Πέμπτη 8 Οχτώβρη 1998
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 40
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Ουκ απέσβετο το λάλον πνεύμα

Να πω ή μάλλον να γράψω κάτι, για τα οικονομικά θέματα, τα καθαρώς οικονομικά, που συγκλονίζουν την ανθρωπότητα - καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, ελεύθερη αγορά και λοιπά - ούτε καν το διανοούμαι. Είμαι κάτι χειρότερο από ντουβάρι στα της οικονομίας. Ποτέ δε διδάχτηκα κάτι γι' αυτά κι ουδέποτε ασχολήθηκα με δαύτα. Τόσο, που να μην ξέρω να ξεχωρίσω, για παράδειγμα, το γραμμάτιο από τη συναλλαγματική.

Ομως, για τον αντίκτυπο, που είχε και έχει αυτός ο οικονομικός ορυμαγδός και κυκεώνας στον πνευματικό τομέα, όπου κινούμαι και δρω, όσο μπορώ, κάτι έχω να διατυπώσω. Κι όταν λέω πνευματικό τομέα, κατά διάκριση από τον οικονομικό, δεν εννοώ ότι ο τομέας αυτός είναι περιχαρακωμένος στα δικά του ενδιαφέροντα και αποκομμένος από τα κοινωνικά προβλήματα, που έχει προκαλέσει η οικονομική θύελλα. Κάθε άλλο. Το τι συμβαίνει στην κοινωνία, από τον καπιταλιστικό αφηνιασμό και την πλουτοκρατική εξαχρείωση, απασχολεί εντονότατα σήμερα την παγκόσμια διανόηση.

Παρατήρησα, λοιπόν, τα εξής: Οταν επήλθε η δραματική υποχώρηση του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ενωση και στις άλλες ανατολικές χώρες, προκλήθηκε ένα σάστισμα στην παγκόσμια διανόηση. Μια αμηχανία και μια βουβαμάρα. Εξαιρώ, βέβαια, τους "βαμμένους" αντιδραστικούς, που έσπευσαν να εξάρουν το γεγονός και να το πανηγυρίσουν. Αλλά οι προοδευτικοί πνευματικοί άνθρωποι, προοδευτικοί κατά διαβαθμίσεις, που πιστεύω ότι αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα, έπαθαν αυτό που ανέφερα. Το σάστισμα και τη βουβαμάρα.

Αυτό το φαινόμενο, όχι μόνο εχαροποίησε τον επικρατήσαντα καπιταλισμό, αλλά τον έκανε να νομίσει ότι συνέβη κάτι παρόμοιο με εκείνο που ανήγγειλε η Πυθία των Δελφών, σχετικά με την πτώση της αρχαίας θρησκείας: Οτι ο Απόλλων δεν είχε πια "καλύβαν", ούτε "παγάν λαλέουσαν", αλλ' "απέσβετο και λάλον ύδωρ". Οτι "απέσβετο" και το πνεύμα, προ του επαίσχυντου θριάμβου του, ενόμισε ο θρασύς καπιταλισμός. Αλλά γελάστηκε. Επλανήθη πλάνην οικτράν.

Δεν πέρασε πολύς καιρός, λίγα μόνον έτη, από την απότομη υποχώρηση του σοσιαλισμού, και το πνεύμα συνήλθε από το ξάφνιασμά του. Συνήλθε και ύψωσε φωνή ανησυχίας, αλλά και αγωνίας μεγάλης. Είναι ένας χρόνος περίπου, που γράφονται - και τι δε γράφονται; - από διανοουμένους σε έντυπα, ακόμη και συντηρητικά: Πού πάει αυτός ο κόσμος, με την "παγκοσμιοποίησή" του, με την απόλυτη "φιλελευθεροποίησή" του; Είναι πέρα από κάθε λογική, να δημιουργείται τόσος πλούτος, όσος ποτέ άλλοτε, κι αυτόν τον πλούτο να τον νέμονται όλο και λιγότεροι άνθρωποι.

Συνέχεια... Αλλες φωνές διανοουμένων: Είναι αφάνταστο, σε σημείο που να παραλύει κάθε λογική σκέψη κι εκτίμηση, το να μαθαίνουμε ακόμα κι από επίσημη έκθεση του ΟΗΕ ότι λίγοι άνθρωποι, μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού, έχουν συγκεντρώσει περιουσία, που ξεπερνάει το προϊόν των σαράντα οχτώ φτωχότερων χωρών.

Αλλο συγκλονιστικό, που καταγγέλλεται, στον ίδιο τόνο, από διανοούμενους: Η ημερήσια παραγωγή πραγματικών προϊόντων και υπηρεσιών στον πλανήτη είναι είκοσι δισεκατομμύρια δολάρια και την ίδια ημέρα ο τζίρος της χρηματιστηριακής και νομισματικής αγοράς - δηλαδή, της αεριτζίδικης - ξεπερνά το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια.

Αλλες φωνές διανοουμένων, εξίσου ισχυρές, αν όχι και ισχυρότερες, καταγγέλλουν την παγκόσμια ανεργία, που συνεχώς αυξάνει ή μάλλον καλπάζει. Σε λίγα χρόνια, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, ο μισός και παραπάνω πληθυσμός της Γης, τα τρία δισεκατομμύρια άτομα θα είναι άνεργα ή ημιαπασχολούμενα. Πολλές τέτοιες καταγγελίες διανοουμένων, πάμπολλες, θα μπορούσα να αναφέρω. Δεν επιτρέπει ο χώρος. Αρκούν όμως αυτές, για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι το πνεύμα δεν "απέσβετο", όπως νόμισε ο αχαλίνωτος καπιταλισμός. Κι αυτό είναι, ίσως, το πιο παρήγορο και ελπιδοφόρο αυτή την εποχή.

Ασημάκης ΓΙΑΛΑΜΑΣ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Γνώση και εξουσία (2013-01-26 00:00:00.0)
Γνώση και εξουσία (2013-01-26 00:00:00.0)
«... Εγώ 'μαι τέκνο της ανάγκης» (2004-11-06 00:00:00.0)
Οι διανοούμενοι στην εποποιία της Εθνικής μας Αντίστασης (2004-09-24 00:00:00.0)
Το βέλος που φεύγει (2001-07-01 00:00:00.0)
Σταθερά στα βήματα της ειρήνης (1997-01-26 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ