«Η κρίση στο Κοσσυφοπέδιο έχει διεγείρει πάθη και οραματιστικές εξάρσεις που σπάνια εκδηλώνονται. Στην ομιλία του στο Κοινοβούλιο του Καναδά στις 11 Ιουνίου, ο πρόεδρος της Τσεχίας Β. Χάβελ, περιέγραψε τα γεγονότα στη Γιουγκοσλαβία ως την αποφασιστική καμπή, το ορόσημο γεγονός στις διεθνείς σχέσεις. Είναι ο πρώτος πόλεμος - είπε- που έχει διεξαχθεί στο όνομα αρχών και ηθικών αξιών. Σύμφωνα με άλλους, τα γεγονότα στη Γιουγκοσλαβία άνοιξαν μια νέα εποχή ηθικής εντιμότητας. «Αν δεν είχαμε επέμβει», είπε ο Αμερικανός Πρόεδρος, «το αποτέλεσμα θα ήταν μια ηθική καταστροφή». Ο Βρετανός πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε ένα νέο είδος πολέμου, στον οποίο δίνεται μάχη για «ηθικές αξίες για ένα νέο διεθνισμό». Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών τάχθηκε υπέρ του λεγόμενου «νέου στρατιωτικού ουμανισμού». Στο τέλος του πολέμου στις 11 Ιουνίου ο κ. Κλίντον, στο λόγο του προς τον λαό είπε ότι «έχουμε πετύχει μια νίκη για ένα ασφαλέστερο Κόσσοβο». Κατά τη γνώμη μου τίποτε από όλα αυτά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Ο κόσμος γενικά και τα Βαλκάνια ειδικά, είναι λιγότερο ασφαλής από ποτέ. Ο πόλεμος στο Κόσσοβο δεν έχει σημάνει τίποτα το νέο. Ούτε νέο διεθνισμό, ούτε νέο ανθρωπιστικό παρεμβατισμό, ούτε νέα παγκόσμια τάξη, ούτε νέες ηθικές αξίες, ούτε νέο ανθρωπισμό. Μάλιστα, ούτε καν ανθρωπισμό. Στις 15 Γενάρη, όπως ξέρουμε, 45 Αλβανοί Κοσσοβάροι πολίτες, σφαγιάστηκαν στο Ράτσακ. Το γεγονός αυτό, το οποίο καλύφθηκε εκτενώς από τα Δυτικά Μέσα Ενημέρωσης, τόσο έθιξε τις ηθικές και ανθρωπιστικές ευαισθησίες της Δύσης που τους ώθησε, τους υποχρέωσε - είπαν - στον πόλεμο. Το ερώτημα παραμένει: Γιατί οι ίδιοι ηγέτες της Δύσης δεν αντέδρασαν με την ίδια ηθική ευαισθησία σε όμοιες και χειρότερες σφαγιάσεις, όπως αυτές στο Κουρδιστάν, στο Λάος, στην Κολομβία, στο Ανατολικό Τιμόρ και γιατί δε βομβάρδισαν την Αγκυρα, την Τζακάρτα, την Ουάσιγκτον; Ας θυμηθούμε για λίγο την κατάσταση στο Ανατολικό Τιμόρ. Μετά από 25 χρόνια φρικαλεοτήτων και με την κατάρρευση του καθεστώτος Σουχάρτο, η κυβέρνηση της Ινδονησίας τελικά συμφώνησε στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τον Αύγουστο του '99, προκειμένου να αποφασίσει ο λαός του Αν. Τιμόρ υπέρ ή κατά της ανεξαρτησίας του. Ηταν ευρέως γνωστό ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα, εάν το δημοψήφισμα ήταν ελεύθερο. Αμέσως ο στρατός κατοχής της Ινδονησίας οργάνωσε παραστρατιωτικές δυνάμεις, οι οποίες σκότωναν βασάνιζαν και τρομοκρατούσαν, προκειμένου να αποφευχθεί το γνωστό αποτέλεσμα. Μόνο τον περασμένο Απρίλη στην πόλη Λικίτσα σφαγιάστηκαν 100 άτομα, στην πόλη Σουάι 90.

Δέκα χιλιάδες οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως στα προάστια της πόλης Λικίτσα κ.ο.κ. Στις 20 Απριλίου, η εφημερίδα στην Αυστραλία «Σίντνεϊ Μόρνιγκ Χέρολντ» έγραψε ότι ο πληθυσμός του Αν. Τιμόρ κραυγάζει για βοήθεια, αλλά ακόμη μια φορά έχει εγκαταλειφθεί από τη Διεθνή Κοινότητα. Και ενώ ο κ. Ρ. Κουκ όταν ανέλαβε το υπ. Εξωτερικών της Βρετανίας υποσχέθηκε -όπως είπε- μια ηθική εξωτερική πολιτική, η κυβέρνησή του αύξησε την πώληση όπλων στην κυβέρνηση της Ινδονησίας. Οπλα που χρησιμοποιούνται για να συντρίψουν τους διαφωνούντες. Το παράδειγμα αυτό από μόνο του δε μας επιτρέπει να πάρουμε στα σοβαρά την αξίωση ότι ήταν η ηθική αγανάκτηση για τις σφαγιάσεις στο Ράτσακ που ώθησε τους ηγέτες της Δύσης στη στρατιωτική επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία. Τα τελευταία 25 χρόνια το Ανατολικό Τιμόρ υπέστη τις χειρότερες σφαγιάσεις, σχετικά με τον πληθυσμό του, από τις ημέρες του εβραϊκού ολοκαυτώματος και αυτό χάριν της διπλωματικής συμπαράστασης και τη συνεχή στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ. Ενα άλλο παράδειγμα, το οποίο μας επιτρέπει να αξιολογήσουμε τον αυτοχαρακτηρισμό του νέου ανθρωπισμού και να ερευνήσουμε τις συνεπαγωγές του στο μέλλον, είναι η περίπτωση της Κολομβίας. Στη δεκαετία του '90 στην Κολομβία, έχουμε τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στο δυτικό ημισφαίριο. Σύμφωνα με το κολομβιανό δίκτυο υποστήριξης, από το 1990 δέκα άτομα δολοφονούνται κάθε μέρα, κάθε τρεις μέρες κάποιος εξαφανίζεται. Μόνο το '95 έχουν καταγραφεί 122 βασανισμοί. Το '97 η Κολομβία ήταν η πρώτη χώρα που επέλεξε η διεθνής αμνηστία σχετικά με την καμπάνια της για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το '98 η έξοδος προσφύγων ήταν 400.000. Το σύνολο των προσφύγων για τη δεκαετία του '90 υπολογίζεται πάνω από 1,5 εκατομμύριο. Οι χειρότερες κρίσεις προσφύγων στον κόσμο. Οι επιχειρήσεις κρατικής τρομοκρατίας σήμερα, ακολουθούν τις οδηγίες που είχαν δοθεί από την κυβέρνηση Κένεντι, η οποία συμβούλευε τη στρατιωτική ηγεσία της Κολομβίας, να οργανώσει ομάδες από πολίτες και στρατιωτικό προσωπικό για παραστρατιωτικές και τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον Κολομβιανών, που ήταν ευνοϊκά διακείμενοι προς τον Κομμουνισμό. Το μοναδικό ανεξάρτητο πολιτικό κόμμα εξαλείφτηκε με τη δολοφονία χιλιάδων εκλεγμένων λειτουργών, υποψηφίων και στελεχών. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90, καθώς η βία κλιμακωνόταν, η Κολομβία έγινε ο τρίτος μεγαλύτερος δέκτης αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας και στρατιωτικής εκπαίδευσης. Ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ είχε εκθειάσει - εγκωμιάσει, τον προηγούμενο πρόεδρο της Κολομβίας Γκαρίβια, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του οποίου, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η βία είχε φθάσει σε απάνθρωπα επίπεδα. Ενώ η Κολομβία παραμένει το κράτος στη Λατινική Αμερική με το χειρότερο μητρώο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια συνεχίζεται να χρησιμοποιείται σε χωρίς διακρίσεις βομβαρδισμούς. Η στρατιωτική βοήθεια συνεχίζεται με το πρόσχημα της καταπολέμησης των ναρκωτικών. Αλλά είναι γνωστό ότι όλη αυτή η βοήθεια έχει στόχο το επαναστατικό κίνημα, το λεγόμενο «FARK».

Το «FARK» προήλθε από τους κόλπους του Κολομβιανού Κομμουνιστικού Κόμματος τη δεκαετία του '60. Τη δεκαετία του '90 οι ΗΠΑ έχουν δώσει 680 εκ. δολάρια για την καταπολέμηση των ναρκωτικών. Ομως σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, αυτά τα ποσά -σχεδόν όλα- έχουν διοχετευτεί για αντιεπαναστατικές επιχειρήσεις, οργανωμένες από το στρατό και τις παραστρατιωτικές δυνάμεις. Τα θύματα στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι οι συνήθεις λεγόμενοι ύποπτοι, δηλαδή χωρικοί και τα παιδιά τους, συνδικαλιστές, στελέχη οργανισμών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αρχηγοί νομίμων αριστερών τμημάτων. Η κατάσταση στο Λάος, σήμερα μας λέει ακόμη περισσότερα για την ηθική ευαισθησία, ειδικά των ΗΠΑ και για τον νέο ανθρωπισμό που αναγγέλλουν. Οπως ξέρουμε, μετά το Βιετνάμ, οι ΗΠΑ, άρχισαν το 1968, να βομβαρδίζουν την Καμπότζη και το Λάος. Οι σημερινές απώλειες προέρχονται από μικρές βόμβες, τα λεγόμενα βομβάκια ή βομβίδια, -πολύ χειρότερες από τις νάρκες- τα οποία αποτελούν το εκρηκτικό μέρος των λεγόμενων βομβών «Κλάστερ». Υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια από τέτοιες βόμβες στις πεδιάδες του Τζαρ στο Βόρειο Λάος. Στην περιοχή αυτή, οι ετήσιες απώλειες υπολογίζονται στις 20.000, περισσότερες από τις οποίες είναι θάνατοι χωρικών και παιδιών. Η κρίση στο Βόρειο Λάος κάθε χρόνο, είναι συγκρίσιμη, με τις απώλειες στο Κόσσοβο, το χρόνο πριν των βομβαρδισμών.

Αν και αυτές οι απώλειες στο Λάος, όπως και στην Κολομβία, είναι ετήσιες και τα θύματα είναι παιδιά. Και βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος της Μαύρης Αφρικής βρίσκεται σε μια κατάσταση ανθρωπιστικής κρίσης. Από τη Σαχάρα ως το Ζαΐρ, από τη Σιέρα Λεόνε ως το Κερς της Αφρικής, έχουμε εκατομμύρια πρόσφυγες, μετακινήσεις πληθυσμών, σφαγές αμάχων. Πού είναι ο ανθρωπισμός της Δύσης εδώ; Ενας ανθρωπισμός, ο οποίος, αφού πήρε την ψυχή της Αφρικής, με την επιβολή του Χριστιανισμού, αφού πήρε το σώμα της Αφρικής, μέσω των πρώτων υλών, αφού πήρε το μέλλον της Αφρικής, διαιρώντας τις αρχαίες φυλές με μια αυθαίρετη γεωγραφία, την άφησε να κατασπαράζεται μην έχοντας πια τίποτε άλλο να προσφέρει στη Δύση. Δε χρειάζεται να αναφερθώ στα 4.000 παιδιά που πεθαίνουν στο Ιράκ, κάθε μήνα λόγω του εμπάργκο που έχουν επιβάλει η Μ. Βρετανία και οι ΗΠΑ. Ούτε χρειάζεται να αναφερθώ στην πρώτη πράξη του Κλίντον ως Προέδρου, να εξαναγκάσει τους πρόσφυγες από την Αϊτή να επιστρέψουν στο νησί. Με αυτή την πράξη παραβίασε την έννοια του άρθρου 14 της διακήρυξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το οποίο εγγυάται το δικαίωμα ασύλου από διωγμό. Και έτσι ο Κλίντον πρόσθεσε στη λίστα παραβιάσεων διεθνών συμφωνιών. Και ούτε βέβαια χρειάζεται να αναφερθώ στο Κουρδιστάν, για να αποδείξω τη νέα αφοσίωση των ΗΠΑ στα ανθρώπινα δικαιώματα και την εντιμότητα της εικόνας του νέου ανθρωπισμού.

Πολλοί τελευταία έχουν μιλήσει για τα δύο μέτρα και δύο σταθμά, που χρησιμοποιούνται από τη Δύση σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των προβλημάτων σεβασμού των ατομικών και μειονοτικών δικαιωμάτων. Κάνουν λάθος. Κατά τη γνώμη μου το μέτρο είναι ένα: Αυτό που εφαρμόζεται με σταθερότητα και συνέπεια είναι οι ίδιες αξίες της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας. Οι ηγέτες αυτής της Κοινότητας, όχι μόνο ανέχονται -για να χρησιμοποιήσω τη λέξη του κ. Μπλερ- βάναυσες φρικαλεότητες, αλλά ενεργώς τις αρχίζουν και τις διευθύνουν, τις υποστηρίζουν και τις επικροτούν από τη Νοτιοανατολική Ασία έως την Κεντρική Αμερική, την Τουρκία και πιο πέρα. Στο Κόσσοβο, επρόκειτο για μια ανθρωπιστική κρίση, μας είπαν. Το ΝΑΤΟ αποφάσισε να ανταποκριθεί με το γνωστό τρόπο, προκειμένου όπως είπε να αμβλύνει την κρίση. Ομως, είναι κάπως περίεργο να λέγεται ότι οι ηγέτες του ΝΑΤΟ ανοίγουν μια εντελώς Νέα Εποχή στις ανθρώπινες υποθέσεις, όταν είναι αυτοί που μονομερώς καθορίζουν πού και πότε προσβάλλονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, όταν δηλαδή δίνουν στους εαυτούς τους το δικαίωμα οι ίδιοι να κρίνουν, αν είναι δίκαιο ή όχι να χρησιμοποιήσουν στρατιωτική ισχύ.

Αν είναι έτσι, με ποια έννοια αυτή η εποχή είναι κάτι το καινούριο; Πώς διαφέρει αυτή από την παλιά εποχή; Πώς ο νέος διεθνισμός διακρίνεται από τον παλιό; Τα ηγετικά κράτη του ΝΑΤΟ για μια ακόμη φορά αναθέτουν στους εαυτούς τους την αποστολή, την οποία έχουν διευθύνει με τα γνωστά αποτελέσματα για πολλά τώρα χρόνια. Π.χ., η στρατηγική του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία το 1999 δε διαφέρει, αλλά μάλιστα δικαιώνει τη στρατηγική που η Βρετανία εισήγαγε το 1919, χρησιμοποιώντας αεροπορία και δηλητηριώδη αέρια, για να καταπνίξει τους ατίθασους Αραβες και άλλες μη πολιτισμένες φυλές, όπως αποκαλούσε ο Τσώρτσιλ τους Κούρδους και Αφγανούς, οι οποίοι απειλούσαν την τότε βρετανική αυτοκρατορία. Και αν αναφερθούμε στην ιστορία των ΗΠΑ, ένα κράτος που ιδρύθηκε επί των αρχών της εθνοκάθαρσης, διαπιστώνουμε ότι ο νέος ανθρωπισμός είναι ο παλαιός ανθρωπισμός. Ο Αλέξης Ντε Τοκβίλ, παρακολουθώντας αποτρόπαιες σκηνές σφαγιάσεων των Ινδιάνων, έγραψε ειρωνικά: «πώς είναι δυνατόν να σκοτώνεις και να ταπεινώνεις ανθρώπους με τόσο σεβασμό προς τους νόμους της ανθρωπότητας;». Ενας άλλος Ντε Τοκβίλ, θα έγραφε τα ίδια πράγματα για τις σφαγιάσεις των εκατοντάδων χιλιάδων Φιλιππινέζων στο τέλος του περασμένου αιώνα, όταν οι ΗΠΑ κατέπνιξαν το απελευθερωτικό κίνημα στη χώρα αυτή. Το έκαναν και αυτό, όπως επανειλημμένως ισχυρίζονται, στο όνομα της ανθρωπότητας. Ηταν και αυτός ένας ανθρωπιστικός παρεμβατισμός. Και δε χρειάζεται να αναφερθούμε στην αμερικανική επέμβαση στην Κούβα το 1898, ούτε αργότερα επί Γουίλσον στην εισβολή της Αϊτής, προκειμένου να αποδείξουμε ότι ο νέος ανθρωπιστικός παρεμβατισμός είναι ο παλαιός ανθρωπιστικός παρεμβατισμός. Ενας παρεμβατισμός που δε διαφέρει από τον ανθρωπιστικό παρεμβατισμό της Ιαπωνίας στη Ματζουρία, του Μουσολίνι στην Αιθιοπία και του Χίτλερ στην Τσεχοσλοβακία. Στις 11 Ιουνίου, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ στο λόγο του, προς τον αμερικανικό λαό, είπε ότι αυτό που έχει επιτευχθεί στη Γιουγκοσλαβία, ήταν η νίκη για έναν ασφαλέστερο κόσμο. Ανταποκρίνεται, όμως, αυτή η εκτίμηση στην πραγματικότητα; Ο κόσμος στον οποίο ο Πρόεδρος αναφέρθηκε, αποκλείει τον περισσότερο κόσμο. Στον πραγματικό κόσμο, έξω από τη λεγόμενη Διεθνή Κοινότητα, η διάθεση που επικρατεί κυμαίνεται μεταξύ βαθιάς ανησυχίας και φόβου, φόβου και μίσους. Σ' αυτό τον κόσμο δύο είναι οι ερωτήσεις που πλανώνται. Μια ρητορική, μια πραγματική. Και οι δυο θέτουν σε αντίφαση τη δήλωση του Κλίντον.

Πρώτη ερώτηση: Εάν η Γιουγκοσλαβία είχε πυρηνικά όπλα θα είχε υποστεί αυτά που υπέστη; Η δεύτερη ερώτηση επαναλαμβάνει την ερώτηση που έθεσε εκ μέρους των κρατών του Τρίτου Κόσμου ο Βραζιλιάνος Καρδινάλιος Πάολο Εβαρίστο Αρνς, μετά τον πόλεμο του Κόλπου. Δηλαδή, πότε θα αποφασίσουν να μας χτυπήσουν και εμάς και με ποια άραγε δικαιολογία; Τα γεγονότα στη Γιουγκοσλαβία φέρνουν σε κίνδυνο τη διεθνή διπλωματία. Θα υποχρεώσουν άλλα κράτη, εν δυνάμει στόχους, να εφοδιαστούν με πυρηνικά όπλα. Ετσι οι πιθανότητες είναι ότι ο πόλεμος στο Κόσσοβο θα δημιουργήσει έναν λιγότερο ασφαλή κόσμο, διότι θα επιταχύνει τον ανταγωνισμό για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στα κράτη του αναπτυσσόμενου κόσμου. Τα κράτη αυτά θα προσπαθήσουν να αναπτύξουν ισχυρά μέσα αποτροπής, για να αμυνθούν. Η ιδέα αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, λόγω της πρόσφατης διακοπής των συνομιλιών για τον έλεγχο των πυρηνικών εξοπλισμών στη Νοτιοανατολική Ασία και γενικότερα λόγω της άρνησης των πυρηνικών δυνάμεων να τηρήσουν τους όρους της συνθήκης για την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων. Επίσης, η ιδέα του εφοδιασμού των αναπτυσσόμενων κρατών με πυρηνικά όπλα μετά τα γεγονότα στη Γιουγκοσλαβία, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, λόγω του ισχύοντος αμερικανικού στρατηγικού σχεδιασμού. Σύμφωνα με μια μελέτη του στρατηγικού επιτελείου των ΗΠΑ, που μερικώς δημοσιεύτηκε το 1995 με τίτλο «βασικά στοιχεία αποτροπής μετά τον ψυχρό πόλεμο» ο κατάλογος των νέων στόχων τώρα επεκτείνεται και στα ανυπάκουα κράτη του Τρίτου Κόσμου. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη έχει αποφασιστεί μια μετατόπιση από τη Ρωσία και την Κίνα προς τον Τρίτο Κόσμο γενικά. Οι στόχοι συμπεριλαμβάνουν κράτη, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν πυρηνικά όπλα. Οι καινοτομίες στο σχεδιασμό συμπεριλαμβάνουν σχέδια, που επιτρέπουν ταχεία δράση σε περίπτωση αυθόρμητης απειλής από μικρότερα κράτη και ειδικά μικροπυρηνικά όπλα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά των ατίθασων μικρότερων κρατών. Αψηφώντας αποφάσεις του Παγκόσμιου δικαστηρίου, όπως στην περίπτωση της Νικαράγουας και αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι ΗΠΑ ακολουθούν μια πορεία που θέτει σε κίνδυνο τον κόσμο. Στα μάτια αυτού του πραγματικού κόσμου οι ΗΠΑ είναι η μεγάλη απειλή για τις κοινωνίες τους. Ο πόλεμος στο Κόσσοβο έχει υπονομεύσει την ευαίσθητη δομή του διεθνούς δικαίου και έχει χτυπήσει θανάσιμα το καθεστώς της διεθνούς τάξης, το οποίο προσφέρει στα αδύνατα κράτη, τουλάχιστο, μια κάποια προστασία. Βέβαια και ιδιαίτερα από το 1962 και μετά, αυτό που διακρίνει τις ΗΠΑ είναι ένας κυνισμός, σχετικά με το Διεθνές Δίκαιο. Μετά το Κόσσοβο, οι ΗΠΑ έχουν ξεπεράσει ακόμη και αυτόν τον κυνισμό, με την έννοια ότι η περιφρόνηση για τη δομή της διεθνούς τάξης έχει γίνει πια σκέτη και αναίσχυντη. Και είναι αυτό -κατά τη γνώμη μου- που ορίζει το Νέο Διεθνισμό και τη Νέα Τάξη Πραγμάτων. Το νέο κατά τη γνώμη μου είναι ότι το παλαιό έχει έρθει απεριόριστα, με φόρτσα και θρασύτητα στην επιφάνεια. Εχει αποκαλυφθεί αυτό που πάντοτε ήταν. Και βέβαια αυτό που έχει ανακαλυφθεί με το Κόσσοβο και είναι όντως νέο, είναι ότι όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ υπέγραψαν τη νέα στρατηγική, που ανακοινώθηκε στον Τύπο στην επέτειο του ΝΑΤΟ τον περασμένο Απρίλη. Αυτό το εξαιρετικά σημαντικό γεγονός, προσθέτει μια πραγματικά νέα διάσταση στον τρόπο της παγκόσμιας κυριαρχίας των ΗΠΑ. Αναφερόμενος σ' αυτό το θέμα ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Τάλμποτ, χρησιμοποιεί τη λέξη ηγεμονία των ΗΠΑ, λέγοντας ότι αυτό που είναι μοναδικό στην ιστορία των μεγάλων δυνάμεων είναι ότι οι ΗΠΑ ορίζουν την ισχύ τους. Μάλιστα, το μεγαλείο τους, όχι βάσει της ικανότητάς των να κυριαρχούν επί των άλλων, αλλά βάσει της ικανότητάς των να συνεργάζονται με άλλους, προς το συμφέρον ολόκληρης της Διεθνούς Κοινότητας.

Οι προθέσεις -λέει- της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ είναι να προωθήσουν συνειδητά, καθολικές ηθικές αξίες. Και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, μιλώντας επί του ιδίου θέματος, είπε ότι οι ΗΠΑ είναι η πρώτη μη ιμπεριαλιστική δύναμη. Μια αξίωση που σύμφωνα με τον πανεπιστημιακό Χάντικτον, καταφέρνει με τρεις λέξεις να εκθειάσει την αμερικανική μοναδικότητα, την αμερικανική αρετή και την αμερικανική ισχύ. Βέβαια, τα γεγονότα στο Κόσσοβο αντικαθιστούν αυτές τις λέξεις με τις λέξεις ύβρις, απληστία και ισχύ, έννοιες που καθορίζουν τον ιμπεριαλισμό, δηλαδή έννοιες που καθορίζουν τις ΗΠΑ ως τον κυρίαρχο, αλλά όχι τον ηγέτη του κόσμου».