά που αναγκάζονται να δουλεύουν ή δεν μπορούν να συνεχίσουν για μια σειρά από λόγους. Μιλάμε για τους αιώνιους χωρίς λόγο. Ολο, όμως, αυτό το πρόβλημα, όλο αυτό το σκεπτικό δεν μπαίνει, για να μπει μια τάξη, δυστυχώς. Ερχεται ακριβώς να δείξει το εξής πράγμα: Τα επόμενα χρόνια θα έχουμε μείωση των δυνατοτήτων των παιδιών να φτάνουν μέσα στο Πανεπιστήμιο. Και χρησιμοποιώ τον όρο "αιώνιος", γιατί χρησιμοποιείται. Χρησιμοποιούμε αυτούς τους όρους, για να ξέρει και ο κόσμος πώς ερμηνεύουμε εμείς αυτούς τους όρους. Πρώτα -πρώτα αυτοί οι φοιτητές δεν κοστίζουν στην κυβέρνηση. Σταματάνε τις σπουδές και τέλειωσε. Δεν τους κοστίζει τίποτα. Στο κάτω - κάτω έχει το δικαίωμα ο άλλος να σταματήσει τις σπουδές του. Κοστίζει στον κρατικό προϋπολογισμό ο φοιτητής που δεν τελειώνει τις σπουδές, είναι πολλά χρόνια στο πτυχίο; Δεν κοστίζει τίποτα. Γιατί, όμως, να μη βάλουμε το ζήτημα πιο ουσιαστικά; Εχουμε φοιτητές που δε χωρούν στις αίθουσες διδασκαλίας. Υπάρχουν εργαστήρια που δεν επαρκούν, για να παρακολουθήσουν όλοι οι φοιτητές τις ασκήσεις τους. Τα συγγράμματα, λόγω έλλειψης κονδυλίων, διανέμονται την παραμονή των εξετάσεων. Για να μην πω ότι από εκεί και πέρα είναι δικαιολογημένη η απογοήτευση των φοιτητών και των οικογενειών τους όταν, αφού πάρουν το πτυχίο, διαπιστώνουν ότι έχουν πάρει ένα πτυχίο στην ανεργία».

Τα προβλήματα που υπάρχουν στην ανώτατη εκπαίδευση δε δημιουργήθηκαν στα δυόμισι χρόνια της ΝΔ, τόνισε στη συνέχεια η Αλ. Παπαρήγα, αλλά είναι διαχρονικά και βέβαια οι ευθύνες είναι ανάλογες και ισότιμες. Αναφερόμενη δε στις προσπάθειες για το χτύπημα του πανεπιστημιακού ασύλου υπογράμμισε: «Οσον αφορά στο άσυλο: Κατά τη γνώμη μας είναι πρόσχημα. Υπάρχει ζήτημα. Και ξέρουμε πάρα πολύ καλά και ξέρετε πάρα πολύ καλά ότι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες, οι σπουδαστές και οι σπουδάστριες, που είτε είναι μέλη της Κομμουνιστικής Νεολαίας είτε συνεργάζονται με την Κομμουνιστική Νεολαία, έχουν βάλει πλάτες για την υπεράσπιση του ασύλου. Δεν μπορείτε, λοιπόν, να μας κατηγορήσετε ως αδιαφορούντες για το άσυλο. Εχουμε δώσει εξετάσεις στην περιφρούρηση του ασύλου. Και είχαμε και θύματα σε αυτήν την περίπτωση. Εδώ, όμως, ο στόχος είναι άλλος. Κατ' αρχήν να εξηγήσουμε. Θα περιφρουρήσετε τα πανεπιστήμια από τους γνωστούς - αγνώστους; Μα, εδώ δεν μπορείτε να τους περιφρουρήσετε στην πλατεία Ομονοίας, στην πλατεία Συντάγματος, μέσα στην κοινωνία. Θα τους περιφρουρήσετε μέσα στα πανεπιστήμια; Να σας πω πώς το αισθανόμαστε εμείς; Μπορεί και να θεωρείτε ότι υπερβάλλουμε ή να μας θεωρείτε απόλυτους. Εμείς θεωρούμε ότι θέλετε να περιορίσετε ή και να καταργήσετε το πανεπιστημιακό άσυλο για τους φοιτητές, για το διδακτικό προσωπικό, όσον αφορά σε ζητήματα συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης. Οπως ο εργοδότης απαγορεύει την απεργία στο εργοστάσιο, απαγορεύει την πολιτική συζήτηση και τη διανομή εντύπων, έτσι κάπως αισθάνεται και η κυβέρνηση, όσον αφορά στο θέμα της προστασίας του ασύλου των πανεπιστημίων. Ως εργοδότης. Με αυτή την έννοια εμείς βεβαίως και δεν πρόκειται αυτό να το δεχτούμε. Εμείς θέλουμε να διαφυλαχτεί η πνευματική ατμόσφαιρα στο πανεπιστήμιο, το επιστημονικό του έργο. Θέλουμε πριν απ' όλα να υπάρχει πραγματική πρόοδος στην επιστήμη, να υπηρετεί την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και βεβαίως να είναι και χώρος ελεύθερης συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης. Κατά τη γνώμη μας, το μόνο άσυλο που μπορείτε να διασφαλίσετε μέσα στο πανεπιστήμιο, είναι να κινούνται ελεύθερα οι πιο αντιδραστικές και συντηρητικές ιδέες. Και δε λέμε ότι αυτό θα γίνεται άμεσα από την κυβέρνηση, αλλά από τους επιχειρηματίες, οι οποίοι πια νομιμοποιημένοι θα κατέχουν και έδρες μέσα στα πανεπιστήμια. Γι' αυτό, άλλωστε, πρώτα οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και τώρα της Νέας Δημοκρατίας περιορίζουν ολοένα και περισσότερο τη μονιμότητα στο διδακτικό προσωπικό των πανεπιστημίων - και τώρα γίνεται πρόταση για την κατάργηση της μονιμότητας στη βαθμίδα του Επίκουρου - ενώ παράλληλα αυξάνεται η στρατιά των εξαρτημένων και εξευτελιστικά αμειβομένων συμβασιούχων και των μεταπτυχιακών, που σαν σύγχρονοι δούλοι υποχρεώνονται να βγάζουν αμισθί το μεγαλύτερο μέρος της δουλιάς που γίνεται στα πανεπιστήμια, για να κερδίζει τη δόξα και το χρήμα το λόμπι των επιχειρηματιών, μεγαλοκαθηγητών που λυμαίνονται τα προγράμματα. Βεβαίως, η κυβέρνηση φέρει μεγάλη ευθύνη, φέρνοντας το σχέδιο νόμου, η εκάστοτε κυβέρνηση. Εμείς, όμως, δεν πρόκειται να χαρίσουμε και την κριτική στο ΠΑΣΟΚ, όσο κι αν φωνάζει ότι, όταν κάνουμε κριτική στο ΠΑΣΟΚ, βοηθάμε τη Νέα Δημοκρατία. Καλλιέργησε συστηματικά το έδαφος στην κοινή γνώμη, για να γίνουν αποδεκτά αυτά που φέρνει η Νέα Δημοκρατία, να γίνουν αποδεκτά τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Σε ένα μέρος της κοινής γνώμης, δε λέω στην πλειοψηφία».