Οι διαδηλώσεις στο Γκέτεμποργκ (15 και 16 του Ιούνη), κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως και η ασυνήθιστη αγριότητα με την οποία αντιμετώπισε τους διαδηλωτές η σουηδική αστυνομία, γνώρισαν μεγάλη δημοσιότητα. Ηταν, όμως, και το έναυσμα για μια συζήτηση με αντικείμενο ένα κίνημα που βλέπουμε να εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια, δηλαδή τις μεγάλες και μαχητικές κινητοποιήσεις σε κάθε σημείο του πλανήτη, όπου συνεδριάζει κάποιος από τους οργανισμούς που θεωρούνται στυλοβάτες της λεγόμενης «παγκοσμιοποίησης».

Ομως, αν δεχτούμε ότι ένα κίνημα χαρακτηρίζεται από κάποιες κοινές στοχεύσεις όσων συμμετέχουν σ' αυτό, τότε αυτό που είδαμε στο Γκέτεμποργκ αν και δεν έχει πάρει ακόμη τα χαρακτηριστικά κινήματος, σίγουρα τείνει να τα αποκτήσει.

Στις εκδηλώσεις του Γκέτεμποργκ συμμετείχαν περίπου 30.000 διαδηλωτές και δεκάδες οργανώσεις ποικίλων ιδεολογικών και πολιτικών κατευθύνσεων. Για να γίνουμε πιο παραστατικοί, θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τις μεγάλες διαδηλώσεις του Γκέτεμποργκ και ιδιαίτερα τη διαδήλωση της Παρασκευής 15 του Ιούνη, σαν ένα μεγάλο ποτάμι στο οποίο ενώνονταν δεκάδες παραπόταμοι, που ξεκινούσαν από διαφορετικές πηγές και κατέληγαν σε μια κοινή κοίτη. Αν πάλι, πρέπει να προσδιορίσουμε ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό αυτής της διαδήλωσης, τότε κατά κοινή ομολογία ήταν τα συνθήματα κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των πολιτικών της. «Εξω η Σουηδία από την ΕΕ», «Οχι στην ΟΝΕ», ήταν τα δύο συνθήματα στην προκήρυξη των διοργανωτών, όπου εκτός από τον τόπο και την ώρα της συγκέντρωσης, αναφερόταν: «Ηρθε ή ώρα να δείξουμε στην ΕΕ τι σκέφτεται ο σουηδικός λαός».

Αν τα συνθήματα αυτά ήταν τα κυρίαρχα, δε σημαίνει ότι ήταν και τα μόνα. Σε άλλα μπλοκ της διαδήλωσης υπήρχαν συνθήματα για την εγκληματική πολιτική σε βάρος του περιβάλλοντος, με αιχμή στη Συμφωνία του Κιότο, για την εκμετάλλευση του Τρίτου Κόσμου και ειδικά για την παραγραφή των χρεών προς τα μεγάλα ιμπεριαλιστικά κράτη, για τη νομιμοποίηση των μεταναστών, για την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, για την αναδιανομή των γαιών στους ακτήμονες αγρότες... Ακόμη, έντονη ήταν η παρουσία των αντικαπιταλιστικών συνθημάτων όπως: «Τσακίστε τον καπιταλισμό».

Οι διαδηλώσεις στο Γκέτεμποργκ είχαν ένα νέο ποιοτικό χαρακτηριστικό σε σχέση με τις προηγούμενες. Εδειχνε μια σαφέστατη στροφή κατά των επιλογών και της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι ένα τμήμα αυτού του εξελισσόμενου κινήματος αρχίζει να ξεκαθαρίζει τον προσανατολισμό και τους στόχους του. Κάνει ένα βήμα παραπέρα από τη γενική καταγγελία της «παγκοσμιοποίησης» και του καπιταλισμού. Αναγνωρίζει ως αντίπαλο την Ευρωπαϊκή Ενωση των πολυεθνικών επιχειρήσεων και αντιπαρατίθεται συνολικά μ' αυτήν.

Αυτή η εξέλιξη οφείλεται κυρίως στην αυξανόμενη συμμετοχή των εργατικών συνδικάτων σ' αυτό το υπό διαμόρφωση κίνημα. Ηταν χαρακτηριστικό της διαδήλωσης της Παρασκευής 15 του Ιούνη στο Γκέτεμποργκ ότι ο κύριος όγκος των διαδηλωτών βρισκόταν στα μπλοκ των συνδικάτων και αυτό ήταν που έδιναν τον τόνο σ' όλη την εκδήλωση.

Για να αποφύγουμε όμως όποια παρεξήγηση, σπεύδουμε να παρατηρήσουμε ότι όλα τα ερωτήματα που αφορούν στο σημερινό χαρακτήρα αυτών των κινητοποιήσεων, τη σύνθεση και πολύ περισσότερο την προοπτική τους, παραμένουν αναπάντητα. Το βέβαιο είναι ότι αυτές οι κινητοποιήσεις γίνονται χώρος άσκησης πολλών και διαφορετικών επιρροών.

Παραδείγματος χάριν, από το Φόρουμ του Πόρτο Αλέγκρε έγινε σαφές ότι κάποιες δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και ειδικότερα του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, επιχειρούν να χειραγωγήσουν τις κινητοποιήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Πόρτο Αλέγκρε συμμετείχαν δύο σοσιαλιστές υπουργοί. Μια ισχυρή παρουσία σε όλες τις διαδηλώσεις των δύο τελευταίων χρόνων δίνει το δίκτυο ΑΤΤΑC. Πρόκειται για ένα δίκτυο οργανώσεων που ξεκίνησε από τη Γαλλία με κύριο εκφραστή την εφημερίδα «Μοντ Ντιπλοματίκ». Το ΑΤΤΑC προωθεί ως αιχμή των κινητοποιήσεων κατά της «παγκοσμιοποίησης» την επιβολή του «φόρου Τόμπιν». Ο φόρος αυτός, που τον πρότεινε ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζέιμς Τόμπιν, «θα» επιβαρύνει σε ποσοστό 0,1%- 0,5% τα κεφάλαια που διατίθενται για επενδύσεις χαρτοφυλακίου, ώστε να περιορίζεται ο «τζόγος» στο Χρηματιστήριο. Πρόκειται δηλαδή, για να ένα μέτρο περιορισμένου χαρακτήρα με στόχο την «επιδιόρθωση» των ζημιών που προκαλεί η ελευθερία στην κίνηση των κεφαλαίων, μια από τις τέσσερις «ελευθερίες» της «παγκοσμιοποίησης» του κεφαλαίου. Σύμφωνα με τις απόψεις αυτές, το κίνημα κατά της «παγκοσμιοποίησης» πρέπει να ανοίξει διάλογο με όλους τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Ενωση, Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, G-7, κ.ά.) με στόχο να εξισορροπήσει την «απορύθμιση» των αγορών που προωθεί ο νεοφιλελευθερισμός με την επιβολή κάποιων ρυθμίσεων στην κίνηση των κεφαλαίων. Δηλαδή, μια επαναρύθμιση του καπιταλιστικού συστήματος.

Βεβαίως, μέσα σ' αυτό το διαμορφούμενο κίνημα αναπτύσσονται και οι ριζοσπαστικές του δυνάμεις. Αυτές που οδηγούν στη διατύπωση των στόχων με μεγαλύτερη ευκρίνεια, όπως έγινε στο Γκέτεμποργκ. Δυνάμεις που αρθρώνονται γύρω από τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα τους, που συνδέουν τη γενική καταγγελία κατά της «παγκοσμιοποίησης» και του «νεοφιλελευθερισμού» με την πάλη κατά των εφαρμογών τους σε κάθε χώρα ξεχωριστά και την εναντίωση στα μονοπώλια.

Σ' αυτό ακριβώς το σημείο βρίσκεται και η «λυδία λίθος» για το κίνημα αυτό. Γιατί, τι νόημα έχει να πηγαίνεις στη διαδήλωση του Γκέτεμποργκ, του Σάλτσμπουργκ, της Βαρκελώνης, της Γένοβας και όταν στη χώρα σου γίνονται χιλιάδες απολύσεις εσύ δεν αντιδράς; Οταν κατεδαφίζονται τα συστήματα Κοινωνικής Ασφάλισης και εσύ καταγγέλλεις γενικά την «παγκοσμιοποίηση»; Οταν ο αυταρχισμός και η κρατική τρομοκρατία κάνουν θραύση και εσύ καταγγέλλεις γενικά τον καπιταλισμό;

Η «παγκοσμιοποίηση» και ο καπιταλισμός είναι παρόντες στην καθημερινή μας ζωή και πρώτα απ' όλα εκεί πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε. Στον τόπο της δουλιάς, στον τόπο της κατοικίας, στην αντιπαράθεση με την εργοδοσία και την κυβερνητική πολιτική. Τότε το κίνημα κατά της «παγκοσμιοποίησης» αποκτά ουσία και προοπτική. Τότε οι διαδηλώσεις όπως αυτές στη Γένοβα και αλλού θα αποτελέσουν μια πραγματική απειλή.