Πώς θα επιτύχουμε ευρύτερη, ισχυρή συσπείρωση των ταξικών δυνάμεων, πώς θα υπερνικήσουμε αδυναμίες που αφορούν στον προσανατολισμό και την ενιαία αντίληψη για τη στρατηγική και τακτική μας, ποιο είναι το περιεχόμενο της δουλιάς μας στην εργατική τάξη, πώς προωθούμε την πολιτική μας, πώς αναπτύσσουμε τη συσπειρωτική ικανότητά μας, πώς θα καταφέρουμε να δουλεύουμε με όσο γίνεται περισσότερες δυνάμεις μέσα στην εργατική τάξη, πώς θα σπάσουμε τη μονομέρεια στη δουλιά που εκφράζεται με ταύτιση της πολιτικής δράσης του Κόμματος με τη συνδικαλιστική;

Δεκάδες τα ερωτήματα, πολλά είχαν απαντηθεί ήδη από την εισήγηση της ΚΕ στη Συνδιάσκεψη (δημοσιεύτηκε στο χτεσινό «Ρ»). Σε αρκετά δόθηκαν κι άλλες απαντήσεις από τους ομιλητές. Ορισμένες απαντήσεις ίσως χρειαστεί να φωτιστούν περισσότερο. Το σίγουρο είναι πως ήταν μία γόνιμη συζήτηση, πως μέσα από αυτήν το ΚΚΕ βγήκε ενισχυμένο. Με ξεκαθαρισμένες ακόμα περισσότερο πλευρές της πολιτικής του, με πρόγραμμα δράσης που αποτυπώνεται στην απόφαση της Συνδιάσκεψης (θα παρουσιαστεί στον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη»).

Μ' όλο τον κίνδυνο να αδικήσουμε - μειώσουμε το βάρος των τοποθετήσεων και προβληματισμών που κατατέθηκαν στη διάρκεια του διημέρου επιχειρούμε - σήμερα και θα συνεχίσουμε αύριο - μια παρουσίαση αυτής της συζήτησης μέσα από ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

Αναφορές από το χώρο της υγείας επέλεξε μία συντρόφισσα για να δείξει την ανάγκη με καθαρό και ολοκληρωμένο τρόπο να παρουσιάζουν τη θέση τους οι κομμουνιστές. Ολοι, είπε, εμφανίζονται υπέρ του δημόσιου τομέα. Για ποιο δημόσιο, όμως, μιλούν; Οταν εμείς δε λέμε καθαρά «κατάργηση κάθε μορφής επιχειρηματικής δράσης, γιατί η υγεία είναι αγαθό», δε βοηθάμε στο να συγκεντρώνουμε δυνάμεις που θα παλέψουν για ένα τέτοιο στόχο, που αν κατανοείται σωστά, οδηγεί και σε πάλη για άλλες πολιτικο-κοινωνικές συνθήκες. Στενεύουμε τη δυνατότητα πολιτικής ωρίμανσης της ταξικής συνείδησης, όταν επιτρέπουμε στον αντίπαλο να μιλάει για δημόσιο τομέα κρύβοντας τον καπιταλιστικό χαρακτήρα ενός συστήματος που λειτουργεί στα πλαίσια της αγοράς. Που λειτουργεί με ανταγωνιστικότητα προς τον ιδιωτικό. Πρέπει να αποκαλύπτουμε για ποιο δημόσιο μιλάνε όταν την ίδια ώρα επιδιώκουν την εφαρμογή ιδιωτικο- οικονομικών κριτηρίων, δέχονται διεθνείς συμφωνίες για την εκχώρηση της αγοράς υγείας και ασφάλισης στο ιδιωτικο κεφάλαιο, συμφωνούν με την επιλογή της ΕΕ για εναλλακτικές μορφές περίθαλψης και χρηματοδότησης του δημόσιου συστήματος υγείας. Να αποκαλύπτουμε ότι έτσι υπερασπίζονται με πάθος τα συμφέροντα του κεφαλαίου κάτω από το σύνθημα «όλοι υπέρ του δημοσίου». Ποιου δημοσίου;

Προβληματισμοί κατατέθηκαν σχετικά με τη λαθεμένη αντίληψη ότι η εργατική τάξη θα κερδηθεί κυρίως μέσα από συνδικαλιστικούς αγώνες. Οτι θα πολιτικοποιηθεί μόνο μέσα από τη συζήτηση για ορισμένα προβλήματα στον εργασιακό χώρο. Πάγια θέση μας, είπε ένας σύντροφος από την Αθήνα, είναι να διεξάγεται ο αγώνας και στα τρία επίπεδα: ιδεολογικό, πολιτικό και μαζικό -συνδικαλιστικό.

Αναφέρθηκαν πολλά παραδείγματα συντρόφων που τσακίζουν τα πόδια τους στο τρέξιμο για «το συγκεκριμένο» και που ταυτόχρονα δείχνουν πως παρά τη σκληρή πάλη οι εργαζόμενοι δε βελτίωσαν τη θέση τους, ότι ο βαθμός εκμετάλλευσης ανέβηκε, τα προβλήματα έγιναν πιο πιεστικά. Η πράξη δείχνει πως στο τέλος αυτό καταλήγει οι εργαζόμενοι να χειροκροτούν τους κομμουνιστές που τρέχουν και μετά να ψηφίζουν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Είναι σημαντικό, τονίστηκε, να κατανοείται ότι η επίθεση που γίνεται δεν αφορά μόνο αφαίρεση κατακτήσεων, αλλά και διαμορφώνει συνείδηση ραμμένη στις απαιτήσεις του κεφαλαίου. Σχετικά με τα παραπάνω και τα επόμενα: «Μας λένε ότι δεν επιδιώκουμε την ενότητα στο πρόβλημα. Είναι ψέμα. Ομως δεν μπορούμε να μένουμε μόνο εκεί. Οδηγούμαστε σε μια αυτολογοκρισία στο όνομα της πλατύτητας και της μαζικότητας. Ετσι, όμως, χτίζουμε στην άμμο, αν δε "ζυμώνουμε" τη στρατηγική μας, αν δε λέμε καθαρά ότι πάμε για σοσιαλισμό».

Αυτό που χρειάζεται, σημειώθηκε, δεν είναι μια χαλαρή «ενότητα στο πρόβλημα», αλλά μια σφυρηλατημένη ταξική ενότητα στη βάση της πρότασής μας για τη διέξοδο. Πρέπει να κατακτήσουμε την τέχνη για μια τέτοια συσπείρωση.

Από τα νησιά η επόμενη αναφορά. Εχουμε, είπε ο σύντροφος, την πλειοψηφία στους μαζικούς φορείς. Ομως αυτό δε φτάνει. Είμαστε ακόμα πίσω σε προσφορά και δράση. Δείτε, το ΠΑΜΕ είναι αλήθεια πως τάραξε τα νερά. Ομως, μην τρέφουμε αυταπάτες. Δε φτιάξαμε κιόλας κίνημα. Βάλαμε θεμέλια, αλλά απέχουμε ακόμα. Το πρόβλημα είναι παλιό: «Εχεις κόμμα, έχεις κίνημα». Οι δυνάμεις μας είναι λίγες και τα μέτωπα πολλά. Σκόπιμα μας καταγγέλλουν για διάσπαση, γιατί βλέπουν ότι αναπτύσσουμε την πολιτική μας μέσα στους εργαζόμενους. Μπορεί να μην τα καταφέρνουμε καλά, αλλά το κεφάλαιο το δυσκολεύουμε. Να δυναμώσουμε την αντιπαράθεση με βασανιστική επεξεργασία των θέσεών μας. Αμεσος στόχος να είναι η μαζικοποίηση των συνδικάτων, η ανάδειξη νέων συνδικαλιστών, κύριος προσανατολισμός η ένταξη νέων δυνάμεων στο Κόμμα κι όλα αυτά σε συνδυασμένη δουλιά.

Την εμπειρία των συντρόφων που δουλεύουν στο Δημόσιο και σχετικά παραδείγματα έφερε στη Συνδιάσκεψη ένας ομιλητής: Πρέπει, είπε, να αποδείχνουμε πως η πάλη, αν περιοριστεί στο επιμέρους, μπορεί να φέρει κάποιο αποτέλεσμα - και όλοι το επιδιώκουμε - αλλά αυτό, αν δε συνδεθεί με την πάλη ενάντια στη συνολική πολιτική για ριζικές πολιτικές αλλαγές, το αποτέλεσμα θα είναι πάντα υπό αίρεση και επισφαλές.

Πρέπει να δείξουμε, συνέχισε, πώς η επιμέρους αναδιάρθρωση επιδρά στο σύνολο της ζωής του εργαζόμενου. Ετσι θα «μπολιάζεται» η συνείδηση με το ενιαίο των αιτίων και αιτιατών των προβλημάτων. Οχι ως παθητική διαπίστωση, αλλά ως βασικό λόγο για τη συγκρότηση ενιαίου ταξικού μετώπου, που θα αντικρούει, θα συμβάλλει στην ανατροπή, θα προβάλλει - κατακτά αιτήματα που θα βρίσκουν αντανάκλαση στο σύνολο του βιοτικού επιπέδου.

Για τη συγκρότηση του ΠΑΜΕ κατατέθηκε η εκτίμηση ότι προβάλλει ως βασικός πόλος ανώτερου συντονισμού και συσπείρωσης. Οτι επωμιζόμαστε ευθύνες για τη δημιουργία δυνατών στηριγμάτων αυτού του μετώπου. Με πρώτο καθήκον την αυτοτελή πολιτική δουλιά των κομμουνιστών μέσα στην εργατική τάξη.

Βάση της δουλιάς μας πρέπει να είναι η ανάδειξη των σύγχρονων αναγκών των εργαζομένων στο σύνολό τους, είπε συνδικαλιστής από τη Θεσσαλονίκη. Και καλά παραδείγματα γι' αυτό, συνέχισε, είναι το πλαίσιο που παρουσιάσαμε για τα εισοδηματικά, όπως επίσης και για το ασφαλιστικό. Πρέπει να επιμένουμε σχεδιασμένα για το σύνολο των αναγκών. Θετική χαρακτήρισε ο ίδιος τη μέχρι τώρα εμπειρία από τις επιτροπές αγώνα και τα συντονιστικά, τα οποία χαρακτήρισε κύτταρα αντιπαράθεσης και μορφές συσπείρωσης στη βάση.

Με παραδείγματα για μια συνδικαλιστική ηγεσία που μιλά χειρότερα από εργοδότης, αναφέρθηκε αντιπρόσωπος από τις πρώην ΔΕΚΟ και σημείωσε ειδικά την περίπτωση του ΟΤΕ, όπου έβαλαν για συζήτηση στο συνδικάτο ζητήματα για το μέλλον του ΟΤΕ, με κριτήρια «επιχειρηματικότητας», «τιμή μετοχής», «κέρδη προ φόρων», «λόγος παγίων προς κέρδη» κλπ.

Θέλουν να περνάνε, σχολίασε, την αντίληψη ότι πρέπει ο εργάτης να ενδιαφερθεί γι' αυτά, «να πάει καλά η επιχείρηση»... Οι εργαζόμενοι, συμπλήρωσε, βλέπουν ότι κάτι σάπιο υπάρχει. Μας ξεχωρίζουν, αλλά δε βλέπουν χειροπιαστές δυνατότητες δράσης με αποτέλεσμα. Εδώ βρίσκεται ο δικός μας ρόλος: Να ρίξουμε βάρος εκεί που βρίσκεται ο πολύς κόσμος, να κτίσουμε ανάλογες οργανώσεις, να μιλήσουμε για τις νέες εργασιακές σχέσεις, να κάνουμε εγγραφές στα σωματεία, να ζητήσουμε τη μόνιμη πρόσληψη όλων, να έχουμε επιτροπές παντού, σε όλα τα κτίρια, να κάνουμε σύνδεση του ειδικού (συνθήκες υγιεινής, αποσχίσεις θυγατρικών, εργολαβίες, απευθείας αναθέσεις κ.ά. ) με το γενικό.

Ως αρνητική πείρα αναφέρθηκε χώρος όπου η δράση της οργάνωσης κυριαρχείται από την πάλη για το ειδικό, δε συνδέεται με το γενικό, λιώνουν στα πόδια τους οι σύντροφοι κι αυτό στο όνομα του «να μην τα σπάσουμε με συνεργαζόμενους».

Για το θέμα της αποτελεσματικότερης διάταξης των δυνάμεων αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά παραδείγματα που υποστηρίζουν την ανάγκη δημιουργίας νέων Κομματικών Οργανώσεων Βάσης, για παράδειγμα στις τηλεπικοινωνίες, όπου ένα ποσοστό γύρω στο 90% από τους νέους εργαζόμενους δουλεύουν με ελαστικές εργασιακές σχέσεις. Αναφέρθηκε συγκεκριμένο παράδειγμα θυγατρικής του ΟΤΕ με 1.500 εργαζόμενους, από τους οποίους μόνο οι 350 είναι με σύμβαση αορίστου χρόνου και απ' αυτούς οι 180 ανήκουν στο εργοδοτικό σωματείο.

Στο πώς κατανοείται η πολιτική δουλιά αναφερόταν μία από τις παρεμβάσεις: Λέμε πολιτική δουλιά κι εννοούμε «τώρα κάνουμε πολιτική δουλιά». Δεν είναι καθημερινό περιεχόμενο της δράσης μας. Τονίζουμε γενικά την ανάγκη για αγώνες, που συνήθως είναι συνδικαλιστικοί. Ετσι οι εργαζόμενοι κατανοούν λάθος ότι θα έχουν λύσεις με πιο μαζικούς αγώνες. Ενώ για τα μεγάλα κεντρικά προβλήματα περνάει η άποψη ότι αυτά δεν μπορούν να λυθούν αφού είναι γενικές πολιτικές επιλογές.

Η γραμμή της άμυνας στην επίθεση είναι εύκολη, βολεύει. Η ρήξη είναι δύσκολη. Χρειάζεται δουλιά, ένταση προσπαθειών.

Το κρίσιμο είναι πώς οι ΚΟΒ δε θα διαχωρίζουν τη συνδικαλιστική από την πολιτική δουλιά και θα αποκτούν τρόπο ενιαίας δουλιάς.

Ζητούμενο, τονίστηκε, παραμένει το πώς ο εργαζόμενος θα αποκτά πολιτική συνείδηση και θα κατανοεί την ανάγκη ριζικών αλλαγών στο επίπεδο της εξουσίας. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει το συνδικάτο, ακόμα κι ένα ταξικό συνδικάτο σήμερα. Αναδεικνύεται σημαντικός ο ρόλος των επιτροπών αγώνα σαν στηρίγματα του ΠΑΜΕ, που πρέπει να αναπτυχθούν και να στεριώσουν παντού σε κάθε χώρο δουλιάς. Κι αυτό πρέπει να είναι στις άμεσες προτεραιότητες των κομματικών μελών και στελεχών και στα ταξικά συνδικάτα και στα άλλα. Διαφορετικά το ΠΑΜΕ θα εξελιχθεί σε μία συσπείρωση που θα αιωρείται από τα πάνω. Εχουμε την υποχρέωση να διαμορφώσουμε όρους μαζικού κινήματος με ισχυροποίηση του ΠΑΜΕ και με τη διεύρυνσή του, αλλά και με την παράλληλη δράση μας στα όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος, για να οξύνουμε την αντιπαράθεση και να βάλουμε επί τάπητος το βασικό ζήτημα της εργατικής τάξης να αποκτήσει την ικανότητα να επιβάλει σε επίπεδο εξουσίας τη δύναμή της, να εκπληρώσει την ιστορική της αποστολή.