Πίσω, αντί να πάνε μπροστά, οι γυναίκες σ' όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Αυτό αποδεικνύεται από τα ίδια τα στοιχεία που δίνει ο ΟΗΕ, αλλά και από όσα ακούστηκαν στην πρόσφατη Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών που έγινε στη Νέα Υόρκη με θέμα: «Γυναίκες 2000: Ισότητα, Ανάπτυξη, Ειρήνη, για τον 21ο αιώνα», μια συνέχεια του Παγκόσμιου Συνεδρίου για τη γυναίκα που πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο το 1995.

Αποκαλυπτική για την παγκοσμιοποίηση υπήρξε αυτή η συνδιάσκεψη - ειδική γενική σύνοδος του ΟΗΕ, γνωστή ως «Πεκίνο +5», αφού έγινε πέντε χρόνια μετά το Πεκίνο, για να διαπιστωθεί ποια ήταν η πρόοδος που σημειώθηκε από τότε. Και ποια ήταν η διαπίστωση; Οτι - φευ! - οι αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στη διεθνή οικονομία επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες: Οσο η οικονομία συνδέεται όλο και περισσότερο με τη διεθνή αγορά, τόσο καταλήγει σε μείωση των κρατικών οικονομικών παροχών και των κοινωνικών προγραμμάτων, προσθέτοντας έτσι και άλλα έξοδα στην οικογένεια και συχνότερα στη γυναίκα, που σηκώνει το πιο πολύ βάρος.

Η «παγκοσμιοποίηση», όπως τονίστηκε, υποβαθμίζει και την υγεία των γυναικών, αφού περικόπτονται από τους προϋπολογισμούς οι σχετικοί πόροι που προορίζονταν για κοινωνικά προγράμματα, ενώ οι ιατρικές υπηρεσίες ιδιωτικοποιούνται όλο και περισσότερο. Η παγκοσμιοποίηση γεννά την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, την ανεργία, που πλήττει σε μεγαλύτερο βαθμό τις γυναίκες - τη μεγαλύτερη εκμετάλλευσή τους στην εργασία κι ακόμα στην εξαναγκαστική πορνεία...

Παρά τις προόδους που οι γυναίκες έχουν κάνει σε ορισμένες κοινωνίες, η εξέλιξή τους καρκινοβατεί: Αυτές αποτελούν το 70% των φτωχών του κόσμου, ενώ το χάσμα μεταξύ των φτωχών ανδρών και γυναικών εξακολουθεί να διευρύνεται την τελευταία δεκαετία. Τα δύο τρίτα των αναλφάβητων ενηλίκων της Γης είναι γυναίκες. Περισσότερα αγόρια παρά κορίτσια πηγαίνουν στο σχολείο. Η μη αμειβόμενη εργασία των γυναικών είναι διπλάσια απ' αυτήν των ανδρών. Τα θέματα υγείας τους συχνά αγνοούνται. Εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις και περιθωριοποίηση, είτε άμεσες είτε έμμεσες. Οι γυναίκες εκπροσωπούνται ελάχιστα σε θέσεις όπου παίρνονται αποφάσεις, ενώ η βία κατά των γυναικών έχει πάρει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας.

Οπως είναι γνωστό, από το 1975 έχουν γίνει τέσσερις διεθνείς διασκέψεις για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών.

Το πρόγραμμα δράσης της τέταρτης - τελευταίας - παγκόσμιας Διάσκεψης στο Πεκίνο προσδιόρισε μια σειρά στρατηγικών στόχων (άξονες δράσης) και υπέδειξε τις ενέργειες που θα έπρεπε να αναλάβουν οι κυβερνήσεις, η διεθνής κοινότητα, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και ο ιδιωτικός τομέας για να ξεπεραστούν τα εμπόδια προς την πρόοδο της γυναίκας. Στην πραγματικότητα, οι κατευθύνσεις αυτές ή δεν εφαρμόστηκαν στις περισσότερες χώρες ή μόνο αποσπασματικά και κατ' εξαίρεση «για τα μάτια». Είναι άλλη μια απόδειξη ότι στις κοινωνίες που κυριαρχεί η ταξική ανισότητα, που τα πάντα θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους, δεν υπάρχει ελπίδα αντιμετώπισης των προβλημάτων των γυναικών, πολύ περισσότερο όταν αυτή εναποτίθεται στις κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα.

Από τις γυναικείες οργανώσεις της Ελλάδας συμμετείχαν η Εφη Κολλιγά, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων, η Τέρψη Λαμπρινοπούλου, γραμματέας του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και η Σούλα Τσατσάκου, καθηγήτρια του ΑΠΘ από την Ενωση Γυναικών Ελλάδας. Της επίσημης αντιπροσωπείας προΐστατο η γενική γραμματέας Ισότητας Εφη Μπέκου, ενώ συμμετείχε η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ Αντιγόνη Καραλή - Δημητριάδη.

Η ΟΓΕ δε συμμετείχε στην αντιπροσωπεία, αφού δεν είχε δικαίωμα παρέμβασης για να εκφράσει τις θέσεις της. Οι οργανώσεις που συμμετέχουν σ' αυτές τις συνδιασκέψεις είναι υποχρεωτικό να εκφράζονται, μέσω των εθνικών αντιπροσωπειών, δηλαδή μέσω της κυβερνητικής αντιπροσωπείας.

Μπροστά στην Μαντλίν Ολμπράιτ και την Χίλαρι Κλίντον, οι εκπρόσωποι της Κύπρου και της Παλαιστίνης μίλησαν για τα δεινά που έχουν υποστεί οι πατρίδες τους από την παράνομη κατοχή εδαφών, τους εποικισμούς, την καταρράκωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και ενώ εκπρόσωποι του Τρίτου Κόσμου μιλούσαν για τη φτώχεια, την εξαθλίωση, τον αναλφαβητισμό, την τεράστια μητρική και παιδική θνησιμότητα, οι χώρες της ΕΕ ζητούσαν να δοθεί προτεραιότητα σε άλλα ζητήματα, όπως: Ελευθερία της διάθεσης του ανθρώπινου σώματος, να έχει η γυναίκα απόλυτο έλεγχο στο σώμα της, δικαίωμα στην έκφραση του σεξουαλικού προσανατολισμού (ομοφυλοφιλία), όταν η ανεργία, η εκμετάλλευση και η φτώχεια στις γυναίκες αυξάνονται και στις χώρες της ΕΕ.

Πρέπει, επίσης, εδώ να τονίσουμε ότι οι εθνικές αντιπροσωπείες των χωρών της ΕΕ, επίσημα, εκπροσωπούνται από τη χώρα που προεδρεύει.

Επίσημα, την ομάδα των χωρών της ΕΕ εκπροσωπούσε η υπουργός γυναικείων θεμάτων και Ισότητας της Πορτογαλίας, που ασκούσε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Βατικανό και σκληροπυρηνικές μουσουλμανικές χώρες συμμάχησαν, αφού συμφωνούσαν ότι δεν πρέπει να υπεισέρχονται αποφάσεις και τοποθετήσεις του ΟΗΕ ή και φραστικές διατυπώσεις σε ντοκουμέντα του, για τομείς, που, για λόγους θρησκείας, πολιτισμού ή παράδοσης, αυτές οι χώρες έχουν αντίθετες αντιλήψεις.

Στο κείμενο της Συνδιάσκεψης, είπε η Εφη Κολλιγά, πέρασε η άποψη ότι είναι υποχρέωση των κρατών να φροντίζουν και να παρέχουν υπηρεσίες υγείας στις γυναίκες, που συμπεριλαμβάνουν την αντισύλληψη και την άμβλωση σαν διαδικασία. Η Ευρώπη δεν τοποθετήθηκε υπέρ της άμβλωσης, διευκρινίζει, αλλά υπέρ της ελευθερίας επιλογής, του αν θα τεκνοποιήσει ή δε θα τεκνοποιήσει η γυναίκα και πότε - δηλαδή τάχθηκε υπέρ του οικογενειακού προγραμματισμού.

Από την ελληνική πλευρά, δόθηκε έμφαση στα θέματα της βίας κατά των γυναικών και έγινε αναφορά στη διασφάλιση του δικαιώματος στην εργασία και στην ασφάλιση - θέματα, όμως, που δεν προβλήθηκαν ιδιαίτερα στον επίσημο χώρο, αλλά στις συζητήσεις των ΜΚΟ.

Στην ουσία, όλα αυτά είναι απλό ευχολόγιο, αφού εναποτίθενται στις κυβερνήσεις και τις ΜΚΟ, που συνδέονται άμεσα με τις κυβερνήσεις, για να αντιμετωπιστούν. Ταυτόχρονα, στα ουσιαστικά προβλήματα των γυναικών δεν μπορούν να δώσουν διέξοδο τέτοιες συνδιασκέψεις.

- Η πλειονότητα του 1,5 δισ. ανθρώπων που επιβιώνουν με ένα δολάριο - ή κάτι λιγότερο- την ημέρα, είναι γυναίκες. Ο ορισμός της φτώχειας δεν περιλαμβάνει μόνο την έλλειψη ικανοποίησης των βασικών αναγκών, αλλά και τις μειωμένες δυνατότητες στις ευκαιρίες και τις επιλογές.

Οι οικογένειες με επικεφαλής γυναίκα είναι φτωχότερες και κινδυνεύουν περισσότερο από την αυξανόμενη ανεργία.

- Το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων διευρύνεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς ένας μεγάλος αριθμός κοριτσιών εγκαταλείπουν το σχολείο νωρίτερα από ό,τι τα αγόρια, ειδικά στην ύπαιθρο και τις φτωχές περιοχές.

Ενας από τους σημαντικούς λόγους είναι ο εργασιακός φόρτος των κοριτσιών, τόσο εντός, όσο και εκτός του νοικοκυριού. Η κοινωνική και οικονομική αξία της εκπαίδευσης των κοριτσιών δεν αναγνωρίζεται.

- Σε περιόδους έλλειψης τροφής, τα κορίτσια και οι μητέρες τους είναι οι τελευταίες που σιτίζονται. Η έλλειψη ιωδίου και σιδήρου έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τις έγκυες μητέρες και τους απογόνους τους.

Εχει αυξηθεί επικίνδυνα ο αριθμός των κοριτσιών, που είναι μολυσμένα από τον ιό του AIDS. Ο αριθμός των μολύνσεων από τον ιό ανάμεσα στις γυναίκες συνεχίζει να αυξάνεται και σύντομα αναμένεται να φθάσει και να ξεπεράσει εκείνον των ανδρών. Αυτό έχει, ήδη, συμβεί στην Αφρική.

Κάθε λεπτό, μια γυναίκα πεθαίνει λόγω επιπλοκών στην κύηση και τον τοκετό (600.000 θάνατοι το χρόνο). Οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αφού κύρια αιτία τους είναι η αδυναμία πρόσβασης των γυναικών στα κέντρα υγείας και στα μαιευτήρια. Το ποσοστό των θανάτων που οφείλονται σε επικίνδυνες εκτρώσεις είναι 13% της συνολικής μητρικής θνησιμότητας, καθώς οι γυναίκες δεν έχουν πρόσβαση στην πληροφόρηση και σε κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού.

Οι ένοπλες συγκρούσεις αυξάνονται συνεχώς. Σήμερα, σε αντίθεση με το παρελθόν, τα 90% των θυμάτων είναι άμαχος πληθυσμός - η πλειονότητα των οποίων είναι γυναίκες και παιδιά. Πάνω από το 75% των εκτοπισμένων και προσφύγων εξαιτίας των ενόπλων συγκρούσεων είναι επίσης γυναίκες και παιδιά.