«Κι έρχεται το δέντρο, το δέντρο της καταιγίδας,/ το δέντρο του λαού./ Απ' τη γη ανεβαίνουν οι ήρωές του/ όπως τα φύλλα απ' το χυμό, κι ο άνεμος θρίβει/ τα φυλλώματα της βουερής ανθρωποθάλασσας/ ώσπου πέφτει στη γη ξανά».

Στην τέταρτη ενότητα της Εκθεσης Φωτογραφίας και Ντοκουμέντων για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ, με τίτλο «Πρωτοπορία στις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης», ο επισκέπτης βρίσκεται μπροστά στις μεγαλειώδεις στιγμές της περιόδου 1941 - 1949. Το ποίημα του Πάμπλο Νερούντα «Οι Ελευθερωτές» (μέρος της σύνθεσης του μεγάλου Χιλιανού «Canto General»), με το οποίο αρχίζει η ενότητα, φανερώνει την ουσία.

«ΕΑΜ. Το ΚΚΕ ο καθοδηγητής, ο οργανωτής και ο κύριος αιμοδότης», σημειώνεται εξαρχής. Ξεκινάμε με την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα (17/4/1941), την πρώτη κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου, τη στάση του αστικού πολιτικού κόσμου. 27 Σεπτέμβρη 1941 ιδρύεται το θρυλικό ΕΑΜ. «Το ΕΑΜ έσωσε το λαό απ' την πείνα, αμείλικτος εχθρός των μαυραγοριτών», «Ματαίωσε την πολιτική επιστράτευση εργατών στις 5 Μαρτίου 1943», τονίζεται. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στους «200 της Καισαριανής» και στο «Μπλόκο της Κοκκινιάς».

Παρακολουθούμε τη δράση του Εθνικού Λαΐκού Απελευθερωτικού Στρατού, ΕΛΑΣ, με τίτλο «αντάρτης κλέφτης παλικάρι πάντα ειν' ο ίδιος ο λαός». Μετά, η θρυλική ΕΠΟΝ που ιδρύθηκε στις 23 Φλεβάρη 1943, με ιδιαίτερη αναφορά στα «Αετόπουλα». Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί το Εθνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό (ΕΛΑΝ) - δημιουργήθηκε το 1943.

Η δημιουργία της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) σηματοδοτεί τη, για πρώτη φορά, ψήφο γυναικών και νέων από 18 χρόνων - συνολικά 1,8 εκατομμυρίων πολιτών. Θεσμοθετούνται η Λαϊκή Δικαιοσύνη και Αυτοδιοίκηση. Και αμέσως μετά η απελευθέρωση. «Ο ρόλος της Σοβιετικής Ενωσης στην αντιφασιστική νίκη των λαών ήταν καθοριστικός», επισημαίνεται. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιούνται οι δύο συμφωνίες, του Λιβάνου (17-20/5/1994) και της Καζέρτας (24/9/1944). «Βασικό δίδαγμα της ταξικής πάλης: Το αστικό κράτος, πρέπει να τσακιστεί από τις επαναστατικές δυνάμεις και στη θέση του να έρθει η εργατική εξουσία», σημειώνεται.

«Αθάνατος ο Ηρωικός Δεκέμβρης του 1944», σημειώνεται. 1η Δεκέμβρη: Παραιτούνται από την κυβέρνηση οι υπουργοί του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ. 3 Δεκέμβρη: Η πλατεία Συντάγματος πλημμυρίζει διαδηλωτές. Μπροστά από τον Αγνωστο Στρατιώτη και τα παλιά Ανάκτορα, οι χωροφύλακες του Εβερτ ανοίγουν πυρ. Απολογισμός: 23 νεκροί, 140 τραυματίες - η «ματωμένη Κυριακή». 4 Δεκέμβρη: Νέα πορεία, νέο ματοκύλισμα: 30 νεκροί, πάνω από 100 οι τραυματίες.

Ο αγώνας ηρωικός. Στις μάχες (33 ημέρες) πήραν μέρος 60.000 Αγγλοι στρατιώτες, 80 αεροπλάνα, 200 τανκς, πυροβολικό. Απέναντί τους, το Α' Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ (6.500 άντρες) και 3.500 της 2ης Μεραρχίας. Οι βασικές δυνάμεις τους ΕΛΑΣ (συνολικά 77.735 μαχητές και αξιωματικοί με 50.000 εφεδροελασίτες), είχε κρατηθεί μακριά. Τελειώνοντας ο Δεκέμβρης έρχεται η Συμφωνία της Βάρκιζας...

Στις 12 Φλεβάρη 1946, κάτω από το όργιο τρομοκρατίας που ακολουθεί τη «Βάρκιζα», η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ κατέληξε στη διεξαγωγή του ένοπλου αγώνα. «Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα», επισημαίνεται. Ο τίτλος της υποενότητας, σημειώνει: «Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Το μεγαλύτερο δημιούργημα του ΚΚΕ. Εξέλιξη της όξυνσης της ταξικής πάλης».

Εκεί, αναφέρονται μερικές από τις πιο λαμπρές σελίδες ηρωισμού και αυτοθυσίας. Η μάχη του Γράμμου το 1948, ο ιστορικός ελιγμός στο Βίτσι 20-21 Αυγούστου 1948 και η ηρωική πορεία των 1.000 αόπλων (από 18/2 μέχρι 26/3 1948), αποτελούν ξεχωριστά σημεία. 18 Οκτώβρη 1947: Κλείνει ο «Ρ» και η «Ελεύθερη Ελλάδα». 8 Γενάρη 1948: Το ΚΚΕ τίθεται και τυπικά παράνομο. 12 Δεκέμβρη 1948: Καταλαμβάνεται η Καρδίτσα. 11 Γενάρη 1949: Η Νάουσα. 20-21 Γενάρη 1949: Το Καρπενήσι. Στις ελεύθερες περιοχές, οργανώνονται οι θεσμοί της Λαϊκής Εξουσίας. Τα εγκλήματα της αστικής τάξης και οι αποκεφαλισμοί αγωνιστών, οργιάζουν. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην Επιτροπή Βοήθειας στο Παιδί (ΕΒΟΠ). Από τις 2 έως τις 30 Αυγούστου 1949 γίνονται οι μεγάλες μάχες του Γράμμου. Στις 29-30 Αυγούστου πέφτει το ύψωμα Κάμενικ. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ υποχωρούν οργανωμένα στην Αλβανία.

«Μέχρι σήμερα, η πάλη του ΔΣΕ - διαβάζουμε στο τελευταίο ταμπλό - βρίσκεται στο επίκεντρο της ταξικής - ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Χτυπώντας το ΔΣΕ, χτυπούν την ταξική πάλη και το δικαίωμα του λαού να αποφασίζει ο ίδιος για τη μορφή πάλης που θα επιλέγει...». Το στίγμα δίνουν οι φωτογραφίες από την εκδήλωση για τα 60 χρόνια του ΔΣΕ. Και καταλήγει: «Τιμή στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Συνεχίζουμε»...