"Με την υποστήριξη του ΟΤΕ η τηλεηχοπληροφόρηση στην Ελλάδα θα αλλάξει το τοπίο της επικοινωνίας! Απολαύστε τη... χωρίς να περιμένετε στο ακουστικό σας. Είναι πράγματι ο καλύτερος τρόπος να ζείτε με το τηλέφωνο!". Μ' αυτόν τον τρόπο - ναι μ' αυτόν (!) - ο ΟΤΕ, στο διαφημιστικό φυλλάδιο που κυκλοφόρησε τον περασμένο Ιούλιο, καταλήγει την αναφορά του στο σύστημα τηλεηχοπληροφόρησης. Αλλά η έκπληξη που προκαλεί το συγκεκριμένο απόσπασμα είναι μάλλον αφελής, αφού το ζεστό χρήμα που συσσωρεύουν αυτές οι "ζεστές" υπηρεσίες είναι φυσικό να οδηγεί σε τέτοιου είδους... παραλογισμούς.

Σύμφωνα με το "Πενταετές Επιχειρησιακό Σχέδιο", ο ΟΤΕ αναμένει έως το 2000 συνολικό τζίρο 74 δισεκατομμύρια δραχμές. Ηδη, το 1995 - τη χρονιά που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους οι συγκεκριμένες τηλεφωνικές γραμμές - τα διαχειριστικά μερίδια των τεσσάρων εταιριών έφτασαν το ένα δισεκατομμύριο. Ο τζίρος της "Οντιοτέξ" του Μ. Κυριακού έφτασε τα 505 εκατομμύρια, της "Μέντιατέλ" του Κ. Τεγόπουλου τα 384, της "Ντάταμπανκ" των Χρ. Λαμπράκη και Σ. Κόκκαλη τα 56 εκατομμύρια, ενώ η "Νιούσφον" - εξυπηρετεί γαλλικά συμφέροντα - κέρδισε 18 εκατομμύρια δραχμές. Η "Κάπαφον" του Καλοφωλιά δεν είχε αρχίσει ακόμα να... προσφέρει υπηρεσίες. Οσο για τον ΟΤΕ εισέπραξε κι αυτός σχεδόν ένα δισεκατομμύριο, μιας και τα κέρδη μοιράζονται μισά μισά. Ο ΟΤΕ εκτιμά ότι το 2000 οι προμηθευτές των υπηρεσιών τηλεηχοπληροφόρησης θα έχουν φτάσει τους 15, αφού όλα τα συγκροτήματα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης αποτελούν τους νέους υποψήφιους. Ηδη, ο ΟΤΕ μαζί με τις πέντε εταιρίες "αναβάθμισαν" τις προσφερόμενες "υπηρεσίες", θέτοντας σε εφαρμογή την αμφίδρομη επικοινωνία πελατών και αυτών που δίνουν τις πληροφορίες. Η άδεια παροχής των ζωντανών υπηρεσιών δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως 63Β/31-1-1996 και στο χορό των δισεκατομμυρίων μπαίνουν τώρα επώνυμες εταιρίες προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Οι εταιρίες τηλεηχοπληροφόρησης σκοπεύουν να αποτελέσουν τον ενδιάμεσο για μια σειρά υπηρεσίες. Για παράδειγμα, μηχανικοί, δικηγόροι, ιδιωτικές τράπεζες, λογιστές, γιατροί, ιδιωτικές κλινικές κ. ά. θα μπορούν να πουλούν πληροφορίες μέσω αυτής της αμφίδρομης επικοινωνίας. Μόνο που αυτού του είδους η επικοινωνία χρεώνεται πολύ ακριβότερα. Το κάθε λεπτό χρεώνεται σήμερα 300 δραχμές.

Ο Στ. Καμπούκος ανέφερε ότι ο ΟΤΕ ήδη διέθεσε για την υποδομή του δικτύου ένα δισεκατομμύριο δραχμές, ενώ για τον εξοπλισμό της κάθε εταιρίας οι "βαρόνοι" του Τύπου διέθεσαν περίπου 100 εκατομμύρια ο καθένας. Ποσό ελάχιστο, αν αναλογιστεί κανείς τα τεράστια κέρδη που θα αποφέρουν αυτές οι επενδύσεις, αλλά και αντιστρόφως ανάλογο με τα ποσά που διαθέτουν για τη διαφήμιση των "υπηρεσιών" τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο δεύτερο εξάμηνο του 1995 η "Οντιοτέξ" (Κυριακού) και η "Μέντιατέλ" (Τεγόπουλος) έδωσαν 6 δισεκατομμύρια - σε ονομαστικές τιμές - για διαφήμιση. Ασχετα αν στην πραγματικότητα δεν πλήρωσαν ούτε δραχμή, μιας και διαφημίζονται από τα ΜΜΕ που κατέχουν...

Το κόστος της διαφήμισης ήταν και το βασικό επιχείρημα που επικαλέστηκε ο Στ. Καμπούκος, ως απάντηση στο ερώτημα γιατί ο ΟΤΕ - μιας και διαθέτει την υποδομή του δικτύου - δεν αναπτύσσει μια δική του εταιρία, προσφέροντας βέβαια μόνο υπηρεσίες πραγματικής πληροφόρησης. "Είναι σίγουρο ότι σε αυτή την περίπτωση δε θα υπήρχαν κέρδη, αφού το κόστος της διαφήμισης είναι τεράστιο. Γι' αυτό προσπαθήσαμε και πετύχαμε να συνεργαστούμε με ανθρώπους που σχετίζονται με τα ΜΜΕ, ώστε να σηκώσουν στις δικές τους πλάτες αυτό το κόστος", υποστήριξε ο Στ. Καμπούκος, επισημαίνοντας ότι η επαναλαμβανόμενη διαφήμιση είναι αυτή που δημιουργεί νέους πελάτες, που προσελκύει κόσμο. "Αλλωστε σκοπός του ΟΤΕ είναι να "καλλιεργήσει" την αγορά και να δημιουργήσει μακροπρόθεσμα προοπτικές. Αυτή τη στιγμή οι υπηρεσίες τηλεηχοπληροφόρησης λειτουργούν πιλοτικά", συμπλήρωσε, δίνοντας έτσι το στίγμα του "εκσυγχρονιστικού" πνεύματος που διακατέχει τους σημερινούς ιθύνοντες του κρατικού οργανισμού.

Το πιο τραγικό πάντως στην υπόθεση είναι ότι γι' αυτές τις έκνομες επιχειρηματικές δραστηριότητες των μεγαλοεκδοτών καταρτίστηκε ένας "προσωρινός κώδικας δεοντολογίας", ο οποίος στην ουσία δεν απαγορεύει τίποτα, ενώ διακατέχεται από πολλές ελλείψεις και ασάφειες. Καταρτίστηκε το Σεπτέμβρη του 1994 - αρκετό καιρό πριν ξεκινήσει η λειτουργία των τηλεφωνικών γραμμών - και όριζε τους κανόνες επαγγελματικής δεοντολογίας και ηθικής συμπεριφοράς που πρέπει να τηρούνται από τους προμηθευτές υπηρεσιών. Κατά πόσο όμως εφαρμόζονται οι συγκεκριμένοι κανόνες "ευπρέπειας" και "τιμιότητας" - όπως αποκαλούνται στον "Κώδικα Δεοντολογίας"; Κατά πόσο οι υπηρεσίες τηλεηχοπληροφόρησης δεν "υποτιμούν, υποβιβάζουν ή εξευτελίζουν", δεν "περιέχουν αναληθείς ή παρωχημένες πληροφορίες" ή δεν "έχουν αδικαιολόγητα μεγάλη διάρκεια και καθυστέρηση", όπως ορίζει;

"Δεν υπάρχει καμιά παραβίαση του "Κώδικα Δεοντολογίας", γιατί σε αντίθετη περίπτωση οι κυρώσεις είναι πολύ σοβαρές. Αν υπάρξει παράβαση, αφαιρείται αμέσως η άδεια λειτουργίας της εταιρίας", υποστήριξε με εντελώς αδικαιολόγητη σιγουριά ο Στ. Καμπούκος.

Δεν παραβιάζεται όμως μια από τις "βασικές αρχές" αυτού του κώδικα, που αναφέρει ότι "όλες οι υπηρεσίες σεξουαλικής φύσεως που περιλαμβάνουν ερωτική ή σεξουαλική ψυχαγωγία και θεωρούνται ότι προκαλούν τα χρηστά ήθη απαγορεύονται"; Μια απλή καταγραφή των "υπηρεσιών" που προσφέρουν οι εταιρίες, το αποδεικνύει περίτρανα. Η "Μέντιατέλ", λόγου χάρη, "προσφέρει" "Ραντεβού για δύο", αλλά και "Γνωριμίες για δύο". Μάλιστα στη δεύτερη γραμμή ο καθένας μπορεί να κάνει ζωντανή συζήτηση και να οδηγήσει τα πράγματα ακριβώς στην... απαγόρευση. Το ίδιο ισχύει και με τα λεγόμενα τυχερά παιχνίδια, που στην ουσία τους όμως προάγουν τον τζόγο, ενώ το επίπεδο των ερωτήσεων είναι τέτοιο που επιτρέπει τη συμμετοχή και ανήλικων ατόμων.

"Πιθανόν να υπάρχουν και περιπτώσεις παραπλάνησης, αλλά αυτό δε μειώνει σε τίποτα την προσφορά αυτών των υπηρεσιών. Είναι πολύ σημαντικό κάποιος που ενδιαφέρεται για το Χρηματιστήριο να μπορεί μ' ένα τηλεφώνημα να μαθαίνει τιμές, πτώσεις μετοχών κτλ. Η είναι εξίσου σημαντικό να μπορείς να επικοινωνείς με κάποιους ανθρώπους, όταν δεν έχεις κάποιο κοινωνικό κύκλο. Αυτό όμως που πρέπει να τονιστεί είναι ότι γίνεται αυστηρός έλεγχος και αν υπάρξουν παραβιάσεις θα επιβληθούν ποινές", συνέχισε με την ίδια σιγουριά ο Στ. Καμπούκος, σε μια ανεξήγητη προσπάθεια να εξωραϊσει την κατάσταση.

Πάντως, εκτός από το περιεχόμενο των υπηρεσιών, εμφανέστατη παραβίαση γίνεται σε μια άλλη "βασική αρχή" αυτού του κώδικα, που λέει πως "η ταυτότητα και η διεύθυνση του παρέχοντα υπηρεσίες πρέπει να αναφέρονται με ευκρίνεια σε κάθε είδους διαφημιστικό υλικό, που θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον την επωνυμία της εταιρίας, την οδό, τον αριθμό ταχυδρομικής θυρίδας και τον πλήρη ταχυδρομικό κώδικα". Από τις καταχωρήσεις που υπάρχουν στις εφημερίδες, όλες αυτές τις προϋποθέσεις τις τηρεί μόνο η "Οντιοτέξ". Οι υπόλοιπες εταιρίες απλά αναφέρουν την επωνυμία τους και στην καλύτερη περίπτωση,τον αριθμό μιας ταχυδρομικής θυρίδας.

Για την παρακολούθηση των διατάξεων του προσωρινού κώδικα συγκροτήθηκε τυπικά κι ένα 8μελές "Συμβούλιο Εποπτείας", με πρόεδρο τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΤΕ, Π. Λάμπρου,και αντικαταστάτη του τον γενικό διευθυντή Εμπορικών Θεμάτων, Ν. Μανιέρο,γραμματέα τον Χ. Μπάρλα,στέλεχος του ΟΤΕ και μέλη τους Β. Γιαννακάρα και Ε. Κυριαζή (επίσης στελέχη του ΟΤΕ), τον Ε. Βόγλη της "Μέντιατέλ" και τον Ι. Σταθακόπουλο,της "Οντιοτέξ" (οι δύο τελευταίοι εκπροσωπούν όλες τις εταιρίες). Στο Συμβούλιο μετέχουν επίσης και εκπρόσωποι του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, αλλά και της ΕΣΗΕΑ, "για να μπορούν να εγγυηθούν τη νομιμότητα των πράξεων και τη σωστή πληροφόρηση του κοινού".

Το "Συμβούλιο Εποπτείας" ενώ είχε αποφασιστεί να συνεδριάζει μια φορά τη βδομάδα, όπως μας είπε ο Σ. Καμπούκος συνεδρίαση γίνεται κάθε 15 μέρες. Παράλληλα, μπορεί να συνεδριάζει εκτάκτως - μέχρι στιγμής δε συνέβη κάτι τέτοιο - όταν υπάρχουν παράπονα από πελάτες που χαρακτηρίζονται επείγοντα ή όταν το Συμβούλιο κρίνει ότι συντελείται παράβαση του Κώδικα, η οποία δεν μπορεί να περιμένει.

Οι ποινές που μπορεί να επιβάλει το "Συμβούλιο Εποπτείας" είναι προσωρινή διακοπή ορισμένων κυκλωμάτων για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (μέχρι τρεις μήνες), απαγόρευση του προμηθευτή να προσφέρει τη συγκεκριμένη υπηρεσία ή ακόμα και να μην επιτραπεί περαιτέρω να προσφέρει οποιαδήποτε υπηρεσία τηλεηχοπληροφόρησης. Πάντως, μέχρι στιγμής, ο ρόλος αυτού του Συμβουλίου διαφαίνεται ότι κάθε άλλο παρά ρόλος εποπτείας είναι...