Η δημιουργία του στρατιωτικού μηχανισμού, που θα "διαχειρίζεται" τις κρίσεις στην Ευρώπη, ήταν το βασικό αντικείμενο της διήμερης υπουργικής συνόδου της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης που ολοκληρώθηκε, χτες, στη Ρόδο. Ο λόγος δηλαδή γίνεται για ένα είδος δυνάμεων ταχείας επέμβασης παράλληλα και στην υπηρεσία αυτών που συγκροτούνται στα πλαίσια της νέας δομής του ΝΑΤΟ. Οι δυνάμεις της ΔΕΕ θα συγκροτούνται σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης και θα αναλαμβάνουν καθήκοντα "Ευρωπαίου χωροφύλακα",κάτι σαν δυνάμεις εσωτερικής καταστολής, πάντα βέβαια στην κατεύθυνση επιβολής της νέας ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων.

Τα αποτελέσματα των εργασιών και την κοινή διακήρυξη που εκδόθηκε παρουσίασε χτες το μεσημέρι η προεδρία της συνόδου την οποία για το πρώτο εξάμηνο του 1998 έχει η Ελλάδα. Για το θέμα μίλησαν οι Ελληνες υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας και ο γγ της ΔΕΕ. Οπως είπε ο υπουργός Εξωτερικών, Θ. Πάγκαλος,η ΔΕΕ θ' αναλαμβάνει τη διαχείριση κρίσεων ως αμυντικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στο θέμα αυτό, πρόσθεσε, σημειώθηκε αισθητή πρόοδος και είπε ότι η νομισματική ένωση μαζί με την ενιαία άμυνα αποτελούν τα δύο στοιχεία που καθορίζουν μια ευρωπαϊκή οντότητα με ομοσπονδιακή προοπτική. Μίλησε ακόμα για τη λήψη μέτρων, ώστε η ΔΕΕ να κάνει χρήση των μέσων του ΝΑΤΟ και για την ανάληψη στρατιωτικών επιχειρήσεων, αλλά και αυτοτελούς στρατιωτικής δράσης.

Ο υπουργός Αμυνας, Α. Τσοχατζόπουλος,μίλησε για ΔΕΕ σε ρόλο βασικού πυλώνα για την ασφάλεια και την άμυνα της Ευρώπης στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, αλλά και για θεσμό αυτοτελούς ευρωπαϊκής ασφάλειας. Οπως είπε ο ίδιος, έγιναν βήματα στην κατεύθυνση βελτίωσης των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της ΔΕΕ, καθώς θα έχει τη δυνατότητα λειτουργίας ολοκληρωμένου στρατιωτικού επιτελείου,το οποίο θα κατευθύνει τις πολυεθνικές δυνάμεις που πρόκειται να δημιουργηθούν και οι οποίες θα αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Μάλιστα, οι δυνάμεις αυτές θα πραγματοποιήσουν το 2000 και την πρώτη στρατιωτική τους άσκηση σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, ενώ τα επιτελεία των χωρών της ΔΕΕ προετοιμάζονται ήδη γι' αυτό το σκοπό.

Από τις δηλώσεις που έγιναν κατέστη φανερό το πρόβλημα της φυσιογνωμίας της ΔΕΕ και των σχέσεών της με το ΝΑΤΟ, που έχει αποτέλεσμα να κινείται σε δύο βάρκες, οι οποίες βέβαια πλέουν πάντα στα νερά της "νέας τάξης". Οι επιφυλάξεις, είπε ο Θ. Πάγκαλος, αφορούν τις αποχρώσεις, καθώς άλλοι, όπως είπε, θυμούνται το ΝΑΤΟ συχνότερα και άλλοι λιγότερο, αλλά συμφωνούν στην ανάγκη να διατηρήσει η ΔΕΕ την "ατλαντική" της διάσταση. Στο ομιχλώδες αυτό σκηνικό ήρθε να βάλει τα πράγματα στη... θέση τους ο γγ της ΔΕΕ, Χ. Κουτιλέιρο,ο οποίος, αφού ανέφερε ότι στη σύνοδο επιβεβαιώθηκαν οι διαδικασίες για την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας της ΔΕΕ,επισήμανε ότι σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στη συνεργασία με το ΝΑΤΟ και τόνισε ότι η ΔΕΕ είναι εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διαχείριση των κρίσεων, σε κάθε περίπτωση όπου οι Αμερικανοί δε θα επιθυμούν να μετάσχουν.Εκανε σαφές ότι η ΔΕΕ είναι παράρτημα του ΝΑΤΟ και συμπληρωματικό όργανο των Αμερικανών.

Είναι γεγονός πως, όταν γίνονταν αναφορές σε επιχειρησιακές ικανότητες της ΔΕΕ και σε διαχείριση κρίσεων, το βλέμμα όλων ήταν στραμμένο στο Κόσσοβο.Σύμφωνα με τον Θ. Πάγκαλο, ο οποίος μίλησε στο πνεύμα του κοινού ανακοινωθέντος, εκφράστηκε η ανησυχία των υπουργών και τονίστηκε ο κίνδυνος για την περιφερειακή σταθερότητα, ενώ τονίστηκε η ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων και διαλόγου χωρίς όρους. Η ΔΕΕ, αναφέρεται, θα αναζητήσει τους τρόπους συνεργασίας με την Αλβανία για τη λήψη μέτρων που θα ενισχύσουν τη σταθερότητα. Τα μέτρα αυτά αφορούν την ανασυγκρότηση της αλβανικής Αστυνομίας και των αλβανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Για το θέμα αυτό ο Χ. Κουτιλέιρο είπε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη αποστολή στην Αλβανία, ενώ για το Κόσσοβο επισήμανε ότι η ΔΕΕ θα βοηθήσει σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς.

Αυτό που έγινε σαφές κατά τη σύνοδο της ΔΕΕ στη Ρόδο, στην οποία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμμετείχαν 28 χώρες από όλη την Ευρώπη (μέλη του ΝΑΤΟ, μέλη της ΕΕ και οι πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης), είναι ότι ο οργανισμός αυτός κινείται στη σκιά του ΝΑΤΟ. Σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις που παίρνει - παρ' όλες τις διαφορές στις "αποχρώσεις" εξαιτίας των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που μπορεί να εκδηλώνονται - είναι ενταγμένες στη νέα επιθετική στρατηγική του ΝΑΤΟ. Η ΔΕΕ λοιπόν έρχεται να ικανοποιήσει τους δύο βασικούς στόχους του ΝΑΤΟ: τη διεύρυνσή του προς την Ανατ. Ευρώπη και τη συγκρότηση των πολυεθνικών δυνάμεων, ώστε να επιβεβαιώνεται ο ρόλος του ως παγκόσμιου χωροφύλακα με τοποτηρητή στην Ευρώπη τη ΔΕΕ.

Οσον αφορά τα Ελληνοτουρκικά και το παρασκήνιο της συνόδου της ΔΕΕ, η πολυσυζητημένη συνάντηση του Α. Τσοχατζόπουλου με τον Τούρκο ομόλογό του Ι. Σεζγκίν που ήταν στη Ρόδο τελικά δεν πραγματοποιήθηκε, ενώ αινιγματικός παρέμεινε και ο ρόλος του γγ του ΝΑΤΟ, Ξ. Σολάνα,ο οποίος επίσης ήταν στη Ρόδο αλλά σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις του Α. Τσοχατζόπουλου και του Θ. Πάγκαλου δεν πραγματοποίησε συναντήσεις ούτε συζήτησε τα ΜΟΕ για το Αιγαίο. Ωστόσο, ο Τούρκος υπουργός με δηλώσεις που έκανε επανέφερε το θέμα των "γκρίζων ζωνών" στο Αιγαίο και έθεσε ζήτημα, εκ νέου, ερμηνείας της Συνθήκης της Λοζάνης.

Κ. ΖΗΛΑΚΟΣ