Ενας άντρας, μικρότερος απ' ό,τι φαινόταν στην ηλικία από τους υπόλοιπους αγωνιστές, κατέθεσε τη δική του μαρτυρία. Οταν πήγε στο Ιτζεδίν ήταν 14-16 χρονών. «Η αγάπη κι η στοργή που δόθηκε σε μας, ειδικά τους είκοσι δύο νέους, που ήρθαμε με την ίδια μεταγωγή, ήταν άλλο πράγμα! Διαπαιδαγωγηθήκαμε κι ελπίζω ότι γίναμε, όσοι ζούμε, καλύτεροι άνθρωποι. Ευχαριστώ πολύ το λαό των Χανίων, για τα όσα έχει κάνει για μας».

«Τους είχανε φέρει 28 άτομα από τις φυλακές της Κηφισιάς», που ήταν κάτι σαν αναμορφωτήριο, αλλά στην πραγματικότητα διαφθορείο, μας εξηγεί ένας από τους μεγαλύτερους. «Αλλά εδώ έγιναν άλλοι άνθρωποι. Γι' αυτό κι ήθελαν να τους πάρουν από δω. Ομως συνέβη το εξής: τους είχαν στο ισόγειο του 5ου θαλάμου. Τους φώναζαν έναν έναν, αλλά ένας ένας που έβγαινε έπαιρνε φόρα, έδινε μια κουτουλιά στον τοίχο κι έπεφτε κάτω αναίσθητος. Αυτό συνέβαινε στους περισσότερους, μέχρι που σπάσανε οι φύλακες και σταματήσανε. Τότε τελείωσε η ιστορία» και τα νέα αυτά παιδιά μείνανε στο «σχολείο» του Ιτζεδίν.

«Και βοήθησε πολύ σύντροφοι και συντρόφισσες η συμπαράσταση των συντρόφων που ήταν από μέσα», συμπληρώνει ο νεότερος σύντροφος. «Καλά. Αυτό ήταν υποχρέωσή τους» απαντάει ο μεγαλύτερος.

Οι πρώην κρατούμενοι δε σταματούσαν να μιλούν για τη βοήθεια που τους πρόσφερε ο απλός κόσμος. «Οι οργανώσεις του Κόμματος είχαν χτυπηθεί - λέει ο Βαγγέλης Βολουδάκης - υπήρχαν όμως και οι οργανώσεις οι κοινωνικές, οι θρησκευτικές, που δε μας ξέρανε καθόλου. Ποτέ δεν είδαμε ένα κουλουράκι από την εκκλησιά»!

Ο Δεσπότης (συνεργάτης των Γερμανών καθώς λένε), ένας ψάλτης κι οι παπάδες που πήγαν μια φορά δήθεν να τους εξομολογήσουν, μοναδικό σκοπό είχαν να τους πείσουν να κάνουν δήλωση. Εφυγαν, όμως, «σα βρεγμένες γάτες»!

«Υπήρχε το Λύκειο των Ελληνίδων. Ε, δεν είδαμε μια φορά να μας στείλουνε κουλουράκι! Ομως τότε, είχε γίνει ντόρος στα Χανιά με το Λύκειο των Ελληνίδων που είχε στείλει τα κορίτσια του στον 6ο Στόλο που είχε έρθει για ψυχαγωγία... Ολα αυτά σε αντίθεση με τον απλό κόσμο».

Και η ηρωική Κατίνα Τσιχλάκη, από την ομάδα των συγγενών, πάνω από 90 χρονών σήμερα, μιλάει για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε αυτός ο απλός κόσμος: «Μας κυνηγούσανε. Μας είχαν σαν τους μεγαλύτερους εχθρούς. Της μάνας του Βαγγέλη, οι φύλακες της ξετυλίγανε ακόμα και τις καραμέλες που έφερνε στο παιδί. Μας κάνανε του κόσμου τα βασανιστήρια και δε μας αφήνανε να μπούμε μέσα. Εύχομαι στον κόσμο να μην ξαναδεί ό,τι είδαμε».