Για να δούμε, όμως, τι είναι η περιβόητη "αξιολόγηση" για τα ΑΕΙ - ΤΕΙ, θα πρέπει να δούμε ποιος "αξιολογεί", γιατί "αξιολογεί" και φυσικά με τι κριτήριο "αξιολογεί".

Πριν τέσσερα χρόνια λειτούργησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα "αξιολόγησης" της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), όπου συμμετείχαν από τη χώρα μας, το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ του ΕΜΠ και το τμήμα Ηλεκτρολογίας του ΤΕΙ Πάτρας.

Η διαδικασία της "αξιολόγησης" περιλάμβανε τρία σκέλη. Το πρώτο ήταν η "αυτοαξιολόγηση" του υπό αξιολόγηση τμήματος. Το δεύτερο σκέλος ήταν η επιτροπή ομοτίμων, όπου συμμετείχαν τρεις ελληνικής καταγωγής καθηγητές ΑΕΙ του εξωτερικού, ένας εκπρόσωπος του ΤΕΕ και εκπρόσωπος του ΣΕΒ. Το τρίτο σκέλος ήταν η Εθνική Επιτροπή Αξιολόγησης, όπου συμμετείχαν εκπρόσωπος του υπουργείου, δύο μέλη ΔΕΠ (ΑΕΙ), ένα μέλος ΕΠ (ΤΕΙ), ένας Γραμματέας ΑΕΙ και ο Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ).

Από τη σύνθεση των επιτροπών φαίνεται καθαρά ότι εκείνος που ουσιαστικά "αξιολογεί" είναι ο ΣΕΒ και διάφοροι "φίλοι" της κυβερνητικής πολιτικής, μέλη ΔΕΠ, εξαγορασμένα από τα διάφορα πακέτα της ΕΕ, που ρέουν σε ΑΕΙ - ΤΕΙ, πιστοί πλέον υπηρέτες της πολιτικής της "Λευκής Βίβλου". Φυσικά, σε μια κοινωνία που κέντρο της είναι τα κέρδη των βιομηχάνων, είναι φυσικό οι βιομήχανοι να είναι κριτές, δικαστές και "αξιολογητές" της εκπαίδευσης. Να είναι η υπέρτατη αρχή, που μπροστά της υποκλίνονται υπουργοί και κυβερνήσεις. Για τα προσχήματα όμως και μόνο, ας ρωτήσουμε: Γιατί τέλος πάντων να μην "αξιολογούν" τα ΑΕΙ - ΤΕΙ εκπρόσωποι του φοιτητικού κινήματος, εκπρόσωποι της ομοσπονδίας οικοδόμων, της Πανθεσσαλικής και του Συντονιστικού Αγώνα Σχολείων της Αθήνας;

Οσο για το σκοπό της "αξιολόγησης"... Σίγουρα, πάντως, δεν πρέπει να πιστέψουμε ότι ξαφνικά έπιασε την κυβέρνηση ο καημός να "αξιολογήσει" τα ΑΕΙ- ΤΕΙ. Το υπουργείο Παιδείας γνωρίζει καλά ποιο είναι το επίπεδο σπουδών των ελληνικών ΑΕΙ και ΤΕΙ, της έρευνας που διεξάγεται, κ.ά. Το ΥΠΕΠΘ διαθέτει επιτροπές και υπεύθυνους που αυτή είναι η δουλιά τους. Αλλωστε, τα προγράμματα σπουδών επιβλέπονται από το ΥΠΕΠΘ. Η λειτουργία, κατάργηση, μετονομασία των τμημάτων, οποιαδήποτε ουσιαστική αλλαγή στο πρόγραμμα σπουδών εγκρίνεται από το ΥΠΕΠΘ. Μέχρι και η πρόσληψη μέλους ΔΕΠ γίνεται από το ΥΠΕΠΘ. Δεν μπορούμε, λοιπόν, στα σοβαρά να πιστέψουμε ότι ο χαρακτήρας της "αξιολόγησης" είναι η κρίση της ποιότητας των σπουδών στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Η εκδοχή ότι "τα ΑΕΙ και ΤΕΙ πρέπει να αξιολογούνται επειδή η κοινωνία πληρώνει κατά το 90% για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ και συνεπώς έχει την απαίτηση να ξέρει για το αν τα λεφτά που δίνει πιάνουν τόπο", δε στέκει πέρα για πέρα. Κι αυτό γιατί ο ελληνικός λαός, οι εργαζόμενοι που με την άγρια λιτότητα, τη σκληρή φορολογία πληρώνουν για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ, σίγουρα δεν είναι αυτοί που "αξιολογούν". Αντίθετα, όπως είδαμε "αξιολογεί" ο ΣΕΒ, ο οποίος διαφεντεύει με αυτό τον τρόπο την παιδεία, με "ξένα κόλλυβα".

Η βαλίτσα, πάει πιο μακριά... Με το νόμο που θα έρθει για την "Οικονομική και Διοικητική Αυτοτέλεια", το κράτος δε θα επεμβαίνει πλέον στα καθημερινά"μικρά" ζητήματα των ιδρυμάτων, όμως πολύ πιο αποτελεσματικά σε σχέση με σήμερα θα καθορίζει και θα επιβάλλει τον προσανατολισμό τους. Αν η χρηματοδότηση είναι ο μηχανισμός πίεσης των ΑΕΙ και ΤΕΙ, για να υποταχτούν στην εκπαιδευτική πολιτική της ΕΕ, η "αξιολόγηση" είναι ο μηχανισμός που θα εξασφαλίσει αυτήν την υποταγή. Η "αξιολόγηση" δηλαδή, είναι ίσως ο πιο κομβικός μηχανισμός καταναγκασμού των ΑΕΙ και ΤΕΙ, να ευθυγραμμιστούν πλήρως με την πολιτική της ΕΕ, του ΟΟΣΑ, της "Λευκής Βίβλου". Και αυτό γιατί, σύμφωνα με το νόμο που αναφέραμε, μέσω της "αξιολόγησης" η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και άμεσα η ΕΕ και ο ΣΕΒ θα επεμβαίνουν σε όλες τις πλευρές της λειτουργίας των ΑΕΙ - ΤΕΙ, κάνοντας υποδείξεις, βαθμολογώντας και κρίνοντας ακόμα και την ίδια την ύπαρξη των ιδρυμάτων. Ακόμα πιο αποτελεσματικά, καθώς η χρηματοδότηση των ΑΕΙ και ΤΕΙ από τον κρατικό προϋπολογισμό θα είναι συνδεδεμένη με την "αξιολόγησή" τους.

Αυτή η πολιτική θα οδηγήσει στο να κλείνουν όσες σχολές δε συμμορφώνονται με το ρόλο που θέλει η κυβέρνηση και η ΕΕ να έχουν.

Είναι φανερό ότι η "αξιολόγηση" θα αποτελέσει μηχανισμό για την κατηγοριοποίηση των σχολών, καθώς από αυτή θα εξαρτάται η κατάταξη των πτυχίων (πολλές κατηγορίες σχολών) και κατά συνέπεια των ίδιων των αποφοίτων.

Στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ της χώρας μας, υπάρχουν όργανα όπου ελέγχεται η λειτουργία, το πρόγραμμα και το περιεχόμενο των σπουδών και της έρευνας που διεξάγεται στα ιδρύματα. Τέτοια είναι οι συνελεύσεις των τομέων, των τμημάτων, οι συνεδριάσεις των συγκλήτων στα ΑΕΙ, όπου οι εκπρόσωποι του φοιτητικού κινήματος, των εργαζομένων στα ΑΕΙ μπορούν να παρέμβουν, λιγότερο ή περισσότερο αποτελεσματικά, ανάλογα με το συσχετισμό δύναμης.Το ελληνικό κράτος, επίσης, ελέγχει και έχει αποφασιστικό λόγο για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας, χωρίς όμως να μπορεί να καθορίσει τα πάντα, όπως αυτό θα ήθελε, αφού τα ΑΕΙ και ΤΕΙ απολαμβάνουν συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοδιοίκηση.

Συνεπώς είναι θέμα πάλης η δημοκρατική διοίκηση των ΑΕΙ και ΤΕΙ, αύξηση των εκπροσώπων των φοιτητών και των εργαζόμενων στα όργανα διοίκησης, η μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα ολιγομελή στα πολυμελή όργανα, η διεύρυνση των συνδικαλιστικών και ακαδημαϊκών ελευθεριών, η κατοχύρωση του Ασύλου και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, η παρέμβαση γενικότερα της κοινωνίας στον προσανατολισμό και το περιεχόμενο των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ο κοινωνικός έλεγχος που θα γίνεται από το λαϊκό κίνημα και θα έχει σα στόχο την εξυπηρέτηση των λαϊκών αναγκών είναι απαραίτητος και αυτός όχι μόνο λείπει σήμερα, αλλά θα εξαλειφτούν και τα όποια περιθώρια ακόμα υπάρχουν.

Αλλο όμως αυτό, που σε τελική ανάλυση είναι θέμα πάλης και συσχετισμών και άλλο η "αξιολόγηση" για τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, η οποία πρέπει να εμποδιστεί και να μπλοκαριστεί από το φοιτητικό και σπουδαστικό κίνημα, σε συνεργασία με το κομμάτι ΔΕΠ και ΕΠ που έχει ακόμα αντιστάσεις και με τους εργαζόμενους, κόντρα στη λογική της χειραγώγησης των ΑΕΙ - ΤΕΙ που προωθείται.

Π. Π.