«Η εμπορική διαφήμιση δεν είναι ενημέρωση. Είναι βίαιη και συνολική επίθεση με σκοπό τον έλεγχο κάθε έκφρασης της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Η εμπορική διαφήμιση λειτουργεί μόνο όταν είναι καταιγιστική, υπερβολική, κυρίαρχη». Τα λόγια αυτά της Ζωής Βαλάση, συγγραφέως και δημοτικής συμβούλου Αθήνας, στη διάρκεια της χτεσινής ημερίδας που διοργάνωσε η «Αγωνιστική Αριστερή Οικολογική Συμπαράταξη για την Αθήνα» με θέμα «Αθήνα - Διαφημιστικός Σκουπιδότοπος», δίνουν το στίγμα της καταπάτησης που υφίσταται ο δημόσιος χώρος, αλλά και της αλλοίωσης του ανθρώπινου χαρακτήρα της Αθήνας από τις μεγάλες εταιρίες.

Στην κατάμεστη αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, όπου και έγινε η ημερίδα αναδείχτηκε η ανάγκη να εφαρμοστεί στην πράξη το σύνθημα «διεκδικούμε την πόλη μας», μια πόλη φιλική στους ανθρώπους, στον πολιτισμό, με σεβασμό στο περιβάλλον, την ιστορική μνήμη, αλλά κυρίως στο μέλλον.

Αλλωστε, όπως σημείωσε κι ο επικεφαλής της Συμπαράταξης Στέλιος Λάμπρου «η επίθεση των διαφόρων συμφερόντων στο δημόσιο χώρο της πόλης, δείχνει στην ουσία την απόπειρα περιορισμού της χρήσης του από τους κατοίκους της πόλης, που η πλειοψηφία τους, δηλαδή οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, τα παιδιά δεν έχουν άλλη εναλλακτική δυνατότητα να αντικαταστήσουν αυτόν τον περιορισμό και να απολαύσουν την πόλη τους».

Την ίδια στιγμή, όμως, που ο δημόσιος χώρος γίνεται βορά στα συμφέροντα των μεγάλων εταιριών, η τακτική της δημοτικής αρχής είναι να παραπέμπει το θέμα είτε στο ΥΠΕΧΩΔΕ είτε στη Νομαρχία. Οι τελευταίοι με τη σειρά τους πετάνε το μπαλάκι στο Δήμο. «Ετσι γινόμαστε μάρτυρες ενός συναρπαστικού παιχνιδιού πινγκ - πονγκ» όπως είπε η Ζωή Βαλάση. Στο σημείο αυτό ο Περικλής Κοροβέσης, δημοτικός σύμβουλος με τη Συμπαράταξη, έκανε μια πρόταση προς τους αρμόδιους: «Αφού είναι παράνομες οι διαφημίσεις, αφήστε μας να τις κατεβάσουμε και δώστε μας νομική κάλυψη».

Αμέσως μετά προβλήθηκαν διαφάνειες από το αρχείο του γλύπτη Γιώργου Παπαδούκα. Οι διαφημίσεις πάνω στα πεζοδρόμια και τις κολόνες ακόμη και δίπλα στα πάρκα και στις πλατείες, είναι η πραγματικότητα που βιώνουν κάθε μέρα οι αθηναίοι.

Την κατάσταση αυτή περιέγραψε στη συνέχεια ο Νίκος Αντωνάκος, σκηνοθέτης, που μίλησε για την οπτική ρύπανση, την οποία προκαλούν οι διαφημίσεις. Αλλωστε, «η αισθητική για μας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη», όπως σημείωσε. Εκτός όμως της οπτικής ρύπανσης, οι διαφημίσεις αλλοιώνουν, καταστρέφουν και στην ουσία καταπατούν το δημόσιο χώρο, όπως είπε και η Ελένη Πορτάλιου, αρχιτέκτων. «Είναι ανάγκη να επανέλθει η δυνατότητα της εμπειρίας του δημόσιου χώρου, των κοινωνικών και πολιτικών δρώμενων σ' αυτούς από τους πολίτες», είπε.

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Π. Κοροβέσης, ο οποίος τόνισε ότι «η διαφήμιση είναι η προπαγάνδα του ιμπεριαλιστικού και αμερικάνικου τρόπου ζωής» και σημείωσε ότι αν υπήρχε ισχυρό δημοκρατικό κίνημα στην Ελλάδα, το πρώτο πράγμα που θα άλλαζε είναι η πόλη της Αθήνας.

Στις επιπτώσεις της διαφήμισης στην ψυχική και σωματική υγεία των πολιτών αναφέρθηκε ο Γιάννης Παπαδόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, σημειώνοντας πως η αδιαφορία της εξουσίας για το ζήτημα οφείλεται στην εξάρτησή της από τα οικονομικά συμφέροντα. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο γεγονός ότι πολλά τροχαία ατυχήματα οφείλονται στις διαφημιστικές πινακίδες που τοποθετούνται ακόμα και δίπλα στα φανάρια.

«Η συνάρτηση της διαφήμισης με χρήμα θα λειτουργήσει σαν ιδιότυπη αισθητική αστυνομία με επικεφαλής τον Κ. Λαλιώτη», σε ορίζοντα... 2004, σημείωσε στην ομιλία της η Λιάνα Κανέλλη. Η ίδια τόνισε ότι τα κόμματα χρησιμοποιούν κατεξοχήν διαφημιστική πολιτική για να περάσουν την άποψή τους.

Στη θέση της διαφήμισης κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες αναφέρθηκε ο Παναγιώτης Κουμουνδούρος, αρχιτέκτων. Οπως ενημέρωσε από την 1/3/2003 έως την 30/9/2004 απαγορεύεται η ανάρτηση διαφήμισης στους χώρους τέλεσης ολυμπιακών αθλημάτων, αλλά επιτρέπονται δυο χιλιάδες αίθριες διαφημίσεις για τις ανάγκες της Οργανωτικής Επιτροπής. «Δηλαδή φεύγουν όλες οι διαφημίσεις και μένουν "λίγες για τους λίγους" ολυμπιακούς προνομιούχους χορηγούς», σημείωσε.

Τις εργασίες της ημερίδας συντόνισε ο δημοσιογράφος Αντώνης Καρκαγιάννης. (Αναλυτικό ρεπορτάζ θα δημοσιευτεί σε επόμενο φύλλο).